πρωτοβουλία του ΚΚΕ τον Αύγουστο του 1941, δημιουργήθηκε το Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ).
Το ΚΚΕ είχε θέσει ως βασικό καθήκον την απελευθέρωση της χώρας από τον ξένο ζυγό, τη λαϊκή κινητοποίηση κατά της πείνας και το σταμάτημα του πλιάτσικου από τα στρατεύματα κατοχής.
Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, ιδρύθηκε ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ), το Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό (ΕΛΑΝ). Οι οργανώσεις Εθνική Αλληλεγγύη, Επιμελητεία του Αντάρτη και η Οργάνωση για την Προστασία του Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ).
Το ΕΑΜ συσπειρώνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού στον απελευθερωτικό αγώνα και με την ανάπτυξη της ένοπλης πάλης του ΕΛΑΣ συνετέλεσε ώστε να δημιουργηθούν ελεύθερες περιοχές στην Ελλάδα. Δημιούργησε λαϊκούς θεσμούς, όργανα λαϊκής αυτοδιοίκησης, τα λαϊκά δικαστήρια, τη λαϊκή πολιτοφυλακή, τον λαϊκό στρατό τον ΕΛΑΣ. Με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, συνέβαλε στη χειραφέτηση των εργαζομένων και έγιναν πρωταγωνιστές στις εξελίξεις. Τροφοδότησε τη λαϊκή πολιτιστική ανάταση.
Στις 10 Μάρτη 1944 ορκίστηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), μετά από εκλογές που έγιναν και ψήφισαν 1.800.000 στις οποίες για πρώτη φορά ψήφισαν οι γυναίκες και οι νέοι από 18 χρόνων.
Η αντίσταση και η απελευθέρωση από την τριπλή φασιστική κατοχή, Γερμανίας, Ιταλίας και Βουλγαρίας, ήταν έργο του ΕΑΜ. Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ ιδρύθηκε το ΕΑΜ, του οποίου η ηγεσία πρώτα είχε απευθυνθεί σε κόμματα και ηγετικές προσωπικότητες του αστικού πολιτικού κόσμου, στους οποίους πρότεινε ν’ αναλάβουν ηγετική θέση στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Οι προσπάθειες του βέβαια δεν βρήκαν ανταπόκριση.
Ένα τμήμα του επέλεξε τον δρόμο της ανοιχτής συνεργασίας με τους κατακτητές. Ένα άλλο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου της εποχής είναι αυτοί που δεν μπήκαν στις κυβερνήσεις των «κουίσλινγκ», αλλά συμφωνούσαν με τη συγκρότησή τους και μόλις οι Γερμανοί μπήκαν στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στο Κάιρο σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής και ο βασιλιάς στο Λονδίνο μαζί με ένα τμήμα αστών πολιτικών. Υπήρχαν βεβαίως και κάποιοι αστοί πολιτικοί που έκατσαν σπίτι τους ενώ ελάχιστες προσωπικότητες πήραν μέρος στην αντίσταση.
Η πολιτική στάση των αστικών κομμάτων στα χρόνια της Κατοχής δείχνει ότι και σ’ αυτή την περίοδο της πάλης για την απελευθέρωση υπήρχαν δύο κόσμοι αντίθετοι και ότι τους αστούς, το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η διατήρηση της εξουσίας τους και μετά την απελευθέρωση. Αποδεικνύεται λοιπόν περίτρανα ότι κανένας λαός δεν μπορεί να εμπιστευθεί την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας του στα αστικά κόμματα και στην αστική τάξη.
Το λαϊκο-απελευθερωτικό κίνημα, με καθοδηγητή το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, με το ένοπλο τμήμα του, τον ΕΛΑΣ και το ΕΛΑΝ, με την ΕΠΟΝ, την ΟΠΛΑ, έγραψαν μια από τις πιο λαμπρές σελίδες στη νεότερη Ιστορία της λαϊκής πάλης.
Το ΕΑΜ έσωσε τον λαό από την πείνα. Χάρη στη δράση του ΕΑΜ δε στάλθηκε ούτε ένας εργάτης για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια, με εξαίρεση αυτούς που είχαν συλλάβει ομήρους οι Γερμανοί. Δε στάλθηκε ούτε ένας για να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Το ΕΑΜ δεν ήταν μόνο ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας. Το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ είχαν να αντιμετωπίσουν και την ντόπια ένοπλη αντίδραση με τις δικές της οργανώσεις, από τη «Χ» του Γρίβα, την ΠΑΟ, τους ΜΑΥδες, τα Τάγματα Ασφαλείας και άλλες που στήριζαν το ντόπιο κατοχικό καθεστώς. Όπως και τον ΕΔΕΣ του Ζέρβα ή την ΕΚΚΑ που ήταν τα αγγλόφιλα αντίβαρα των αστικών δυνάμεων στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.
Η πείρα της συγκεκριμένης περιόδου στην Ελλάδα δείχνει ότι η εργατική τάξη, ο λαός πρέπει να είναι έτοιμος να κτίσει το δικό του μέτωπο για να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα, αλλά και να βγει από τον πόλεμο νικητής εκείνος και όχι η αστική τάξη της χώρας του. Να πετύχει διπλή απελευθέρωση από την ξενική ιμπεριαλιστική κατοχή και την εγχώρια αστική πολιτική εξουσία, από το καπιταλιστικό σύστημα που είναι αξεχώριστο με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που σημαίνει πάλη για την εργατική εξουσία.
Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες που έχουμε ένταση των ανταγωνισμών ανάμεσα στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Στο Αιγαίο σήμερα εξελίσσεται ένα μεγάλο ιμπεριαλιστικό παζάρι. Διαδραματίζονται οι προκλητικές επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας που αμφισβητεί ευθέως τα σύνορα και τις συνθήκες που τα καθορίζουν.
Τα αστικά επιτελεία στην Ελλάδα πλασάρουν εδώ και καιρό το κάλπικο δίλημμα «πολεμική εμπλοκή ή επώδυνοι συμβιβασμοί», μιλούν ορισμένοι για συνεκμετάλλευση, με την πρωταγωνιστική συμβολή σ΄ αυτό τόσο της ΝΔ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων αστικών κομμάτων.
Προσπαθούν να κρύψουν ότι οι συμφωνίες είναι ανάμεσα στις αστικές τάξεις και τους επιχειρηματικούς ομίλους και γι΄ αυτό είναι σε βάρος των λαών. Όλα δείχνουν ότι η αντιλαϊκή πολιτική, που έχει απέναντι τον εχθρό λαό και είναι ενιαία εντός και εκτός συνόρων θα κλιμακώνεται, θα δημιουργεί μεγάλα και επικίνδυνα αδιέξοδα για τους λαούς.
Επομένως χρειάζεται αγώνας ενάντια στους καπιταλιστές, να μην εμπλακεί ο λαός στο κάλεσμα που κάνουν για στήριξή τους με τη λεγόμενη «εθνική ομοψυχία» και τη στήριξη της προετοιμασίας για πόλεμο και όλη την πολιτική ένταξης σε ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, εξοπλισμούς, συνδυάζοντας την αντιπολεμική πάλη με την πάλη για να έρθουν οι λαοί στην εξουσία, μόνο έτσι θα καταργηθούν οριστικά οι αιτίες των πολέμων και οι πόλεμοι. Έτσι υπερασπίζουμε την πατρίδα του λαού και όχι των καπιταλιστών.
(*) Η κ. Δήμητρα Σίσκου είναι πρόεδρος του Παραρτήματος Λάρισας της ΠΕΑΕΑ -ΔΣΕ
