Στόχος της χούντας ήταν να δώσει λύση στο Κυπριακό που απέκλειε διά παντός την Ένωση! Το ξεκαθάρισαν άλλωστε οι ίδιοι οι ηγέτες του προδοτικού πραξικοπήματος (Γεωργίτσης, ο οποίος αντικαθιστούσε τον αρχηγό του ΓΕΕΦ Ντενίση που απουσίαζε στην Αθήνα, Κομπόκης Παπαγιάννης και Γιαννακοδήμος), με το πρώτο ανακοινωθέν που μεταδόθηκε από τους ραδιοθαλάμους του Ρ.Ι.Κ. (Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου). Ένα ανακοινωθέν που μας άφησε όλους άφωνους: «Η Εθνική Φρουρά επενέβη σήμερα για να σταματήσει τον αδελφοκτόνον πόλεµον. Αυτήν τη στιγμή είναι κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός»! Ο Μακάριος ήταν νεκρός λοιπόν, μα οι πραξικοπηματίες δεν μπορούσαν να βρουν τον αντικαταστάτη του! Η προδοσία αρχίζει σιγά-σιγά να αποκαλύπτεται! Τελευταία βιαστική επιλογή τους, ο Νίκος Σαμψών (μέχρι πρότινος φίλα προσκείμενος στον Μακάριο), ο οποίος σε στιγμές πραγματικής παρόρμησης, εκφώνησε το ακόλουθο διάγγελμα:
«Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ, εν ονόματι Θεού και ανθρώπων και κατόπιν τιμητικής επιλογής μου υπό των ενόπλων δυνάμεων του λαού μας, ανέλαβον σήμερον την Προεδρίαν της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι εις όλους σας γνωστά τα μέχρι σήμερον διατρέξαντα που επέβαλον τη σωτήριον επέμβαση των στρατευμένων τέκνων της πατρίδος μας. Δι’ αυτό με ιδιαιτέραν υπερηφάνεια αναλαμβάνω τα υψηλά μου καθήκοντα πεπεισμένος ότι το δοκιμαζόμενο σκάφος της Κύπρου θα οδηγηθεί στον λιμένα της ψυχικής ενότητας και ηρεμίας λαού και στρατού.
Σκοποί της Κυβερνήσεώς μου:
1) Άμεσος αποκατάσταση του Νόμου και της Τάξεως.
2) Αποκατάσταση της ηρεμίας και της τάξεως εις όλους τους κόλπους της Εκκλησίας μας.
3) Άμεσος αντιμετώπισης των φλεγόντων προβλημάτων όλων των τάξεων του λαού μας διά σοβαρής μελέτης και ρεαλιστικής πολιτικής.
4) Η συνέχιση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού μέσω ενισχυμένων διακοινοτικών συνομιλιών.
5) Προκήρυξη ελεύθερων εκλογών σε ορίζοντα ενός έτους.
Και η Ένωση; Ώστε γι’ αυτό έγινε το πραξικόπημα! Μόνος στόχος ήταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριου Γ’; Σίγουρα το «μακαριακό καθεστώς» δεν φημιζόταν για τη δημοκρατικότητά του! Σίγουρα το επικουρικό σώμα του Μακαρίου αποτελούσε έναν πανίσχυρο στρατό, που εκτός από τα καθήκοντα του, που ήταν η αντιμετώπιση της παρανομίας και της Ε.Ο.Κ.Α. Β’, έκανε πράγματα ανεπίτρεπτα. Από την άλλη, όμως, δεν μπορείς να καταλύεις ένα καθεστώς, όσο αντιδημοκρατικά κι αν λειτουργεί, χύνοντας αίμα αδελφικό! Δεν μπορείς να αντιγράφεις αυτούς που κατηγορείς ότι εφαρμόζουν μεθόδους φασιστικές!
Ο Μακάριος (ο κύριος στόχος των πραξικοπηματιών) «κατάφερε» να διαφύγει στην Πάφο και μέσω ενός πρόχειρου τοπικού ραδιοσταθμού, απηύθυνε το παρακάτω διάγγελμα: «Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις, ποιος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος, τον οποίο συ εξέλεξες διά να είναι ο ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της Χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της και εγώ, εφόσον ζω, η Χούντα εις την Κύπρον δεν θα περάσει. Η Χούντα απεφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο. Να τη διχοτομήσει. Αλλά δεν θα το κατορθώσει. Πρόβαλε παντοιοτρόπως αντίστασιν εις τη Χούντα. Μη φοβηθείς. Ενταχθήτε όλοι εις τα νομίμους δυνάμεις του κράτους. Η Χούντα δεν πρέπει να περάσει και δεν θα περάσει. Νυν υπέρ πάντων ο αγών! Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελληνοκυπριακός λαός, ζήτω το έθνος».
