ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ. ΕΝΑΣ ΜΥΘΟΣ. I

ΟΙ ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ

Οι Έλληνες δεν είναι ο φιλότιμος λαός, που τον θέλει ο μύθος. Υπάρχουν μεταξύ μας φιλότιμοι άνθρωποι, αλλά η μεγάλη και περισσότερο η αγελαία νεοελληνική μάζα διακρίνεται από γονιδιακή νοοτροπία ακραίου ωφελιμισμού. Υποτιμούν οι Ελληνες την

προσφορά του άλλου, ή και τη μηδενίζουν, υπερτιμώντας σκανδαλωδώς τη δική τους. Ιδιαίτερα οι Ελληνίδες διαπρέπουν στο σπορ του λαμβάνειν και έχειν, ως αναγκαία κοινωνική συνθήκη. Και αυτό στο όνομα του δήθεν ασθενούς φύλου (ενώ δεν είναι), που απαιτεί προσωπικές εξασφαλίσεις λόγω της υποτιθέμενης ανάγκης ατομικής προστασίας. Από τα 50 χρόνια μαχόμενης δικηγορίας στην ελληνική Επικράτεια (καθώς η φύση της δουλειάς οδηγεί σε πλάνητα βίο), αλλά και από εμπειρίες ζωής, εισέπραξα σε ένταση και έκταση την έλλειψη φιλότιμου από Έλληνες και Ελληνίδες. Το φιλότιμο το ταυτίζω με τη λεβεντιά, την ενσυναίσθηση, το ήθος, τη γνήσια ευγένεια και γενικά με αυτό που αποκαλούμε χαρακτήρα.
Και άλλοτε έχω γράψει, πως όσοι δεν έχουν υγιή σχέση με το χρήμα, δεν είναι καλοί άνθρωποι. Κάνουν αυτοσκοπό τη συλλογή χαρτονομισμάτων και χρυσού. Συγκεντρώνουν χρυσές λίρες, λες και είναι το άγιο δισκοπότηρο. Τις μαζεύουν και τις μετρούν με λατρεία σχεδόν καθημερινά. Ήξερα παλιά έναν γιατρό, που τις μετρούσε κάθε νύχτα (νταν, νταν, νταν...) και καθώς κοιμόμουν σε εφαπτόμενο δωμάτιο διπλανού διαμερίσματος, δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Αρρώστια! Αγαλλιάται η ψυχή τέτοιων ψυχοπαθών, όταν ακούν τον θόρυβο της μέτρησης. Τέτοιοι άνθρωποι δεν διαθέτουν αισθήματα, είναι βαριά άρρωστοι και κατατάσσουν το χρήμα υπεράνω κάθε αξίας. Αγνοούν τη φύση και την έννοια της λέξης χρήμα, που εκφράζει τη χρήση ενός μέσου πληρωμής για τις ανάγκες του βίου και όχι όταν ο... φραγκοφονεύς συλλέκτης θα βλέπει τα χόρτα ανάποδα! Στη θέση της φιλαλληλίας και της ευγνωμοσύνης τοποθετούν τον εγωισμό και την αχαριστία. Πριν χρόνια, ανώτεροι δικαστικοί της Λάρισας, όταν βρίσκονταν σε φιλική παρέα περίμεναν πάντοτε να κάνει τον περίπατό του ο ίδιος πάντα συνάδελφός τους, για να τον καλέσουν για καφέ! Ο τύπος αργούσε κατά τι, προκειμένου να έχει σχηματιστεί η συντροφιά. Ο χιουμορίστας της παρέας μια Κυριακή, καθώς τον είδε να έρχεται από μακριά λέει στους άλλους. «Παιδιά, τα κεφάλια κάτω. Ερχεται ο Βαγγέλας!». Παρότι είχε γίνει περίγελος στον χώρο του ο άνθρωπος, δεν σταμάτησε το χούι, επειδή πήγαινε συχνά και στα γραφεία συναδέλφων του για... κέρασμα. Μετά περνούσε σχεδόν καθημερινά από την Τράπεζα.
