κρίση που ταλάνισε τη χώρα και επηρέασε όλες τις δημόσιες δομές, μεταξύ των οποίων και το Πανεπιστήμιο, κατέθεσε το όραμά του μέσα από έναν όμορφο στίχο, ενός υπέροχου ποιήματος («Ο Ελεγκτής») του Μίλτου Σαχτούρη - και κάλεσε τους εκλέκτορες «να πετάξουμε, έστω και με σπασμένα τα φτερά». Το «όραμα» του Νίκου Παπαϊωάννου συγκίνησε τους εκλέκτορες που τον ανέδειξαν πανηγυρικά Πρύτανη με ποσοστό 54%, δίδοντάς του την εντολή να προχωρήσει στις πολύπλευρες και τολμηρές εκείνες μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν στο Αριστοτέλειο την ορμή και τη δύναμη να ασκήσει ηγετικό ρόλο που του αρμόζει σε όλο το φάσμα της πνευματικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου. Σ’ όλο αυτό το διάστημα και κυρίως μετά την ενσκύψασα πανδημία του κορονοϊού, το ΑΠΘ με το επιστημονικό δυναμικό του στάθηκε – και συνεχίζει να στέκεται - αρωγός στη Πολιτεία και για τη συμβολή του στην αντιμετώπιση της υγειονομικής αυτής κρίσης δεν χρειάζεται να λεχθούν πολλά καθώς τόσο ο Πρύτανης όσο και οι αρμόδιοι καθηγητές του Ιδρύματος μας έχουν γίνει πια οικείοι μέσω της υπεύθυνης ενημέρωσης που μας προσφέρουν σχεδόν καθημερινά με τις εμφανίσεις τους στα ΜΜΕ.
Πάμε τώρα σ’ άλλες εικόνες, σε σκηνές βγαλμένες από ...ριγκ που εκτυλίχθηκαν προ δύο περίπου εβδομάδων έξω απ’ το κτίριο Διοίκησης του ΑΠΘ και μας πλήγωσαν, όταν ομάδες φοιτητών και εξωπανεπιστημιακών «κατέλαβαν» το κτίριο της Διοίκησης του ΑΠΘ απαιτώντας (!) να μην εφαρμοσθεί ο νέος Νόμος 4777/2021 που, μεταξύ άλλων, προβλέπει τη δημιουργία πανεπιστημιακής αστυνομίας. Τι έπρεπε να πράξει ο Πρύτανης; Να προασπίσει το δικαίωμα της ελευθερίας εισόδου – εξόδου (απάντων των Ελλήνων πολιτών: φοιτητών, εργαζομένων, των εν γένει συναλλασσομένων) στο κτίριο Διοίκησης ή (ακολουθώντας την ...«πεπατημένη» συναδέλφων του σ’ άλλα ΑΕΙ της χώρας) να σφυρίξει αδιάφορα αφήνοντας ...στην ησυχία της την (παράνομη) κατάληψη έως ότου αυτή «εκτονωθεί»;.. 'H, μήπως, να ρίξει το βάρος της ευθύνης στην (αφηρημένη) «Πολιτεία», γενικώς και αορίστως στην Αστυνομία, κλπ., κλπ.; Ο Πρύτανης Νίκος Παπαϊωάννου, προς τιμή του, έπραξε το πρώτο - επέλεξε (για ένα καθεστώς γενικευμένης αφασίας, ως εν προκειμένω, αναφορικώς με ζητήματα δημοκρατικής νομιμότητας στην ακαδημαϊκή ζωή, εδώ θα ταίριαζε περισσότερο η λέξη: «τόλμησε»!) να προασπίσει την ελευθερία, ζητώντας, όπως προβλέπει ο νόμος, την παρέμβαση της Εισαγγελίας Θεσσαλονίκης (για να κρίνει ο αρμόδιος Εισαγγελεύς αν τελείται ή όχι κάποιο αδίκημα και να ενεργήσει αναλόγως – δεν είναι στην αρμοδιότητα των Πρυτάνεων να ...«διατάσσουν» εισαγγελικές παρεμβάσεις, όπως αναληθώς γράφεται και ξαναγράφεται σε ανακοινώσεις «Συλλόγων φοιτητών» στο διαδίκτυο!..). Η Εισαγγελία ακολούθως απευθύνθηκε στην Αστυνομία δίδοντας και τις σχετικές εντολές, και η ΕΛ.ΑΣ. ενήργησε, εν συνεχεία, με βάση τα δικά της επιχειρησιακά σχέδια, κλπ., κλπ. Ο Πρύτανης το μόνο που τόλμησε ήταν - όπως το προβλέπει (έως επιτάσσει) η θέση ευθύνης που κατέχει - να ενημερώσει την Εισαγγελία και να την καλέσει (αν κρίνει ότι υπάρχει ζήτημα) να εφαρμόσει τον νόμο και το τόλμησε – εξηγώντας το «γιατί»: «Ο φόβος έφερε την ανοχή και η ανοχή διαιώνισε τον φόβο. Η επιβολή απόψεων περιθωριακών ομάδων διά της βίας έγινε άγραφος νόμος, εγκαθιδρύοντας ένα άτυπο καθεστώς ομηρίας καθηγητών, εργαζόμενων και φοιτητών, οι οποίοι στοχοποιήθηκαν, δέχθηκαν ανοίκειες επιθέσεις, χτυπήθηκαν βάναυσα, διαπομπεύτηκαν χυδαία, καταπατήθηκαν θεμελιώδη δικαιώματά τους».
Είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι με την πράξη αυτή του Πρύτανη του ΑΠΘ Νίκου ΠαπαΪωάννου συντάχθηκαν 512 (μέχρι στιγμής) Πανεπιστημιακοί καθηγητές, contra στην απόπειρα στοχοποίησής του, προσωπικά δε έχω την αίσθηση, ότι η πλειονότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας και της κοινωνίας στηρίζουν αυτή την επιλογή του Πρύτανη – την επιλογή προάσπισης της ελευθερίας. Η βία, η απειλή χρήσης βίας, η κατάληψη του δημόσιου χώρου σε βάρος άλλων, για την προώθηση οποιωνδήποτε αιτημάτων και διεκδικήσεων, δεν είναι και δεν θα γίνουν ποτέ αποδεκτές. Κακώς ορισμένοι θεωρούν ότι τα Πανεπιστήμια τους ανήκουν. κάνουν λάθος, δεν είναι ιδιοκτησία τους για να τ’ ανοίγουν και να τα κλείνουν, κατά τη βούλησή τους. Τα Πανεπιστήμοα ανήκουν στον ελληνικό λαό, στον πολίτη, που τα πληρώνει και επιθυμεί οι νόμοι που ψηφίζουν οι αντιπρόσωποί του στη Βουλή των Ελλήνων να γίνονται σεβαστοί. Κι οι αγώνες; Θα πρέπει να εμποδίζονται οι φοιτητές σε αγώνες για ένα καλύτερο αύριο για το Πανεπιστήμιο και το δικό τους μέλλον; Κανένας δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο! Το δικαίωμα στην άλλη, τη διαφορετική άποψη; Φυσικά και θα πρέπει να παρέχεται (το δικαίωμα της διαφωνίας) γιατί η ομορφιά της δημοκρατίας βρίσκεται μέσα στις αντιθέσεις που μόνο μέσα στο δικό της περιβάλλον (της πραγματικής δημοκρατίας) καρπίζουν και ανθίζουν, βρίσκεται (η ομορφιά της δημοκρατίας) στο δικαίωμα της αμφισβήτησης ακόμη και της ανατροπής! 'Ολα χρειάζονται, αλλά όλα έχουν κι ένα όριο (το οποίο στη Δημοκρατία λέγεται Νόμος, Κανόνας), καθώς, όπως έλεγε κι ο Καντ «Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων». Είχε, βεβαίως, μιλήσει ως φιλόσοφος (εκ των κορυφαίων του Διαφωτισμού) ο μεγάλος στοχαστής Εμμάνουελ Καντ, αλλά ετούτη η φιλοσοφία δεν είναι που διαπερνά πολιτικά και ιδεολογικά, ως στάση ζωής, και τ’ όμορφο πολίτευμα που λέγεται Δημοκρατία; Αυτό δεν υπερασπίσθηκε ο Νίκος Παπαϊωάννου;
Επειδή ως φιλελεύθερος πιστεύω στους θεσμούς, στη σύνθεση, στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα, με όρους δημοκρατίας, συντάσσομαι με την επιλογή του πρύτανη επειδή είναι επιλογή ελευθερίας. Το ΑΠΘ, όπως και όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας, πρέπει να υπερασπίζονται την ελευθερία και τη δημοκρατική νομιμότητα στην ακαδημαϊκή ζωή.
Η αναβάθμιση της Ανώτατης Παιδείας είναι μονόδρομος.
Από τον Χάρη Ανδρεόπουλο*
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/θμιας (ΠΕ01), δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr)
