Τελικά τι είδους σχολείο θέλουμε;

Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια

Ο Επίσκοπος Εστράδα είχε πει: «Αν ένα παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, ίσως θα πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μαθαίνει». Έτος 2020 και ακόμη συζητούμε για το αυτονόητο. Αν θα πρέπει, δηλαδή, να γίνουν κομβικές

αλλαγές στο δημόσιο και στο ιδιωτικό σχολείο. Και όλα αυτά υπό έναν συνεχή ιδεολογικό – πολιτικό καυγά, αφού τελικά αποδεικνύεται, ότι αυτή ήταν διαχρονικά η πηγή του κακού. Το γεγονός, ότι αντιμετωπίζαμε την παιδεία μας, βλέποντας σε ποιον βαθμό ικανοποιούμε το κομματικό μας ακροατήριο, και όχι κατά πόσο διασφαλίζουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις νεότερες μαθητικές γενιές.
Θεωρώ πως το ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι το μαθητοκεντρικό. Εκείνο το σύστημα που βάζει τον μαθητή στο κέντρο κάθε πρωτοβουλίας, κάθε μεταρρύθμισης. Το σύστημα εκείνο, που όλα κινούνται και όλα γίνονται αποκλειστικά με γνώμονα το καλό του μαθητή, χωρίς διακρίσεις, χωρίς εξαιρέσεις. Αν θέλουμε στην πράξη βέβαια και όχι στα λόγια να ισχυριζόμαστε, ότι τα παιδιά μας είναι το μέλλον αυτού του τόπου.
Σύσσωμο το πολιτικό σύστημα έχει μεγάλες ευθύνες για όλες τις παθογένειες της εκπαίδευσης στη χώρα μας. Ένα πολιτικό σύστημα που χάιδευε κομματικά αυτιά και μετέτρεπε τον εκπαιδευτικό σε ‘’δημόσιο υπάλληλο’’ κακής ποιότητας. Ναι ο μαθητής είναι στο επίκεντρο των γεγονότων, αλλά ο σπουδαίος δάσκαλος είναι το κλειδί για την όποια επιτυχία. Ο δάσκαλος εκείνος που δεν είναι μόνο στα λόγια, αλλά νιώθει κυρίως στην πράξη παιδαγωγός. Ο δάσκαλος εκείνος που μόλις μπαίνει στη σχολική αίθουσα, αισθάνεται ότι έχει ακόμη 20 παιδιά δικά του. Ο δάσκαλος εκείνος που δεν χρησιμοποιεί τις υπέρμετρες συνδικαλιστικές ελευθερίες εις βάρος των μαθητών του.
Πολύ μελάνι έχει χυθεί σχετικά με το ζήτημα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Υπάρχει άραγε γονιός, που αν τον ρωτήσει κάποιος σχετικά με το αν θα πρέπει να αξιολογείται και να κρίνεται το έργο του δασκάλου που διδάσκει το παιδί του, θα απαντούσε αρνητικά; Ποιος από όλους μας στη σημερινή εποχή δεν αξιολογείται μέσα από τις επιδόσεις στη δουλειά του; Ρητορικά ερωτήματα μεν, αβέβαιη η απάντηση δε, στη σφαίρα του φαντασιακού κόσμου μίας διαφορετικής Ελλάδας. Ο άξιος εκπαιδευτικός επιθυμεί διακαώς ο ίδιος την αξιολόγησή του, αρχικά από τους ίδιους τους μαθητές του. Ο άξιος εκπαιδευτικός είναι ο ίδιος ‘’διαφήμιση’’ για το σχολείο του.
Πάντα πίστευα στους ικανούς εκπαιδευτικούς. Σε εκείνους, στους οποίους και εγώ προσωπικά οφείλω πολλά. Η αλησμόνητη ρήση που λέει ‘’Στους γονείς οφείλομεν το ζην, στους δε διδασκάλους το ευ ζην’’, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Φοίτησα αρχικά σε ένα από ιστορικότερα ιδιωτικά σχολεία της Λάρισας, ενώ αποφοίτησα από ένα επίσης άξιο δημόσιο σχολείο της πόλης, με αποτέλεσμα να έχω προσωπική άποψη τόσο για το ιδιωτικό όσο και για το δημόσιο σχολείο, ως προς την ποιότητα, τα αποτελέσματα και τις κοινωνικές συμπεριφορές.