Ας δούμε ελάχιστες από τις άπειρες -που μου έτυχαν- συμπεριφορές έλλειψης φιλότιμου. Κύρια διαπίστωσή μου υπήρξε, πως οι πλέον εύποροι πελάτες υπήρξαν συνήθως και οι λιγότερο συνεπείς. Ίσως η ευπορία των περισσοτέρων από αυτούς να σχετιζόταν με γενεαλογική ωφελιμιστική συμπεριφορά σε βάρος άλλων, που κατέληξε να γίνει κανονικότητα, ενώ αποτελεί ανωμαλία. Όπως ανωμαλία είναι και ο αποθησαυρισμός χρυσού, που είναι ιδιαίτερη περίπτωση της ψυχικής νόσου του «αποθησαυρισμού του Διογένη» (Ηοαrding Diogenes) από την οποία πάσχει το 2%-4% του πληθυσμού της Γης. Ο γενικός αυτός αποθησαυρισμός χαρακτηρίζεται από τη χαοτική συσσώρευση πραγμάτων, που αρνείται να τα αποχωριστεί κάποιος και έχει δύσκολη ψυχιατρική θεραπεία. Ο Ντοστογιέφσκι έγραψε στο «Έγκλημα και τιμωρία», πως εκείνος που έκανε αυτοσκοπό με ποικιλία προφάσεων, να συγκεντρώνει χρήματα, πρέπει να περάσει την πόρτα του ψυχιατρείου. Διαφέρει βέβαια ο πλούτος που λειτουργεί κοινωνικά, και σε «μέτρον άριστον» οικογενειακά, από τον πλούτο που συγκεντρώνεται ατομοκεντρικά και σε βάρος άλλων ή όλων.
Μια ακόμα διαπίστωση. Είχα κατά καιρούς τη δυσάρεστη εμπειρία συνεργασίας με συγκεκριμένο κλάδο ελευθέρων επαγγελματιών, που -χωρίς εξαίρεση- έδειξαν απρεπή συναλλακτική συμπεριφορά, καταπάτηση συμβατικών όρων, αθέτηση υποχρεώσεων και δόλιες ενέργειες σε βάρος του δικηγόρου τους. Το ότι υπήρξαν πάγια τα συμπτώματα με αυτήν την κατηγορία πολιτών, οφείλεται μάλλον στην αναγκαστική τους ανάμιξη με δημόσιους τομείς εκτεταμένης διαφθοράς. Κάτι που οδηγεί σε μιμητικές συμπεριφορές, που ως συνήθεια καταλήγουν δεύτερη φύση. Ας μην απομακρυνθούμε όμως από τις μικρές μας ιστορίες.
Θα σας διηγηθώ παρακάτω κάποια από τα άπειρα περιστατικά ιδιοτέλειας και κακοπιστίας στον επαγγελματικό μου μικρόκοσμο. Δεν φωτογραφίζω πρόσωπα, χρόνους και τόπους. Τα περιστατικά όμως είναι ειλικρινή.
1) Μεγαλοκτηματίας κέρδισε πριν καιρό μεγάλο οικόπεδο, που διεκδικούσε ο Δήμος, ο δικαστικός χειρισμός του οποίου ήταν ατυχής. Στο οικόπεδο που κερδήθηκε, χτίστηκε οικοδομή 16 διαμερισμάτων. Η πληρωμή όμως του δικηγόρου ...ξεχάστηκε. Κάποια στιγμή ο τελευταίος τον κάλεσε στο γραφείο του. Εκεί ο κτηματίας του ανακοίνωσε, πως ένα βράδυ πριν καιρό είχε πληρώσει έναντι του λογαριασμού του 4.000 ευρώ. Απόδειξη -είπε- δεν πήρε, επειδή υπήρχε εμπιστοσύνη, ήταν νύχτα και το γραφείο έκλεινε. Συνέχισε: «Όταν έδωσα τα χρήματα δεν ήμουν μόνος. Ημουν μαζί με τον συνεργάτη μου Κώστα Μάγκα. Θα τον φέρω αύριο βράδυ την ίδια ώρα, να το επιβεβαιώσει, αν θέλεις..». Ο κτηματίας με τον μάρτυρα την άλλη μέρα πήγαν και ο δεύτερος επιβεβαίωσε, πως ήταν παρών στην πληρωμή. Ο δικηγόρος, που δεν θυμόταν κάτι, αναγκάστηκε μπροστά στον μάρτυρα (που ήταν και πολύ γνωστός του), να συμφωνήσει, πως είχε πάρει το ποσό. Έτσι ο λογαριασμός εξοφλήθηκε με τα λίγα υπόλοιπα. Πέρασε καιρός και κάποια μέρα εμφανίζεται ο κ. Μάγκας μόνος του στο δικηγορικό γραφείο και ομολογεί, πως είχε πει ψέματα για την παρουσία του στην πληρωμή 4.000 ευρώ. «Αισθάνομαι τύψεις -είπε-. Δεν ήρθα τότε, που σου είπαμε, μαζί με τον πελάτη σου. Δεν ξέρω τίποτα για πληρωμή και θέλω να επανορθώσω»! Εννοείται, πως τα χρήματα χάθηκαν. Έμεινε η... μετάνοια.
