Φεστιβάλ Kόμικς στη Λάρισα: Ενας θεσμός γεννιέται

Από τον Γιώργο Σούλτη, αντιδήμαρχο Λάρισας

Θυμάμαι όταν ακόμη ήμουν παιδάκι του Δημοτικού, ένα κυριακάτικο απόγευμα του Ιουλίου του 1966 με τους γονείς στην πολύβουη Κεντρική πλατείας της Λάρισας, αγόρασα τυχαία από το περίπτερο, με το χαρτζιλίκι των 2 δραχμών, το πρώτο τεύχος του Μίκυ Μάους των εκδόσεων Τερζόπουλου. Ακόμη δεν μπορώ να εξηγήσω τι ήταν αυτό το μαγικό που από τότε με γοήτευσε τόσο πολύ, που σε όλη μου τη ζωή πραγματικά νιώθω απέραντη χαρά όταν ξεφυλλίζω ένα κόμικς. Βέβαια εκείνη την εποχή για τους γονείς και τους δασκάλους μας, όλα τα κόμικς ήταν χαζά «Μίκυ μάους».
Στην καλύτερη περίπτωση θεωρούσαν τα κόμικς κάτι σαν ένα ευτελές παιχνίδι για να περνάει η ώρα. Τις περισσότερες φορές όμως τα «μίκυ μάους» θεωρούνταν επιβλαβή για τους μαθητές και πολλές φορές αμαρτωλά που ξεμυάλιζαν τα παιδιά. Τα κόμικς τότε για τα παιδιά ήταν κάτι ισοδύναμο με τα σφαιριστήρια, το τσιγάρο, τα μακριά μαλλιά και την αλητεία. Από την άλλη πλευρά όταν βρέθηκα στο πανεπιστήμιο στα μέσα της δεκαετίας του ’70, άρχισα να ντρέπομαι για την αγάπη μου στα κόμικς, γιατί μέσα το κλίμα τις έντονης πολιτικοποίησης, κάποιοι έλεγαν ότι τα κόμικς είναι ένα ακόμα εργαλείο της αντίδρασης και του διεθνούς καπιταλισμού.
Τότε δεν γνώριζα ακόμη ότι τα κόμικς αποενοχοποιήθηκαν κατά την εξέγερση του Μάη του ’68, όπου χρησιμοποιήθηκαν σαν ένα από τα βασικά επικοινωνιακά εργαλεία των εξεγερμένων φοιτητών. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ως καθηγητής στο ΤΕΙ Λάρισας και αντιπρόεδρος τότε, ήμουν υπεύθυνος για την υποβολή μιας πρότασης προς το Υπουργείο Παιδείας για την αναβάθμιση της βιβλιοθήκης του Ιδρύματος. Θεώρησα τότε καινοτομία να συμπεριλάβω στην πρόταση τη δημιουργία στη βιβλιοθήκη του ΤΕΙ, ενός τμήματος «κόμικς». Παρόλο που ήδη τότε τα κόμικς θεωρούνταν η 9η Τέχνη και σε πολλά πανεπιστήμια στον κόσμο ήταν αντικείμενο μελέτης, η συνολική μου πρόταση για τη βιβλιοθήκη πήρε χαμηλή βαθμολογία μόνο και μόνο για αυτόν τον λόγο, και από ό,τι έμαθα στις επιτροπές αξιολόγησης έγιναν αρκετά όχι και τόσο κολακευτικά σχόλια για τον συντάκτη της πρότασης.
Σήμερα τα κόμικς αποτελούν μία από τις πιο δυναμικές μορφές έκφρασης και επίσημα πια θεωρούνται η 9η Τέχνη. Σε όλο τον κόσμο όλες οι βιβλιοθήκες έχουν τμήματα κόμικς και μάλιστα τα τμήματα αυτά είναι από τα πιο δημοφιλή. Στην εκπαίδευση τα κόμικς θεωρούνται ένα θαυμάσιο εργαλείο και οι βιβλιοθήκες των σχολείων έχουν τα κόμικς δίπλα στην κλασική λογοτεχνία. Σήμερα η εξέλιξη της τεχνολογίας παρέχει μεγάλες δυνατότητες για εξαιρετικής ποιότητας παραγωγές κόμικς και έτσι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πάμπολλες θαυμάσιες και φθηνές εκδόσεις.
Οι διάσημοι χάρτινοι ήρωες αποτελούν πλέον τη σύγχρονη μυθολογία όλης της ανθρωπότητας. Τα κόμικς και οι ήρωές τους σήμερα τροφοδοτούν και επηρεάζουν τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και γενικά όλες τις τέχνες. Ακόμη και αν κάποιος δεν έχει ποτέ διαβάσει Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Τεν Τεν, Σούπερμαν, Σπάιντερμαν και τόσους άλλους χάρτινους ήρωες, γνωρίζει τη μορφή τους, σαν να είναι υπαρκτό πρόσωπο. Εξίσου σημαντική είναι και η οικονομική-αναπτυξιακή πλευρά των κόμικς. Από τους μεγαλύτερους οικονομικούς κολοσσούς παγκόσμια είναι οι εταιρίες παραγωγής κόμικς, όπως η Disney, η Marvel, η DC και πολλές ακόμα.
Ο Τεν Τεν σήμερα για το Βέλγιο αποτελεί εξαγώγιμο αγαθό και σημαντικό τουριστικό προϊόν. Για να χρησιμοποιήσει κάποιος τη μορφή ενός ήρωα έστω και στον τίτλο του καταστήματός του χρειάζεται να πληρώσει δικαιώματα στην αντίστοιχη εταιρεία. Όποιος ακόμη και σήμερα δεν βλέπει την πολλαπλή σημασία και αξία των κόμικς μάλλον είναι εκτός πραγματικότητας. Παρόλα αυτά εγώ στον περιπτερά μου ακόμη νιώθω την ανάγκη να δικαιολογηθώ όταν αγοράζω «Μίκυ μάους» και με κοιτάζει με ύφος που εννοεί «δεν ντρέπεσαι ρε γέρο»!
Με το κρυφό και μοναχικό μου πάθος για τα κόμικς να με συνοδεύει σε όλη μου τη ζωή, είχα πάντα την υποψία ότι στη Λάρισα είμαστε πολλοί, αλλά δεν γνώριζε ο ένας τον άλλο. Όταν στη Λάρισα άνοιξε ένα κατάστημα μόνο για κόμικς (το κατάστημα «9», στην Ανθίμου Γαζή απέναντι από το 4ο Λύκειο) και έμεινε για χρόνια ζωντανό, τότε η υποψία μου έγινε πια βεβαιότητα. Όταν το 2016 ο αείμνηστος Γιώργος Βουλγαράκης ως υπεύθυνος της σύνταξης του φακέλου της «Λάρισας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα του ’21», ζητούσε ιδέες για πρωτότυπες εκδηλώσεις προώθησης, σε ένα mail του πρότεινα μια εκδήλωση για τα κόμικς.
Το φωτισμένο αυτό μυαλό μαζί με τον αντιδήμαρχο, τον φίλο Πάνο Σάπκα, είχαν ήδη πιάσει την ιδέα και διοργάνωσαν τότε μια σειρά εβδομαδιαίων εκδηλώσεων για τα κόμικς με επίκεντρο μια διεθνή έκθεση με προσκεκλημένους εξαιρετικούς δημιουργούς από Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτό το γεγονός υπήρξε καταλύτης ώστε να βγουν στην επιφάνεια και να συναντηθούν πολλοί, οι οποίοι ασχολούνται με τον χώρο των κόμικς στη Λάρισα και όχι μόνο. Πρόκειται για ομάδες κυρίως νέων παιδιών που ασχολούνται πολλαπλώς με τα κόμικς σαν δημιουργοί, κριτικοί, συλλέκτες, κ.λπ.
