στο άδειο πάρκο! Και τα δύο είναι ψυχοθεραπευτικά και βελτιώνουν την αντοχή στον πόνο. Ενίοτε και την ψυχική.
Αλήθεια είναι. Όσοι βουτάνε τα χέρια τους μέσα στο νερό με παγάκια και βρίζουν συνέχεια αντέχουν περισσότερο. Κι από «παγάκια» άλλο τίποτα τους τελευταίους μήνες.
Ο κοινωνικός, όμως, πολιτισμός επιβάλλει την αυτοσυγκράτηση, την αυτοπειθαρχία. Ακούς την πιο τρελή θεωρία, πρέπει να χαμογελάσεις συγκαταβατικά, όσο κι αν βράζει μέσα σου η κατσαρόλα του θυμού. Σε ζαλίζουν τα αυτιά με τις πιο ευφάνταστες σοφιστείες, τους πιο αυθαίρετους συλλογισμούς, τις πιο αστήριχτες κρίσεις, πρέπει να οραματίζεσαι με απάθεια τα σύννεφα να περνούν, να παίρνεις ρυθμική ή διαφραγματική αναπνοή, να εφαρμόσεις την τεχνική του τάιμ-άουτ προκειμένου να μην ξεπορτίσει απ’ τα σφιχτά σου δόντια το πιο προσβλητικό «κοσμητικό» επίθετο. Συμμετέχεις σε ομαδική συζήτηση συνεργατών και συνειδητοποιείς αμέσως, με όσα ακούς, ότι όντως την καμήλα δεν τη δημιούργησε ο καλός Θεούλης, αλλά μια επιτροπή, σαν τη δικιά σας, που είχε οριστεί για να φτιάξει άλογο! Για να κρατηθείς μετράς με τα δάκτυλα ως τα 10 και ρουφάς ανάσα από το ένα ρουθούνι για να μη ρίξεις κι άλλη βενζίνη στη φωτιά που καίει μέσα σου! Αυτό το κακόμοιρο ζωντανό, η καμήλα, που ούτε σε λούτρινο είναι ωραίο, κατέληξε έτσι επειδή μια χούφτα ανθρώπων δε μπόρεσε να συνεννοηθεί στα βασικά. Ο καθένας με το μακρύ και το κοντό του χάρισε στην καμήλα αυτή τη δυσαναλογία των μερών, τη δυσαρμονία της μορφής, το λάθος της καμπούρας και την υπερβολή των χειλιών της. Πάλι καλά που περπατάει.
Με οδηγό το μοναδικό τιμόνι, που μας έφερε ως εδώ πλοηγώντας μας από χρόνια στα σκοτεινά νερά της αρχικά της προϊστορίας και μετέπειτα της ιστορίας και του πολιτισμού, τον εγκέφαλό μας, φτάσαμε τους τελευταίους αιώνες μετά τον διαφωτισμό να βγούμε στο ξέφωτο, να χτίσουμε μνημεία στην ανθρώπινη λογική, βωμούς στον ορθολογισμό μακριά από σκοταδισμούς και δοξασίες. Και ξαφνικά τι συνέβη; Γιατί αυτή η ασυνεννοησία και ο συνακόλουθος θυμός σήμερα; Γιατί αυτή η διάσταση στις απόψεις, που ευκολότατα μετατρέπεται σε χάσμα; Γιατί τόσοι αρνητές μάσκας, εμβολίων, ολοκαυτώματος, καμπυλότητας της γης;