2) Ήταν κι ένας Δήμαρχος μεγαλούπολης της Πελοποννήσου, που πριν λίγα χρόνια για λογαριασμό του Δήμου ανέθεσε σε μεγάλο γραφείο σοβαρή υπόθεση με αντικείμενο 2,5 εκατ. ευρώ. Η υπόθεση χάθηκε στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο και κερδήθηκε στο Εφετείο. Η συνολική ελάχιστη ακαθάριστη αμοιβή του δικηγόρου ήταν 3,2% (για τις δύο δίκες) στο αντικείμενο της διαφοράς. Πηγαίνει ο φάκελος του λογαριασμού της πρώτης Δίκης στο τοπικό Ελεγκτικό Συνέδριο και η εκεί δικηγόρος γνωμοδοτεί, πως δεν έπρεπε να πληρωθεί ο δικηγόρος, επειδή η υπόθεση δεν είχε κερδηθεί (!). Κατά τη «νομικό» αυτή οι δικηγόροι πληρώνονται μόνον, όταν κερδίζονται οι υποθέσεις! Και ο δικαιούχος των χρημάτων δεν έπρεπε να σκεφθεί, πως χρειαζόταν να δώσει κάπου, κάπως, κάποια «misa» για την αυτονόητη έγκριση. Συνεπώς ο εδώ δικηγόρος μας, άμαθος σε τέτοια (κάκιστα!) έπρεπε να οδηγήσει την υπόθεση στα Δικαστήρια, και να περιμένει δέκα χρόνια να πληρωθεί. Τόσο διαρκεί μια τέτοια δίκη. Αυτό το γνωρίζει κάθε δήμαρχος, κάθε διοικητής Οργανισμού και κάθε στέλεχος του Δημοσίου, που έχει δικαίωμα υπογραφής σε ένταλμα πληρωμής! Ελπίζω να γίνομαι κατανοητός. Στη συνέχεια «χάθηκε» και ο φάκελος από το γραφείο του δημάρχου. Στην εδώ περίπτωση δεν έγινε αγωγή και δεν ξαναείδε ο δικηγόρος μας τον δήμαρχο. Θυμήθηκε αυτό, που του είχε πει κάποτε ο αξιότιμος αυτός αιρετός Άρχων, πως δεν καταδέχεται να παίρνει «δώρα» στη ζωή του, εκτός και αν κάποιος είχε την ευχαρίστηση να κάνει κάποια δωρεά στον... Συνδυασμό του με το όνομα: «Κάθαρση στον Δήμο!». Αν ρωτήσετε, πώς είμαι σίγουρος, γι' αυτά που γράφω, σας απαντώ: Απολύτως και εκ...βαθέων. Και αν διερωτηθείτε, αν και γιατί χάθηκαν τόσα χρήματα της αμοιβής του, η απάντηση είναι πως δωρεά στον συνδυασμό της... κάθαρσης δεν έγινε, τα χρήματα της πρώτης δίκης δωρήθηκαν στον Δήμο, και της δεύτερης δίκης εισπράχτηκαν αργά και... βασανιστικά. Τέτοια γίνονται συνήθως με τις απευθείας αναθέσεις έργων και προμηθειών. Μόνον που ο δικηγόρος μας εδώ ήταν απονήρευτος.
Τα λέμε την άλλη Τρίτη.