Οι εκδηλώσεις αυτές οδήγησαν στη διοργάνωση του πρώτου Φεστιβάλ κόμικς που διοργανώθηκε από τον Δήμο Λαρισαίων και την ομάδα των ETK comics στον Μύλο το 2019. Ο αντιδήμαρχος, ο φίλος μου ο Πάνος κατάφερε να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές δυσκολίες του Δήμου αφενός, και από την άλλη να πείσει τις «δύσκολες» ομάδες των φίλων των κόμικς ότι το μόνο που μας ενδιαφέρει σαν Δήμο, είναι να δώσουμε έδαφος να αναπτυχθεί αυτό που φαίνεται ότι υπάρχει στη Λάρισα και δεν εκδηλώνεται.
Παρά την περιπέτεια του Covid, το 2020 πρόλαβε και διοργανώθηκε και το δεύτερο Φεστιβάλ κόμικς. Θεωρώ ότι το Φεστιβάλ και τις δύο χρονιές είχε μεγάλη επιτυχία. Ήταν ένας τόπος συνάντησης δημιουργών από όλη την Ελλάδα. Ήταν ένα καλλιτεχνικό πανηγύρι νέων ανθρώπων που συζητούσαν, αντάλλασσαν ιδέες, διαφωνούσαν ή συμφωνούσαν, με ένα κοινό σημείο την αγάπη τους για τα κόμικς. Δημιουργοί παρουσίασαν της δουλειές τους στις εκθέσεις και εκδότες προώθησαν τις εκδόσεις τους και έκλεισαν συμφωνίες για νέες δουλειές. Το τρίτο Φεστιβάλ είναι προ των πυλών και θα γίνει στο τέλος του Αυγούστου. Πραγματικά αξίζει τον κόπο όλοι, είτε σας αρέσουν τα κόμικς είτε όχι, να το επισκεφτείτε, να είστε σίγουροι ότι θα ζήσετε μια διαφορετική εμπειρία.
Με το τρίτο Φεστιβάλ προ των πυλών, νομίζουμε ότι ένας νέος θεσμός γεννιέται στην πόλη μας. Είναι καιρός όλοι αυτοί που έχουν την αγάπη και ασχολούνται με κάθε τρόπο με τα κόμικς να βγουν στο φως. Η Λάρισα έκρυβε και κρύβει σημαντικές δυνάμεις στον χώρο των κόμικς. Ένας από τους σημαντικότερους κατά τη γνώμη μου δημιουργούς σήμερα, ζει και εργάζεται στη Λάρισα. Πρόκειται για τον Θανάση Καραμπάλιο, του οποίου η καταπληκτική δουλειά «1800» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, και προσωπικά είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον θα συζητάμε για μια δουλειά σταθμό στην εξέλιξη των ελληνικών κόμικς.
Γνωρίζω και άλλους εξαιρετικούς δημιουργούς που ζουν ανάμεσά μας. Όλη αυτή η κίνηση ελπίζω να τους βγάλει στην επιφάνεια και να δούμε πολλές δημοσιευμένες δουλειές τους σύντομα. Τα παιδιά του ΕΤΚ comics ήδη δημιούργησαν ένα υπέροχο στέκι-κατάστημα στη Λάρισα. Πρόκειται για έναν τόπο συνάντησης, συζητήσεων και παραγωγής ιδεών για τα κόμικς.
Η Λάρισα δειλά-δειλά μπαίνει στον χάρτη των κόμικς. Το Φεστιβάλ πρέπει να γίνει θεσμός! Ας το πιστέψουμε και ας προσπαθήσουμε για αυτό όλοι όσοι αγαπάμε τα κόμικς. Η Δημοτική Αρχή οφείλει να δημιουργήσει το υπόβαθρο για τη δημιουργία του νέου θεσμού παρέχοντας κάθε βοήθεια, ηθική και υλική, όμως η προστασία και η επιτυχία του θεσμού επαφίεται σε όλους εσάς που αγαπάτε τα κόμικς...