Ευρωπαίων πολιτών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος της ΕΕ στις αρχές της εβδομάδας, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν προστατεύουν επαρκώς τους Ευρωπαίους από την τοξική ατμοσφαιρική ρύπανση, με τους περισσότερους κατοίκους της ηπείρου να αναπνέουν βρώμικο αέρα στις πόλεις που ζουν και να πεθαίνουν νωρίτερα.
Τα lockdown, που προκάλεσε ο κορονοϊός, περιόρισαν μεν προσωρινά την ατμοσφαιρική ρύπανση, από την άλλη όμως, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη Harvard Chan, υφίσταται συσχέτιση μεταξύ πολυετούς έκθεσης σε ατμοσφαιρική ρύπανση και αυξημένης θνησιμότητας από κορονοϊό. Για κάθε ένα επιπλέον μικρογραμμάριο σωματιδίων ανά κυβικό μέτρο αέρα μιας περιοχής έχουμε 11% μεγαλύτερη θνησιμότητα από κορονοϊό. (Για να πάρουμε μια ιδέα του τι σημαίνει αυτό, σημειώνουμε ότι πολλοί Αμερικανοί εισπνέουν οκτώ μικρογραμμάρια ανά κ.μ.). Ορισμένοι ειδικοί σχολιάζοντας αυτήν τη συσχέτιση πρότειναν την ένταση των μέτρων αποστασιοποίησης στις μολυσμένες περιοχές. Τα συμπεράσματα της μελέτης του Harvard για τη συσχέτιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης και θνησιμότητας από κορονοϊό συγκλίνουν και με τα συμπεράσματα πολλών άλλων μελετών.
Οι ρυπαντές από τη γεωργία, τη θέρμανση των σπιτιών και τα οχήματα ξεπερνούν τα όρια που πρέπει να γίνονται σεβαστά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για να είναι «εισπνεύσιμος» o ατμοσφαιρικός αέρας, παρά την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τις κυβερνητικές υποσχέσεις και χρόνια εκστρατειών.
Σε όλη την Ευρώπη (εντός και εκτός ΕΕ) μόνο τέσσερις χώρες, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Ισλανδία και η Φινλανδία έχουν επίπεδα λεπτών σωματιδίων, από τις πιο επικίνδυνες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κάτω από τα όρια που έθεσε ο ΠΟΥ το 2018, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (European Environment Agency). Η έκθεση σε αυτό το είδος μόλυνσης κόστισε 417.000 πρόωρους θανάτους σε όλη την ήπειρο.
Το όφελος από τη μείωση της ρύπανσης θα ήταν όχι μόνο καλύτερη υγεία, αλλά και οικονομικό. «Τα στοιχεία μας», είπε ο εκτελεστικός διευθυντής της ΕΕΑ Hans Bruyninckx, «αποδεικνύουν ότι η επένδυση σε καλύτερη ποιότητα αέρα είναι μια επένδυση για καλύτερη υγεία και παραγωγικότητα για όλους τους Ευρωπαίους». Η καταπολέμηση της μόλυνσης οδηγεί σε μακρύτερους και υγιέστερους βίους και ανθεκτικότερες κοινωνίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, χάνουν πρόωρα τη ζωή τους 492.600 Ευρωπαίοι εκ των οποίων 452.400 στην ΕΕ. Εξ αυτών 417.000 θάνατοι οφείλονται σε αιωρούμενα σωματίδια (397.000 στην ΕΕ), 55.000 στο διοξείδιο του αζώτου (54.000 στην ΕΕ) και 20.600 στο όζον (19.400 στο όζον).
Στην Ελλάδα σημειώνονται 15.450 πρόωροι θάνατοι ετησίως λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης εκ των οποίων 11.800 οφείλονται στα αιωρούμενα σωματίδια, 3.000 στο διοξείδιο του αζώτου και 650 στο όζον. Οι αντίστοιχοι αριθμοί στην Κύπρο είναι 870, 620, 210 και 40 πρόωροι θάνατοι.
Η Margherita Tolotto του European Environmental Bureau, που εκπροσωπεί ομάδες δράσης για το περιβάλλον στην ΕΕ, διερωτήθηκε πόσες φορές χρειάζεται να χτυπήσει η καμπάνα για να αποφασίσουν να κάνουν κάτι οι κρατικοί αξιωματούχοι των χωρών-μελών της ΕΕ και προσέθεσε την ανάγκη τα κράτη να κινηθούν αποφασιστικά προς καθαρότερη ενέργεια και καθαρότερη βιομηχανική παραγωγή, πιο πράσινη και πιο έξυπνη μετακίνηση και βιώσιμη γεωργία. Έχουν γίνει ορισμένες πρόοδοι στις εκπομπές των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας, καθώς η Ευρώπη απομακρύνεται από το κάρβουνο, αλλά απεδείχθη εξαιρετικά δύσκολος ο περιορισμός των εκπομπών λόγω θέρμανσης σπιτιών (ιδίως με ξύλα), καθώς και ο περιορισμός των εκπομπών ρυπαντών από τη γεωργία (ιδίως αμμωνίας από κοπριά και λιπάσματα). Τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν έχουν τηρήσει τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει και τέσσερα μάλιστα από αυτά δεν μπήκαν καν στον κόπο να καταθέσουν το σχέδιο για την επαναφορά της ρύπανσης στα όρια που θεσπίσθηκαν, αν και είχαν δεσμευτεί να το πράξουν έως το 2018.
Από τον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο*
* Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
