και την υπερδιόγκωσή του προς χάριν εξυπηρέτησης ψηφοφόρων αποτέλεσαν τροχοπέδη στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό του.
Ασφαλώς έγιναν πολλές προσπάθειες προς την ορθή κατεύθυνση σε πολλές φάσεις της σύγχρονης ιστορίας μας. Η μεγάλη ευκαιρία, ωστόσο, δόθηκε στην περίοδο της μεταπολίτευσης, καθώς για πρώτη φορά σε τόσο μακρύ χρονικό διάστημα επικράτησαν συνθήκες εσωτερικής ειρήνης και δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα η χώρα εντάχθηκε στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών εθνών, λόγω της απαράμιλλης οξυδέρκειας, αλλά και της ισχυρής επιμονής του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Παρ’ όλα αυτά, οι κληρονομημένες από το παρελθόν παθογένειες διαιωνίσθηκαν και σε πολλές περιπτώσεις εντάθηκαν. Ο πολίτης συνέχισε να είναι θύμα των γραφειοκρατικών μηχανισμών, οι οποίοι τον καταδυνάστευαν, στερώντας πολύτιμες εργατοώρες, αλλά και από την οικονομία το οξυγόνο που θα έδινε επιταχυνόμενους ρυθμούς ανάπτυξης μέσω των επενδύσεων. Το κράτος, αντί να είναι ο υπηρέτης της κοινωνίας και μοχλός της οικονομικής και κοινωνικής προκοπής, παρέμενε ένας Λεβιάθαν, που «βασάνιζε» την κοινωνία.
Φαίνεται, όμως, ότι αυτός ο φαύλος κύκλος οδηγείται προς το τέλος του ή τουλάχιστον υπάρχει ορατή πλέον η προοπτική της λύσης, μέσω μιας ειρηνικής επανάστασης, η οποία συντελείται αθόρυβα, ταχύτατα και αποφασιστικά, και το κυριότερο χωρίς αντιδράσεις. Αυτή η επανάσταση έχει όνομα: είναι η ψηφιακή διακυβέρνηση, η οποία έχει πλέον, χωρίς υπερβολή, εισχωρήσει σε κάθε συναλλαγή κράτους-πολίτη. Η έκρηξη που έχουν προκαλέσει οι τεχνολογικές καινοτομίες τα τελευταία χρόνια, και συνιστούν το αποκορύφωμα της βιομηχανικής επανάστασης που ξεκίνησε πριν από δύο αιώνες, συμπαρασύρουν τα πάντα στο διάβα τους. Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης όλοι είναι υποχρεωμένοι να προσαρμοστούν για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να μην έχουν την τύχη των δεινοσαύρων σε ένα νέο παγκόσμιο περιβάλλον. Τα πάντα βρίσκονται σε διαδικασία αλλαγών. Ακόμη και ο τρόπος εργασίας -με το κλασικό οκτάωρο, την κάρτα το πρωί και το μεσημέρι-, οι μετακινήσεις, η συγκέντρωση πληθυσμού λόγω εργασίας σε μεγάλα αστικά κέντρα, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Εργαζόμενοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μακράν του χώρου εργασίας τους, ακόμη και από τα εξοχικά τους, συναντήσεις των συνεργατών γίνονται μέσα από διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες, ακόμη κι αν βρίσκονται σε διαφορετικά κράτη, πολλά χιλιόμετρα μακριά ο ένας από τον άλλο.
Η Ελλάδα στις νέες προκλήσεις δεν θα μπορούσε να είναι απούσα. Αλλά κανείς δεν περίμενε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα γίνονταν με τόσο ταχείς διαδικασίες. Έφτασε, όμως, η μεγάλη δοκιμασία της πανδημίας και τα μέτρα για τον περιορισμό της, για να επισπευσθεί ο εκσυγχρονισμός του κράτους. Έτσι, από τη δύσκολη αυτήν περίοδο βγαίνουμε με ένα τεράστιο κέρδος, προίκα για το μέλλον. Είναι οι καινοτομίες στον τρόπο που συναλλασσόμαστε με τις υπηρεσίες. Οι ψηφιακές διαδικασίες κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη, καταργούν τη γραφειοκρατία, τις ουρές, τα νεύρα, τις ματαιώσεις και τις απογοητεύσεις, ενώ αποκαθιστούν στον πολίτη την εμπιστοσύνη προς το κράτος και την αυτοπεποίθηση στον εαυτόν του. Από την τηλεργασία στο δημόσιο μέχρι το πιστοποιητικό για την Covid-19, που θα ανοίξει τις δυνατότητες σε ελεύθερες μετακινήσεις και την επανάκαμψη του τουρισμού, και από την έκδοση συναινετικού διαζυγίου μέχρι την έκδοση σύνταξης. Και έπεται συνέχεια. Αναμφίβολα, αυτό που συμβαίνει είναι μια πραγματική πρόοδος, που θα επηρεάσει τη ζωή όλων ανεξαιρέτως και δικαίως μας κάνει πιο αισιόδοξους για το μέλλον.
Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο*
*Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργός.