Επιβάλλεται η ίδια η κοινωνία, γονείς και μαθητές, η ίδια η εκπαιδευτική κοινότητα, το ίδιο το πολιτικό σύστημα, να αφήσουν στην άκρη κακές νοοτροπίες, κομματικές ιδεοληψίες και πολιτικούς εγωισμούς, και να απαντήσουν χωρίς υπεκφυγές στο κρίσιμο ερώτημα. Τι είδους σχολείο θέλουμε?
Θέλουμε ένα σχολείο αξιοκρατικό, υποδειγματικό και ανοιχτό στην κοινωνία, με μαθητές που θα μπορούν ισότιμα να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, αλλά και εκπαιδευτικούς κατάλληλους να μεταλαμπαδεύσουν στα παιδιά μας γνώσεις και συμπεριφορές. Ένα σχολείο ικανό να καλλιεργήσει σύγχρονες ικανότητες στους μαθητές και να επενδύσει στις δυνατότητες της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκσυγχρονίζοντας το εκπαιδευτικό έργο. Ένα σχολείο ελεύθερο, πρωτοπόρο και ξεχωριστό, που θα προσφέρει στους μαθητές υψηλής ποιότητας μαθησιακά εφόδια. Δυστυχώς, όμως, η πολιτική αλλεργία που έχουν κάποιοι με το άξιο, με το άριστο, με το ικανό, πράγματι αποτελεί τροχοπέδη σε ό,τι θετικό πάει να γίνει.
Η χώρα μας έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ από ένα σύγχρονο σχολείο, ικανό να παραδώσει στην κοινωνία ποιοτικές νέες γενιές, και να το μετατρέψει σε πραγματικό φάρο γνώσης για τα παιδιά μας. Ένα σχολείο μακριά από φοβικά σύνδρομα και κυρίως, μακριά από κομματικές αγκυλώσεις. Ένα σχολείο πραγματικής δημιουργίας. Ένα σχολείο πλήρως αποσυνδεδεμένο από τη στείρα μετάδοση γνώσεων, που θα δίνει έμφαση στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, που αρμόζουν στον 21ο αιώνα. Δεξιότητες ζωής όπως κριτική σκέψη, πρωτοβουλία, υπευθυνότητα, καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης. Ένα σχολείο που θα αποτελεί τον προθάλαμο από το πανεπιστήμιο αργότερα, στην πραγματική αγορά εργασίας. Ένα σχολείο που θα ενημερώνει ορθά, από τις μαθητικές ακόμη ηλικίες, σχετικά με τις κατάλληλες επιλογές και ευκαιρίες, ως προς τη μετέπειτα επαγγελματική αποκατάσταση. Το δόγμα που επικράτησε επί πολλά χρόνια και έλεγε, ‘’Επιτυχία είναι να γίνει το παιδί μου γιατρός ή δικηγόρος’’, νομίζω ότι έχει καταστεί πλέον ξεπερασμένο και πλήρως αποτυχημένο. Οι καιροί που διανύουμε είναι απαιτητικοί και οι προκλήσεις πολλές. Όποια πολιτική κι αν εφαρμόσει μία χώρα, σε επιμέρους σημαντικούς τομείς της δημόσιας σφαίρας, ένα είναι βέβαιο. Βασικός πυλώνας προόδου για την Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι πάντα η παιδεία της. Ας μην ξεχνούμε τελικά, ότι όλα είναι ζήτημα παιδείας.
* Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι Δικηγόρος Αθηνών, μέλος του Μητρώου στελεχών της Ν.Δ., επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων