Οδηγίες πρόληψης του πνιγμού στο νερό

Κανόνες ασφαλούς κολύμβησης

*Γράφει ο Στέφανος Σιδερίδης, M.Sc Γενικός/Οικογενειακός Ιατρός Κέντρο Υγείας Φαρσάλων

Η πρόληψη αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη μείωση της νοσηρότητας και θνητότητας από πνιγμό. Όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να ξέρουμε να κολυμπάμε σωστά και τα μαθήματα κολύμβησης βοηθούν πολύ προς την κατεύθυνση αυτή. Εκτός όμως από σωστή κολύμβηση, θα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε πώς να αποφύγουμε πιθανό πνιγμό και πώς να επιβιώσουμε από πιθανό πνιγμό. Δηλαδή, να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τους πιθανούς κινδύνους, να φοράμε ορθά το σωσίβιο όταν χρειάζεται, να αναγνωρίζουμε πότε ένας κολυμβητής βρίσκεται σε κίνδυνο και με ποιον τρόπο να τον βοηθήσουμε και ιδανικό θα ήταν να γνωρίζουμε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡ.Π.Α).
Ο πνιγμός στα παιδιά είναι σιωπηλός, συμβαίνει πολύ γρήγορα και η ησυχία στο νερό ίσως αποτελεί ανησυχητικό σημάδι. Για την πρόληψη των πνιγμών στα παιδιά θα πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω οδηγίες:
-Η συμμετοχή σε μαθήματα κολύμβησης μειώνει τον κίνδυνο πνιγμού στα παιδιά κατά 88%.
-Η επιλογή σωσιβίου πρέπει να είναι πάντα στο σωστό μέγεθος, εγκεκριμένου έτσι ώστε να πληρεί τις οδηγίες ασφαλείας.
-Γονείς ή φροντιστές δεν θα πρέπει ποτέ, ούτε για ένα λεπτό, να αφήνουν τα μικρά παιδιά μόνα τους ή υπό την επίβλεψη άλλου μικρού παιδιού ή κάποιου υπερήλικα όταν αυτά βρίσκονται μέσα ή κοντά σε θάλασσα, πισίνα, λίμνη, spa, μπανιέρα. Τα παιδιά πρέπει πάντα να επιβλέπονται από κάποιον ενήλικα, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση ενός μέτρου (εάν πρόκειται για την επίβλεψη βρεφών ή νηπίων), επιτηρεί συνεχώς χωρίς να διασπάται η προσοχή του και δεν βρίσκεται φυσικά υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών.
-Δεν επιτρέπουμε στα μικρά παιδιά να κολυμπήσουν σε θαλάσσιες περιοχές ή ποτάμια με ισχυρά ρεύματα. Αν τυχόν παρασυρθούμε στα βαθιά από κάποιο ρεύμα τότε κολυμπούμε παράλληλα με την ακτογραμμή ώστε να απεγκλωβιστούμε και στη συνέχεια κάθετα ώστε να επιστρέψουμε ασφαλείς στην ακτή. Όταν κάνουνε θαλάσσια αθλήματα, φροντίζουμε να φοράνε πάντα τον κατάλληλο εξοπλισμό και ακολουθούμε σχολαστικά όλους τους κανόνες ασφαλείας. Αν βρίσκονται πάνω σε σκάφος φοράνε επίσης το κατάλληλο σωσίβιο. Σε περίπτωση καταιγίδας ή κεραυνών βγαίνουμε πάντα από τη θάλασσα και αποχωρούμε με τα παιδιά από την ακτή.
-Κολύμβηση κατά προτίμηση τις πρωινές και απογευματινές ώρες σε παραλίες με ναυαγοσωστική κάλυψη. Στις παραλίες παραμένουμε στην επιτρεπόμενη περιοχή κολύμβησης. Αποφυγή βουτιών με το κεφάλι σε άγνωστα νερά ή σε θολά νερά, με μόνη εξαίρεση τα σημεία που έχουν ελεγχθεί από κάποιον ενήλικα σχετικά με το βάθος και την ύπαρξη αντικειμένων κάτω από την επιφάνεια του νερού. Αποφυγή επικίνδυνων παιχνιδιών στο νερό, όπως για παράδειγμα το κράτημα της αναπνοής.
-Παιδιά με υποκείμενο καρδιολογικό ή νευρολογικό νόσημα (όπως η επιληψία), παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές και ιδιαίτερα αυτά που η ηλικία τους είναι μικρότερη των 15 ετών, αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για πνιγμό.
Ως πνιγμός ορίζεται η διαδικασία αναπνευστικής διαταραχής μετά από βύθιση ή εμβάπτιση σε κάποιο υγρό και το αποτέλεσμα αυτού μπορεί να είναι ο θάνατος, η νοσηρότητα ή μη νοσηρότητα (ανεξάρτητα δηλαδή αν το θύμα επιβιώσει ή όχι).
Περίπου 400 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από πνιγμό στην Ελλάδα και οι 10 εξ αυτών είναι παιδιά και έφηβοι. Τα περισσότερα θύματα πνίγονται σε απόσταση μικρότερη των 10 μέτρων από την ακτή, οι πιο επικίνδυνες ώρες είναι οι μεσημεριανές, ενώ η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη θνητότητα είναι άνδρες ηλικίας 20-24 ετών. Η αλυσίδα επιβίωσης από πνιγμό (Drawning Chain of Survival) είναι μια σειρά 5 βημάτων για τη μείωση της θνητότητας και νοσηρότητας από πνιγμό: Η λήψη προληπτικών μέτρων, η αναγνώριση του ατόμου που βρίσκεται σε κίνδυνο, η παροχή βοηθήματος επίπλευσης, η ασφαλής απομάκρυνση του ατόμου από το νερό και η άμεση εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, αν κριθεί αναγκαίο. Θα πρέπει πάντα να αναζητούμε ιατρική βοήθεια εάν κάποιο παιδί βρίσκονταν πριν στο νερό και παρουσιάσει ξαφνικά δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, επίμονο βήχα, υποθερμία, σπασμούς, διαταραχές ομιλίας και όρασης, νωθρότητα, έντονη υπνηλία, ευερεθιστότητα ή ασυνήθιστη συμπεριφορά. Κάθε παιδί που έπεσε θύμα πνιγμού, εισέπνευσε νερό, σταμάτησε για λίγο να αναπνέει, έχασε για λίγο τη συνείδησή του, χρειάζεται πλήρη ιατρική εξέταση σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Άλλες φορές η έντονη προσπάθεια κατά τη διάρκεια της κολύμβησης μπορεί να αποτελέσει ελκυστικό παράγοντα αρρυθμιών, ενώ σε αυξημένο κίνδυνο βρίσκονται ασθενείς με ιστορικό αρρυθμιών όπως είναι το σύνδρομο μακρού QT, το σύνδρομο Brugada και η κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία.
Ο πνιγμός στο νερό δυστυχώς αποτελεί ένα από τα συχνά και άλλες φορές μοιραία ατυχήματα για παιδιά και ενήλικες την περίοδο του καλοκαιριού. Η ασφάλεια στη θάλασσα δεν σημαίνει υπερπροστασία. Ειδικά τα παιδιά, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να φοβούνται το νερό αλλά να το χαίρονται με ασφάλεια. Ακρογωνιαίος λίθος για την αποφυγή αυτού του δυσάρεστου γεγονότος είναι η πρόληψη με βασικές αρχές την υπευθυνότητα και την προσοχή.