Καταγόταν από ιερατική οικογένεια, η οποία ανέδειξε επισκόπους, μοναχούς και μοναχές. Από μικρό παιδί αγαπούσε την Εκκλησία και συχνά πήγαινε κοντά στον πνευματικό του πατέρα, τον μητροπολίτη Λαρίσης Μάρκο, και τον υπηρετούσε με πολλή ταπείνωση και υπακοή. Αφού έμαθε τα πρώτα γράμματα και έφτασε σε κατάλληλη ηλικία, ο ενάρετος μητροπολίτης τον χειροτόνησε διάκονο κι έπειτα πρεσβύτερο. Το 1517 εκλέγεται Επίσκοπος Ελασσόνας και Δομενίκου. Δυστυχώς όμως δεν έγινε δεκτός από τους κατοίκους εκείνης της περιοχής, οι οποίοι βρίσκονταν σε διένεξη με τη Μητρόπολη Λαρίσης και δεν ήθελαν να δεχτούν οποιονδήποτε προερχόταν από αυτήν. O ταπεινός Επίσκοπος Βησσαρίων υπέμεινε με υποδειγματική μακροθυμία την περιφρόνηση, που του έγινε, και επέστρεψε στα Τρίκαλα κοντά στον Γέροντά του. Το 1521 τον κάλεσαν να αναλάβει τη διοίκηση της επισκοπής Σταγών. Αλλά και στη θέση αυτή δοκίμασε πίκρες και θλίψεις από άδικες κατηγορίες και συκοφαντίες, τις οποίες αντιμετώπισε με ανεξικακία και συγχώρηση. Μετά τον θάνατο του Μητροπολίτη Λαρίσης Μάρκου, σύσσωμος ο κλήρος και ο λαός της Θεσσαλίας ζήτησαν να αναλάβει ως διάδοχος τη Μητρόπολη το άξιο πνευματικό του τέκνο, ο Βησσαρίων. Και πράγματι το 1527 ο πολύπαθος ιεράρχης εξελέγη Μητροπολίτης Λαρίσης. Ως Μητροπολίτης Λαρίσης (1527-1540), με έδρα τα Τρίκαλα, όπου πλέον τιμάται ως πολιούχος, επιτέλεσε σπουδαίο εθνικό, πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο, για το οποίο αγιοποιήθηκε. Με χρήματα της Εκκλησίας εξαγόρασε πολλούς χριστιανούς αιχμαλώτους, έθρεψε πτωχούς, περιέθαλψε ασθενείς. Παράλληλα έκτιζε ναούς αλλά και πρωτοστατούσε σε έργα πρωτοποριακά για εκείνα τα δύσκολα χρόνια: άνοιξε δρόμους και κατασκεύασε γέφυρες, όπως αυτή του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στον Πηνειό και άλλες. Κι όλα αυτά με ανυπολόγιστους κόπους και έξοδα, με απίστευτα εμπόδια και αμέτρητους κινδύνους. Αποκορύφωμα της δράσεώς του υπήρξε η ανέγερση της περίφημης ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Δούσικο. Πέντε χρόνια μετά την αποπεράτωση της Μονής αρρώστησε βαριά. Αν και ήταν μόλις 50 ετών, ο οργανισμός του είχε εξαντληθεί από τις συνεχείς περιπέτειες και την ασταμάτητη δραστηριότητά του προς ωφελείαν του ποιμνίου του. Από την Ορθόδοξη Εκκλησία υμνείται ως «Λαρίσης υπέρμαχος και Θεσσαλίας απάσης φρουρός και όντως προστάτης, Ελλάδος τε καύχημα και της Ηπείρου άκουσμα και το της Τρίκκης τείχισμα». Η μνήμη του τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου».
ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ ΤΩΝ ΓΕΦΥΡΙΩΝ ΚΟΡΑΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΡΤΑΣ
Θεώρησα σωστό να παραθέσω τα παραπάνω συνοπτικά στοιχεία της «επίσημης» βιογραφίας του Αγίου Βησσαρίωνα (όπως αυτή καταγράφεται από την ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ Ι. Μ ΔΟΥΣΙΚΟΥ «ΑΓΙΟΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΡΙΚΚΗΣ Κ’ ΚΤΗΤΩΡ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΔΟΥΣΙΚΟΥ. ΒΙΟΣ – ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΙ (2014)». Πρώτα-πρώτα από σεβασμό στον Άγιο τόσο για την ταπεινότητα και αγιοσύνη του, όσο και για την ενθύμηση της τεράστιας προσφοράς του στην κοινωνία και τον άνθρωπο και μάλιστα σε πολύ χαλεπούς καιρούς. Από την άλλη ήθελα μέσα από τη συγκεκριμένη βιογραφία αλλά και κάποιες άλλες συμπληρωματικές και συμπερασματικές πληροφορίες να προσπαθήσω να κεντρίσω τον προβληματισμό, αν όχι να ισχυροποιήσω ή και να τεκμηριώσω τη θέση των βιογράφων, ότι είναι λανθασμένη η κρατούσα μέχρι σήμερα στο ευρύ κοινό και τη βιβλιογραφία καταγεγραμμένη άποψη ότι, δηλαδή, η Ιστορική γέφυρα του Κοράκου και Πόρτας χτίσθηκαν το 1514! Κι αυτό γιατί, αν και η έκδοση της Βιογραφίας του Αγίου σήμερα είναι πλέον γνωστή, εντούτοις η δύναμη της μέχρι τώρα επικρατούσας άποψης, για την οποία δεν γνωρίζω πώς προέκυψε (!), οδηγεί αρκετούς και γνώστες μάλιστα της ιστορίας των πέτρινων γεφυριών, στην πεπατημένη, καταγράφοντας δηλαδή, ως έτος κτίσης των Θεογέφυρων το 1514! Τα επιχειρήματα που οδηγούν σε ένα τέτοιο συμπέρασμα είναι: Η καταγεγραμμένη πλέον βιογραφία (με πολλές πληροφορίες από τα αρχεία) του Αγίου Βησσαρίωνα, όπως αυτή παρουσιάζεται στο βιβλίο, που εκδόθηκε από την Ιερά Μονή Δούσικου και αναιρεί τη μέχρι σήμερα επικρατούσα άποψη. Η μοναστική κοινότητα μάλιστα, που φρόντισε την όλη έκδοση, μου υπέδειξε σε παλιότερη επικοινωνία μας (σχετικά με την πρότασή μας για συμμέτοχη εκπροσώπου της Μονής στην επιτροπή, για την προσπάθεια ανακατασκευής της γέφυρας Κοράκου, το 2010) τη λανθασμένη άποψη και μου συνέστησε να βοηθήσω στην αποκατάσταση της σωστής χρονολογίας. Πράγματι, όπως είναι φανερό, το 1514, ο Άγιος Βησσαρίων ήταν μόλις 24 ετών και η θέση που κατείχε στην ιεραρχία δεν του έδινε, κατά τη γνώμη μου, τη δύναμη να αποφασίσει να κατασκευάσει τόσο μεγάλα έργα. Σκεφτόμενοι υποθετικά και κάπως αυθαίρετα ότι, όπως είναι λογικό, προτεραιότητα θα έδινε ο «γεφυροποιός» στην κατασκευή του γεφυριού της Πόρτας (που η παράδοση αναφέρει ότι χτίσθηκε κι αυτό το 1514 -το ίδιο λάθος κι εδώ!) συμπεράνουμε ότι θα ήταν τρομερά πολύ δύσκολο τη συγκεκριμένη και ίδια χρονική περίοδο να χτιζόταν ταυτόχρονα δύο από τα σπουδαιότερα γεφύρια των Βαλκανίων! Έργα ακριβά και δύσκολα από κάθε άποψη. (Υποστηρίζουμε εδώ ότι τελικά πρώτα κτίστηκε το γεφύρι του Κοράκου και μετά ακολούθησε αυτό της Πόρτας). Το 1517 σύμφωνα με τη βιογραφία του, εκλέγεται Επίσκοπος Ελασσόνας και Δομενίκου. Δυστυχώς όμως δεν παραμένει στη θέση αυτή για διάφορους λόγους. Στη συνέχεια και με διάφορα προβλήματα αναλαμβάνει τη διοίκηση της επισκοπής Σταγών. Άραγε λογικά απουσίαζε για κάποιο διάστημα από την περιοχή. Το 1527 εκλέγεται πανηγυρικά Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και Τρίκκης, με έδρα τα Τρίκαλα, άρα έχει πλέον τη δύναμη και την επιρροή, πνευματική και οικονομική να παρέμβει και να κατασκευάσει τα σπουδαία του έργα. Όπως έξαλλου αναφέρεται τα μεγάλα χρηματικά ποσά για την κατασκευή των γεφυριών ο Άγιος τα εξασφάλισε κατά τα ταξίδια του που έγιναν μετά το 1527 στη Βλαχία και τις Παραδουνάβιες περιοχές, όπου είχε μεγάλη επιρροή και όλοι οι ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας τον είχαν σε βαθύτατο σέβας. Ο Άγιος Βησσαρίων γνώριζε πάρα πολύ καλά τι σημαίνει «ποτάμι». Με τα έργα του και στον Αχελώο και τον Πηνειό, που το πέρασμά τους ήταν πολλές φόρες αδύνατο, καταλάβαινε πόση ανακούφιση και εξυπηρέτηση έφερνε στους κατοίκους και τους διαβάτες «το πέρασμα» και στου Κοράκου και στην Πόρτα.