Ο Μακάριος μέσω Μάλτας και Λονδίνου έφτασε στη Νέα Υόρκη. Στις 19 Ιουλίου έλαβε μέρος στη σύσκεψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., όπου κατήγγειλε τη Χούντα των Αθηνών για εισβολή! Δεν ανήκω στους οπαδούς της άποψης ότι οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο γιατί τους κάλεσε ο Μακάριος! Οι Τούρκοι ζέσταναν της μηχανές των αποβατικών σκαφών και των αρμάτων τους, πολύ πιο πριν ο Μακάριος μιλήσει από του βήματος του Ο.Η.Ε. Ωστόσο η δήλωση αυτή του Μακαρίου έχει καταγραφεί ως μια ακόμα εξαιρετικά ατυχής στιγμή στην πολιτική διαδρομή του.
Η συνέχεια είναι σε όλους γνωστή. Το πρωί του Σαββάτου, 20 Ιουλίου 1974, το ΡΙΚ, πολύ καθυστερημένα, μετέδιδε το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν. Ήταν λίγο μετά τις 08:00 το πρωί, όταν ο Άγγελος Κοτσώνης πλησίασε το μικρόφωνο του Ρ.Ι.Κ. και ανακοίνωσε την τουρκική εισβολή, σχεδόν δυόμιση ώρες μετά την τουρκική απόβαση στις ακτές της Κερύνειας.: «Ανακoινούται ότι την πρωίαν της σήμερον τουρκικά αεροσκάφη άνευ προειδοποιήσεως, υπούλως και ανάνδρως προσέβαλλον τον σταθμόν ραντάρ, εβομβάρδισαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και έρριψαν εντός του τουρκοκυπριακού θύλακος Λευκωσίας-Αγύρτας μικράν δύναμιν αλεξιπτωτιστών. Αι Ελληνικαί Κυπριακαί Δυνάμεις αντιμετωπίζουν μετά γενναιότητας και πρωτοφανούς ενθουσιασμού την απρόκλητον επίθεσιν του τουρκικού σωβινισμού. Ο εχθρός ουδέν κατόρθωσε να επιτύχη. Μέχρι στιγμής κατερρίφθησαν τρία εχθρικά αεροσκάφη. Ουδεμία απώλεια εσημειώθει εις τας ημετέρας δυνάμεις». Ο κυπριακός ραδιοσταθμός, κατειλημμένος από τους πραξικοπηματίες είχε εκείνες τις ημέρες ως διοικητή, τον αντισυνταγματάρχη Αθανάσιο Λιασκώνη. Ευχαριστημένος, από τον στόμφο και την ένταση της φωνής του νεαρού, τότε, Άγγελου Κοτσώνη, του ανακοίνωσε πως θα παρέμενε στη θέση του για να εκφωνεί τα πολεμικά ανακοινωθέντα.... Από τις 8 π.μ.. και μετά είπαμε! Διότι, ενώ οι Τούρκοι αλεξιπτωτιστές έπεφταν βροχή στον θύλακα της Αγύρτας και η πολεμική αεροπορία της Τουρκίας βομβάρδιζε αδιακρίτως, ναι το ΡΙΚ, μετέδιδε το κανονικό πρόγραμμα του (πρωινή γυμναστική για την ακρίβεια)!
Τα αποτελέσματα είναι σε όλους γνωστά. Χιλιάδες νεκροί, αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι, πρόσφυγες και 36,7% τους εδάφους της Κύπρου να κατέχεται ακόμα. Οδυνηρές συνέπειες που ο χρόνος που πέρασε μπόρεσε να κλείσει. Όσο για τη μάνα Ελλάδα, στο ίδιο έργο θεατές! Μια ζωή επιβραβεύει τους προδότες και τιμωρεί τους ήρωες! Όσο και αν φαίνεται παράξενο, κανείς από τους πρωταιτίους του πραξικοπήματος στην Κύπρο δεν δικάστηκε για το συγκεκριμένο έγκλημα. Οι Γκιζίκης-Μπονάνος-Αραπάκης και οι υπόλοιποι αρχηγοί των όπλων που συναποφάσισαν την ανατροπή του Μακαρίου αναδείχθηκαν επίτιμοι αρχηγοί των όπλων και απόλαυσαν πλήθος άλλων ωφελημάτων! Σαν να υπήρχε ένα αόρατο χέρι που τους προστάτεψε και τους επιβράβευσε για τις πράξεις τους, το μακρύ χέρι των ξένων δυνάμεων...
Από τον Δρ Αυγουστίνο (Ντίνο) Αυγουστή, αναπλ. καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