Είναι, όντως, δύσκολες οι μέρες. Και δεν έχουν καμιά σχέση με αυτές των γυναικών της διαφήμισης. Είναι δύσκολες για όλους, γυναίκες και άντρες. Τι άλλαξε; Τίποτα, δεν άλλαξε, έτσι ήταν πάντα. Με δύο μικρές, όμως, προσθήκες, αυτές της κατακόρυφης αύξησης της πληροφορίας και της κοινωνικής δικτύωσης. Πάντα υπήρχαν αντίθετες απόψεις, διαφορετικές ιδέες και προσεγγίσεις στα πιο σοβαρά ζητήματα, η πολυφωνία είναι σύμφυτη με τις ανθρώπινες κοινωνίες. Ακόμη και στα κομμουνιστικά καθεστώτα βασίλευε η αντίθετη άποψη, μόνο που δεν την έβλεπες στο δρόμο. Ζούσε κρυφά στα υπόγεια, γιατί όταν φανερώνονταν έστελνε τους φορείς της στα στρατόπεδα των αντιφρονούντων, τα γνωστά γκουλάγκ (το τελευταίο έκλεισε μόλις το 1991 στην πόλη Περμ της Σιβηρίας!). Ο κατακλυσμός όμως της πληροφορίας που προσεγγίζεται με ευκαιριακή, επιφανειακή, διαγώνια όπως λέμε, ανάγνωση σε συνδυασμό με την παγκόσμια διασπορά της είναι σύγχρονο φαινόμενο. Αν επιπρόσθετα συνυπολογίσουμε ότι η αναζήτηση αυτής της πληροφορίας γίνεται μόνο και μόνο για την επιβεβαίωση της προϋπάρχουσας ιδεολογίας και την αποφυγή της γνωστικής ασυμφωνίας, που λέμε οι ψυχολόγοι (ψυχολογική διαδικασία για την αποφυγή του στρες που προκαλούν οι αντικρουόμενες απόψεις), εύκολα διαπιστώνουμε το μέγεθος του προβλήματος.
Τώρα είσαι υποχρεωμένος να ζεις με τον διπλανό σου, να συγκατοικείς με τη γυναίκα σου, να συνεργάζεσαι με τους συναδέλφους σου και καθημερινά να γίνεσαι πρωταθλητής στη διαχείριση θυμού, ενώ παράγετε συνεχώς καμήλες.
Γιατί είναι άλλο πράγμα να μη συμφωνώ με μία άποψη και άλλο πράγμα να μη συμφωνώ με ένα αξίωμα. Έχεις κάθε δικαίωμα να μη σ’ αρέσουν τα πορτοκάλια (για να το θέσω όσο απλά γίνεται), αλλά δεν έχεις κανένα δικαίωμα να μην αναγνωρίζεις ότι παραμένουν φρούτα, επειδή το διάβασες στο διαδίκτυο κι αφού εσύ δεν τα τρως να μην προσφερθούν ως επιδόρπιο. Άλλο πράγμα είναι να στηρίζω την ουσιαστική πολυφωνία, ακόμη κι όταν η εκφρασμένη άποψη αντιτίθεται στη δική μου, κι άλλο πράγμα με όχημα τον δήθεν διακαιωματισμό να προσηλυτίζω τους άλλους στις τρελές ιδέες μου, γιατί εμφορούμαι από έναν εγωιστικό μεσσιανισμό. Εγώ μόνο (άντε και το κίνημα μαζικότητας τραπεζιού πρέφας) θα σώσω την υφήλιο, γιατί εγώ ξέρω, μόνο εγώ είμαι πολύ ευαίσθητος περί τα ανθρώπινα δικαιώματα κι όχι εσείς. Τελείως ναρκισσιστική ανάγνωση του κόσμου. Αν ρωτηθούν οι άνθρωποι, οι πιο πολλοί θα δηλώσουν αρνητές, αγωνιστές, επαναστάτες, αντισυστημικοί, αντιρρησίες. Το «όχι» γοητεύει, το γιορτάσαμε και προχθές. Τι γίνεται όμως αν το σύστημα, αυτό της δημοκρατίας είναι το καλύτερο δυνατό; Εξακολουθεί να είναι μομφή το «συστημικός;» Τι γίνεται αν η άρνηση, η αντίρρηση κι ο αγώνας στηρίζονται σε επιχειρήματα που αντιβαίνουν την κοινή λογική; Εξακολουθεί να είναι παράσημο να θεωρείς τον εαυτό σου όψιμο Τσε Γκεβάρα;
Μπορεί. Μέχρι να πληροφορηθείς πόσο μισαλλόδοξος ήταν κι ο πραγματικός!
Από τον Δημήτρη Παπαχατζόπουλο