Η ΓΕΦΥΡΑ ΚΟΡΑΚΟΥ
Υπάρχουν, όπως είναι γνωστό, πολλοί θρύλοι και παραδόσεις για το χτίσιμο της γεφύρας Κοράκου. Ξέρουμε ότι πίσω από κάθε μύθο υπάρχει μία αλήθεια. Έτσι το γεγονός που αναφέρεται ότι την πρώτη φορά η γέφυρα μόλις ολοκληρώθηκε έπεσε από μεγάλη πλημμύρα – κατεβασιά ή σεισμό ή φωτιά ή…( προσωπικά δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάπου καταγεγραμμένο, πιστεύω ότι αν πράγματι συνέβαινε κάτι τέτοιο θα το μνημόνευε ο ίδιος ο Βησσαρίων) θα μπορούσε να ερευνηθεί και να αξιολογηθεί σε σύγκριση και σχέση με άλλες ιστορικές ενθυμήσεις εκείνης της εποχής ή και με τα σύγχρονα σημερινά μέσα. Καταλήγοντας πιστεύω ότι η διόρθωση από την Ι.Μ. Δούσικου είναι τεκμηριωμένη απόλυτα και αυτή πρέπει να δεχτούμε ως σωστή, δηλαδή ότι η γέφυρα κτίστηκε μετά το 1527 και πιο πιθανό είναι το έτος 1529 και μετά ακολούθησε αυτό της Πόρτας, το οποίο σήμερα είναι καλό συντηρημένο αξιοθέατο και πόλος έλξης για την περιοχή! Σε αντίθεση με αυτό του Κοράκου, το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια, που ως γνωστόν δεν υπάρχει, αφού ανατινάχθηκε στον εμφύλιο. Οι παραπάνω σκέψεις είναι προβληματισμός και μια προσπάθεια ως κίνητρο για αποτύπωση της πραγματικής χρονολογίας κτίσης των δύο γεφυριών. Σε καμία περίπτωση δεν διεκδικεί το αλάθητο! Αξίζει να σημειωθεί και να θυμίσουμε εδώ, ότι πριν από 10 περίπου χρόνια πρόσωπα και φορείς της περιοχής Αργιθέας και Ραδοβυζίων πρότειναν την ανακατασκευή της γέφυρας Κοράκου. Η πρόταση ως γνωστόν έχει αγκαλιαστεί από την Τοπική Κοινωνία, την Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση (έχουν γίνει ημερίδες, παρεμβάσεις, έχει ολοκληρωθεί η μελέτη από το ΕΜΠ, έχουν γίνει εξαγγελίες του έργου κ.λπ… και περιμένουμε). Επίσης να προσθέσουμε ότι με αφορμή την ανατίναξη της γεφύρας στις 28 Μαρτίου υπάρχει πρόταση καθιέρωσης της ημερομηνίας αυτής ως Πανελληνίας και Παγκόσμιας Ημέρας Πέτρινων Γεφυριών. Θέλουμε να ελπίζουμε και πιστεύουμε, ότι με τη συμμετοχή και κοινή συμβολή όλων μας, παρά τις δυσκολίες ιδιαίτερα σήμερα, στην επέτειο της συμπλήρωσης των 500 από την πρώτη κατασκευή της, το όραμά μας θα γίνει πραγματικότητα και θα την “ξαναδιαβούμε”.
Από τον Κώστα Γραμμένο,
εκπαιδευτικό Κ.Π.Ε. Μουζακίου - Δ.Σ.
Δήμου Αργιθέας
