Τι θα συνέβαινε, αν ξαναγύριζα, τώρα, στο σχολείο

Έφυγα απ’ την εκπαίδευση συνταξιοδοτούμενος το 2009, αφού, προηγουμένως, άσκησα διδακτικό έργο και διευθυντικά καθήκοντα σε διάφορα σχολεία του Νομού Λάρισας. Κάνοντας, όμως, την αυτοκριτική μου, ομολογώ, ότι, ενώ τα πήγα αρκετά καλά σημειώνοντας, σταδιακά, σημαντική βελτίωση, θα ήμουν, πιστεύω, καλύτερος, αν ξαναγύριζα στην αίθουσα διδασκαλίας και στο σχολείο, τώρα, που είμαι εβδομηντάρης και κάτι. Εξηγούμαι, γιατί.

Πρώτα ­πρώτα και παρά τη φρεσκάδα της νιότης, η αρματωσιά, που κουβαλούσα στο ξεκίνημά μου ως φιλολόγου, δεν ήταν αρκετή, προκειμένου να απολαμβάνω τη διδασκαλία μου, η οποία, αναγκαστικά και για ένα διάστημα, είχε για σημείο αναφοράς της, ό,τι καλό περιελάμβανε ο τρόπος διδασκαλίας των δασκάλων μου στnν Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ή στο Πανεπιστήμιο. Δυστυχώς, στόχος της Σχολής και του Πανεπιστημίου, γενικότερα και παρά τις επανειλημμένες επισημάνσεις συμφοιτητών μου, δεν ήταν να προετοιμάζει καλούς δασκάλους, αλλά καλούς ακαδημαϊκούς πολίτες. Και επειδή ο φιλόλογος στο σχολείο αντιμετωπίζεται ενιαία και όχι ως κλασικός, νεοελληνιστής, ιστορικός, ψυχολόγος, αρχαιολόγος, δεν μπορεί, όπως είναι φυσικό, να είναι, στην αρχή τουλάχιστον της σταδιοδρομίας του, εξίσου καλός σε όλα. Σημειωτέον ότι, ακόμη, και σε μεγάλα σχολεία, που διαθέτουν πολλούς καθηγητές, ο σύλλογος των καθηγητών κατανέμει τα διδακτικά αντικείμενα αγνοώντας, σχεδόν, τις εξειδικεύσεις, μια που, ειδικά στην περίπτωση των φιλολόγων, το μάθημα, που επηρέαζε και επηρεάζει ως έναν βαθμό τη μοιρασιά διδακτικών αντικειμένων, είναι η Έκθεση, η οποία, λόγω διόρθωσης, απαιτεί εργασία και στο σπίτι.
Ένα, ακόμα, μειονέκτημα των καθηγητών και, κυρίως, των φιλολόγων αποτελεί και το γεγονός, ότι, για να διδάσκει κανείς, σωστά, πρέπει, προκαταβολικά και εκτός των άλλων, να κατέχει, πρώτος αυτός, το σύνολο της διδακτέας ύλης και να την οργανώνει με σύστημα, χωρίς να αυτοσχεδιάζει. Κάτι τέτοιο, όμως, είναι αρκετά δύσκολο για έναν νέο φιλόλογο, που, για να συμπληρώνει ωράριο παίρνει πολλά διδακτικά αντικείμενα και σε τμήματα διαφόρων τάξεων ή, ακόμη, και σχολείων, όταν το σχολείο της οργανικής τους θέσης έχει λίγους μαθητές. Ως εκ τούτου, κάποιοι εκπαιδευτικοί, για να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους, αναγκάζονται, εκ των πραγμάτων, να λειτουργούν ως επιμελείς μαθητές και να διδάσκουν, αποσπασματικά, μαθήματα, των οποίων δεν κατέχουν την ύλη στο σύνολό της. Άλλωστε, κακά τα ψέματα, αλλιώς, λειτουργεί κάποιος, όταν γνωρίζει το όλον και, αλλιώς, όταν το επί μέρους ενός διδακτικού βιβλίου, έχει ­ δεν έχει το ταλέντο της διδασκαλίας.
Βεβαίως, με την πάροδο του χρόνου, έρχεται η εμπειρία και η σοφία, ειδικά σ’ αυτούς τους εκπαιδευτικούς, που αγαπούν τα παιδιά και ενδιαφέρονται, πραγματικά, για το μέλλον τους. Μέχρι, όμως, να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, να σταματήσουν οι πειραματισμοί και να είναι σε θέση ο εκπαιδευτικός να κάνει ελκυστική τη διδασκαλία του προσελκύοντας το ενδιαφέρον των μαθητών του, χάνεται πολύτιμος χρόνος με θύματα τα παιδιά. Γι’ αυτό έκρινα, πάντοτε, και κρίνω απαραίτητη, αφ’ ενός, την ουσιαστική εισαγωγική επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών, αλλά και την κατανομή των αντικειμένων διδασκαλίας με βάση την εξειδίκευσή τους, όπου είναι δυνατή, στο τέλος Ιουνίου και όχι στις αρχές Σεπτεμβρίου, προκειμένου να υπάρχει χρόνος προετοιμασίας για την επόμενη χρονιά, αφού τα διδακτικά αντικείμενα, ειδικά για τον φιλόλογο, όπως προείπα, είναι πολλά και αλλάζουν, συχνά.
Και επειδή θυμάμαι, ακόμη, το βαρύ πρόγραμμα προετοιμασίας, προκειμένου ν’ ανταποκρίνομαι, ικανοποιητικά, στις διδακτικές υποχρεώσεις πρωτοδιόριστος το 1977 στο νεοϊδρυθέν, τότε, Γυμνάσιο της Βερδικούσας, όπου, λόγω λίγων, σχετικά, μαθητών, έλλειψης ειδικοτήτων και της ανάγκης συμπλήρωσης ωραρίου, δίδασκα και Θρησκευτικά και οργάνωνα το τρίωρο πρόγραμμα των αθλοπαιδιών, θα ήμουν ευτυχής, αν ήταν δυνατόν να μου δινόταν, τώρα και πάλι, η ευκαιρία να ξαναμπώ στην τάξη και να διδάξω, ξανά, αποφεύγοντας λάθη μου.
Και λέω, τώρα, γιατί διαθέτω, πλέον, διδακτική εμπειρία και σφαιρική αντίληψη για τα πράγματα, έχει καθίσει μέσα μου ο κουρνιαχτός και βλέπω πιο καθαρά με τα μάτια της ψυχής μου, ξέρω, πλέον, τι θέλω απ’ τη ζωή και πώς να συμπαραστέκομαι και να καθοδηγώ παιδιά μεταλαμπαδεύοντας αξίες και ιδανικά, οπότε θα μπορούσα, πιστεύω, να ανταποκριθώ, εξ αρχής και πολύ καλύτερα, στις απαιτήσεις του σχολείου. Δυστυχώς, όμως, το ποτάμι, λόγω ηλικίας, δεν γυρίζει πίσω, αφού το πνεύμα είναι πρόθυμο, αλλά η σάρκα ασθενής και οι νόμοι σαφείς. Αποτελεί, ωστόσο, παρηγοριά η πιθανότητα να ωφεληθούν απ’ τα γραφόμενά μου νεότεροι και εν ενεργεία συνάδελφοί μου, καθώς και παράγοντες υπεύθυνοι για την καλύτερη λειτουργία των σχολείων. Είναι κάτι κι αυτό και, γι’ αυτό, κάνω τις σχετικές επισημάνσεις.

 

Από τον Κώστα Γιαννούλα