«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο,
καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο,
το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή».
(Ν. Καζαντζάκης. Από τον πρόλογο της Ασκητικής).
Τώρα τελευταία όλο και συχνότερα βλέπουμε να επιβεβαιώνεται στην πράξη πως ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει και πάρα πολύ από εκείνον της πρωτόγονης κοινωνίας... Μπορεί στην όλη πορεία του μέχρις εδώ να έχει πραγματοποιήσει θαυμαστά επιτεύγματα στις επιστήμες, στον πολιτισμό, στα γράμματα, στις τέχνες, στην τεχνολογία, στην οικογενειακή και κοινωνική οργάνωση που τον έφεραν κοντά στον συνάνθρωπό του, όμως, κάποιο ''κενό'' δεν μπόρεσε να το καλύψει η φύση... Μπορεί να θέσπισε νόμους, διατάξεις, συντάγματα, μπορεί να «έχτισε» πέτρα την πέτρα και με τη συμβολή των θρησκειών ηθικές αξίες, παραδόσεις, κώδικες συμπεριφοράς και κανόνες ζωής τους οποίους, ως έναν βαθμό, τους σεβάστηκε και τους εφάρμοσε. Κάποιοι από αυτούς... ανυπότακτοι εγωιστές κι αναρχοαυτόνομοι αμφισβητίες, ενώ απέκτησαν ηθικές αναστολές, τα γνωστά «δεν πρέπει», κάτι το «άγριο», το πρωτόγονο ξυπνά μέσα τους και γίνονται καταστροφικοί.
Ο σπουδαίος παιδαγωγός και φιλόσοφος του 20ού αιώνα Ευάγγελος Παπανούτσος (1900-1982), κάνοντας λόγο για την κρίση του πολιτισμού μας, αναλύει τα φαινόμενα (συμπτώματα) που προκάλεσε κι εξακολουθεί να προκαλεί αυτή η κρίση. «Κοινωνικός αναβρασμός με συνέπεια την πολιτική αρρυθμία, βανδαλισμοί, εμπρησμοί, προγραμματισμένα εγκλήματα και υπονόμευση του κράτους, το άγχος της ζωής που οδηγεί στην απόγνωση, ο κορεσμός και το «αίσθημα κενού», τα ναρκωτικά, ο πολλαπλασιασμός των ψυχικών νοσημάτων, η ανηθικότητα, οι τυχοδιωκτικές περιπλανήσεις, ο νεοφασισμός»...
Είναι όλα αυτά που οδηγούν κυρίως τον νέο άνθρωπο στην απομυθοποίηση των προτύπων και των αξιών που κληρονόμησε από τους προηγούμενους και μέσα από την αμφισβήτηση και την απόρριψη των πάντων, καταλήγει στον πνευματικό αφανισμό.
Με αφορμή το τελευταίο άγριο έγκλημα που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία και όχι μόνο, όπως και τα άλλα παρόμοιας αγριότητας εγκλήματα (ανθρωποκτονίες) που διαπράχτηκαν τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας, θα προσπαθήσουμε να πλησιάσουμε το θέμα αφού όλες οι καταστροφικές ενστικτώδεις ενορμήσεις είναι «παιδιά» του, κατά τον Φρόυντ, ψυχικού οργάνου (ψυχή).
Τα ένστικτα, η λογική και η συνείδηση είναι αυτά που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά, ενώ στην ιδιόρρυθμη «αποθήκη» του ασυνείδητου φυλάσσονται όλες οι αρχέγονες και πρωτόγονες ορμές (ορμέμφυτα), ένστικτα, απωθημένες απαράδεκτες ηθικά επιθυμίες οι οποίες όταν αναδυθούν και γίνουν συνείδηση, μπορούν να καταστούν πολύ επικίνδυνες. Αυτά περίπου έλεγε ο Φρόυντ τα οποία πολλοί αμφισβητούν και απορρίπτουν σήμερα.
Το φαινόμενο της ασκούμενης βίας από άνθρωπο σε άνθρωπο το οποίο στην ταραγμένη εποχή που ζούμε γιγαντώθηκε και πολλές φορές καταλήγει στο έγκλημα, έχει βαθιά χωμένες τις ρίζες του.
Από τον Μακιαβέλι οποίος συνιστούσε «Αδίστακτη βία» μέχρι τον Μαρξ που την θεωρούσε «Κοινωνική αναγκαιότητα» και την χαρακτήριζε «Μαία των νέων κοινωνικών κινημάτων», φτάνουμε στο σήμερα όπου η εικόνα της αφθονίας των αγαθών και του ευδαιμονισμού έχει κατακυριεύσει τον νέο άνθρωπο, ο οποίος μοιραία οδηγείται στο ανικανοποίητο όνειρο...
Αφήνουμε πίσω τις διάφορες σχολές της επιστήμης της εγκληματολογίας και στεκόμαστε για λίγο στον Λομπρόζο (1835-1809), τον Ιταλό γιατρό και ανθρωπολόγο, συγγραφέα του «Εγκληματία Ανθρώπου», που διατύπωσε τη θεωρία του εκ γενετής εγκληματία με τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και κατέταξε τον εγκληματία στον εκ γενετής, τον ψυχοπαθή, τον περιστασιακό και τον από πάθος.
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε αναφερόμενοι στα ψυχολογικά κίνητρα, την προσωπικότητα και τη συνολική συγκρότηση του εγκληματία αλλά ο περιορισμένος χώρος της εφημερίδας δεν μας το επιτρέπει.
Ας αρκεστούμε στα λίγα λόγια της Γαλάτειας Καζαντζάκη1 από το ποίημά της «Αμαρτωλό»: ......................................................................
Μ' από την κόλασή μου σου φωνάζω
Εικόνα σου είμαι, κοινωνία και σου μοιάζω
1 Συγγραφέας και ποιήτρια (1881-1962). Πρώτη σύζυγος του Νίκου Καζαντζάκη και αδελφή της συγγραφέως-αγωνίστριας-αντιστασιακού Έλλης Αλεξίου.
