Ο Κύριός μας τη συνδέει συχνά με την προσευχή. «Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται, ει μη εν προσευχή και νηστεία» είχε πει κάποτε στους μαθητές Του, όταν προσπαθούσαν να εκδιώξουν τα δαιμόνια από έναν δαιμονισμένο.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας επίσης τη συνδέουν και με την ελεημοσύνη. Τα χρήματα που σου περισσεύουν από τη λιτότητα του νηστίσιμου φαγητού, να μην τα αποταμιεύεις, αλλά να τα δίνεις στους φτωχούς, λέει ο Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος.
Επομένως η Νηστεία ως μια προσωπική θυσία, η Προσευχή ως άμεση επικοινωνία με τον Θεό και η Ελεημοσύνη ως προσφορά στον συνάνθρωπο αποτελούν την τριάδα των αρετών, που καθορίζουν τη σχέση μας με τον Κύριο και τον διπλανό μας και χρωματίζουν την περίοδο της Μ. Σαρακοστής.
Ας δούμε τώρα με ποιον τρόπο μας βοηθά η οργάνωση της Εκκλησίας μας στην καλλιέργεια αυτών των σχέσεων με τα ευαγγελικά και αποστολικά αναγνώσματα, που έχει επιλέξει γι’ αυτήν την περίοδο.
Όπως μια μάνα, όταν το παιδί της πρόκειται να ταξιδέψει, το εφοδιάζει με τα απαραίτητα του ταξιδιού, έτσι και η Μητέρα Εκκλησία μας φρόντισε να εφοδιάσει τα παιδιά της για το μακρινό αυτό ταξίδι των πενήντα ημερών της Σαρακοστής.
Και πρώτα-πρώτα στις πύλες της τοποθετεί την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Εδώ στεκόμαστε στην ταπείνωση και τη μετάνοια του Τελώνη, όμως πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα και την περίπτωση του Φαρισαίου. Τι κάνει αυτός; Η καρδιά του είναι παγερή προς τον συνάνθρωπό του. Αρνείται να αναγνωρίσει τον Τελώνη ως αδελφό, αρνείται την ουσιαστική σχέση κοινωνίας.
Την επόμενη εβδομάδα η Εκκλησία μας παρουσιάζει την παραβολή του Ασώτου υιού. Ο νεότερος υιός εγκαταλείπει την πατρική του εστία, απορρίπτει τη στοργική αγκαλιά του Πατέρα και «φεύγει εις χώραν μακράν». Σπάζει τον οικογενειακό δεσμό, αυτονομείται και καταστρέφει την κοινωνία αγάπης.
Το ίδιο συμβαίνει και με τον πρεσβύτερο υιό. Διότι και τον αδελφό του κατακρίνει, αλλά και με τον πατέρα του είναι δυσαρεστημένος. Άρα οι σχέσεις του μαζί του ως τώρα ήταν απλώς τυπικές και φίλαυτες. Και οι δύο στερούν τον εαυτό τους από τη χαρά της συντροφικότητας, της αδελφοσύνης, της κοινωνίας της αγάπης. Μόνο η επιστροφή του νεότερου υιού στην αγκαλιά του Πατέρα και στη θαλπωρή της οικογενειακής κοινότητας με τους άλλους επαναφέρει στην καρδιά του την ευτυχία.
Την επόμενη εβδομάδα, είναι το Ψυχοσάββατο, όπου η στρατευομένη Εκκλησία μας μνημονεύει όλους τους κοιμηθέντες αδελφούς της θριαμβεύουσας Εκκλησίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο συναδελφώνονται όλοι οι ζώντες και κεκοιμημένοι και πάλι σ’ ένα αγκάλιασμα αγάπης μέσα στην «εν Χριστώ ζωή» του Αναστημένου Κυρίου μας.
Κατά την Κυριακή αυτής της εβδομάδας το μεν Αποστολικό ανάγνωσμα αναφέρεται σ’ εκείνο το εξαίσιο απόφθεγμα του Απ. Παύλου: «Ου μη φάγω κρέα εις τον αιώνα, ίνα μη τον αδελφόν μου σκανδαλίσω» (Α΄ Κορ. 8,13), η δε Ευαγγελική περικοπή είναι η περικοπή της Κρίσεως, της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, η οποία είναι ένας καταπέλτης για όλους εκείνους, που δεν καλλιεργούν την αγαπητική σχέση με τον πλησίον τους. Εκεί ο Κύριός μας λέει, πως μοναδικό εισιτήριο για τη Βασιλεία του Θεού είναι η αγάπη.
Στη συνέχεια έχουμε την Κυριακή της συγγνώμης. Εδώ και το Αποστολικό ανάγνωσμα (Ρωμ. 13, 11-14) και το Ευαγγελικό (Ματθ. 6,1-21) έχουν το ίδιο περιεχόμενο. Ο Θεός ζητάει τη μακροθυμία μας. Θέλει να συγχωρεθούμε όλοι, να βρεθούμε δηλαδή στον ίδιο χώρο (συν-χωρώ) κάτω από τη δική του πατρική στοργή με αμοιβαιότητα και κατανόηση μεταξύ μας. Πόσο χαρακτηριστικός είναι ο Εσπερινός της Συγχώρεσης! Επιζητεί να μας απομακρύνει από τη σκληρότητα της καρδιάς μας, από τη μνησικακία και τον φθόνο.
Με όλα αυτά τα βιβλικά αναγνώσματα, αλλά και με τα πάμπολλα τροπάρια και τις ωδές, που εμπεριέχονται στο βιβλίο του Τριωδίου, η Εκκλησία μάς τονίζει, πως η επιδίωξη της περιόδου αυτής είναι τριπλή: Νηστεία, Προσευχή, Ελεημοσύνη.
Καλή Σαρακοστή! Καλόν Αγώνα!
Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο
