Ηράκλειος, ο «πιστός εν Χριστώ τω Θεώ Βασιλεύς και αυτοκράτωρ των Ρωμαίων» εξεστράτευσε εναντίον των Περσών, τους κατετρόπωσε και έφερε πίσω στα Ιεροσόλυμα τον Τίμιο Σταυρό, που εκείνοι είχαν συλήσει πριν από 14 χρόνια, όταν κατέλαβαν την Παλαιστίνη. Ο αυτοκράτορας «ανυπόδητος και πενιχρά ενδεδυμένος και φέρων επ’ ώμου το τίμιον ξύλον ανήλθεν εν λιτανεία εις τον ναόν της Αναστάσεως» στα Ιεροσόλυμα. Εκεί τον παρέλαβε ο πατριάρχης Ζαχαρίας και τον ύψωσε πανηγυρικώς, «Κλήρου και λαού ψάλλοντος «Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου και Ευλόγησον την κληρονομίαν Σου...».
Μεγάλη ήταν η χαρά τότε στα Ιεροσόλυμα και σε όλο τον χριστιανικό κόσμο που κατείχε και πάλι το Τίμιο Ξύλο. Τον πανσεβάσμιο του Κυρίου Σταυρό. Η εορτή αυτή κατέστη έκτοτε το μεγαλύτερο εκκλησιαστικό γεγονός του μηνός Σεπτεμβρίου, που εορτάζεται ανά τους αιώνες μέχρι σήμερα με νηστεία. Το πνευματικό μέγεθος της εορτής φανερώνει και το γεγονός ότι εξαιτίας της η Εκκλησία μετέθεσε τη μνήμη του ιερού Χρυσόστομου από τις 14 Σεπτεμβρίου που ο Αγιος παρέδωσε την ψυχή του στον Θεό, στις 13 Νοεμβρίου.
Ο Σταυρός κατέχει ξεχωριστή θέση στην πίστη και στη λατρεία της Εκκλησίας. Είναι το όργανο της λύτρωσης και της σωτηρίας του κόσμου. Γι’ αυτό και μισείται από τους δαίμονες και τα όργανά τους. Τίποτε δεν είναι τόσο μισητό από τους δαίμονες, όσο ο Σταυρός. Δεν αντέχουν να τον βλέπουν. Σπαράζουν κι’ εξαφανίζονται στη θέα του.
Ο Σταυρός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον επ’ αυτού Σταυρωθέντα Κύριο. Δεν διαχωρίζεται από Αυτόν. Και η τιμή προς τον Σταυρό ανάγεται στον Σταυρωθέντα. Όπως διδάσκει ο Άγιος Νικήτας Παφλαγόνος «Τον Σταυρόν τιμών, ομολογουμένως τον Σταυρωθέντα τιμώ».
Είναι φορέας της άκτιστης θείας Χάρης ο Σταυρός. Δέχθηκε επάνω του τον Θεάνθρωπο Κύριο. Την πηγή της Χάρης και της ζωής. Αγιάσθηκε και διαχέει τη Θεία Χάρη στον κόσμο, όπως ο ήλιος την ακτινοβολία Του.
Εφόσον φορείς της Θείας Χάρης είναι τα ιερά λείψανα των Αγίων, οι άγιες εικόνες και άλλα ιερά αντικείμενα που ήρθαν σε επαφή με άγια πρόσωπα, γίνεται κατανοητό ότι και ο Σταυρός του Χριστού δεν μπορεί να μην είναι φορέας της Θείας Χάρης. Άλλωστε από τις Πράξεις των Αποστόλων πληροφορούμαστε ότι και τα ρούχα του Αποστόλου Παύλου ενεργούσαν ιάσεις ασθενών. Ακόμα και η σκιά του.
Γενικά ο Σταυρός και η Ανάσταση είναι οι δύο πόλοι της σωτηρίας. Γύρω τους περιστρέφεται η περί σωτηρίας του ανθρώπου και του κόσμου διδασκαλία της Εκκλησίας. Είναι βέβαια η Ανάσταση το θαύμα των θαυμάτων, η κραυγαλέα και πειστική απόδειξη της θεότητος του Χριστού. Αλλά χωρίς τη σταυρική θυσία, δεν θα υπήρχε λύτρωση και σωτηρία. «Δι’ αυτής κατηλλάγημεν τω Θεώ». Χωρίς τον Σταυρό ο Χριστιανισμός θα ήταν απλώς μια ιδεολογία, μια φιλοσοφική και ηθική διδασκαλία, όπως τόσες άλλες, αλλά δεν παρείχε λύτρωση και σωτηρία, που είναι το κύριο αίτημα της ανθρώπινης ψυχής.
Γι’ αυτό ο Σταυρός του Χριστού, ήταν το καύχημα του Αποστόλου Παύλου. Ο Σταυρός, που για τους Ιουδαίους ήταν σκάνδαλο και για τους Έλληνες, τους εκπροσώπους τότε της σοφίας ήταν μωρία και αφροσύνη, για τον Απόστολο των εθνών ήταν «Θεού δύναμις και Θεού σοφία». Η χαρά και το κήρυγμά του ήταν Χριστός Εσταυρωμένος και εγηγερμένος εκ νεκρών.
Για το κήρυγμα του Σταυρού ο Παύλος υπέστη διώξεις, φυλακίσεις, ποικίλες ταλαιπωρίες. Και ζητάει από τους Χριστιανούς ζωή σταυρική και θυσιαστική για την απάλειψη των παθών και την υπεράσπιση των δικαίων του Θεού και των ανθρώπων.
Δεν έχει εύκολα συνθήματα ο Χριστιανισμός. Δεν κολακεύει και δεν ενθαρρύνει ανθρώπινα πάθη και αδυναμίες. Και δεν υπόσχεται υλικές απολαύσεις, όπως ο Μουσουλμανισμός, ο Χιλιασμός και άλλα θρησκευτικά, φιλοσοφικά και ηθικοκοινωνικά συστήματα. Απαιτεί διαρκή αγώνα κατά των παθών «μετά της του βαπτίσματος συμμαχίας», για να θυμηθούμε τον πνευματικό χρυσαετό της Θεολογίας Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο.
Είθε ο Σταυρός του Χριστού να αποτελεί το καύχημα, την παρηγοριά και την ελπίδα όλων μας. Να είναι ο ασφαλής οδοδείκτης στην πορεία της ζωής μας.
Από τον Βασίλειο Χ. Στεργιούλη
