εξετάσεις με ταξίδι, με στίχους μάλιστα από το γνωστό ποίημα του Καβάφη «Ιθάκη». Όσο λοιπόν γι’ αυτήν την αντίληψη που είναι κυρίαρχη και για το σύστημα της χώρας έχω να πω τα εξής: Οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι η μεταφορά του ανταγωνισμού από το οικονομικό επίπεδο του καπιταλισμού στον χώρο της παιδείας, του κοινωνικού αγαθού της μόρφωσης που είναι ύψιστο. Τελικά είναι ο καπιταλισμός ένα σύστημα - πεδίο μάχης όπου ανταγωνιζόμαστε όλοι για σπουδές και για δουλειά, που το δημιούργησε ο Θεός ή η φύση με σπέρματα ανταγωνισμού σε εμάς; Ή είναι ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα που εμφανίστηκε ιστορικά σιγά-σιγά εξαιτίας συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών λόγων. Ο ανταγωνισμός είναι καρκίνωμα της κοινωνίας και οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι ταξίδι, είναι πολιτική καταπίεση της νεολαίας που σε κάνει να σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου διασπώντας τον κοινωνικό ιστό, δημιουργώντας αντιπάλους και δεν σε κάνει πιο δυνατό, αλλά σε ποτίζει με σκληρότητα. Σε διαπαιδαγωγεί ότι στη ζωή πρέπει συνεχώς να «ξεσκίζεσαι», ενώ θα πρέπει να διαπαιδαγωγείσαι ως κοινωνικό ον, να ενδιαφέρεσαι για την κοινωνία και για τους συνανθρώπους. Την ώρα που τα παιδιά πλουσίων δεν δίνουν καν εξετάσεις και σπουδάζουν στα καλύτερα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Το ζήτημα είναι να δημιουργήσουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο ο μαθητής θα εισάγεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς εξετάσεις, να μπορεί όποιος επιθυμεί να πάει στο Πανεπιστήμιο. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των λίγων επιχειρηματιών της εκπαίδευσης, οι όποιοι κερδοφορούν από την κούραση και την πίεση των μαθητών και είναι οι πρωτεργάτες μαζί με τις κυβερνήσεις, της εμπορευματοποίησης της παιδείας, για την οποία ο Αριστοτέλης πρώτος υποστήριξε ότι πρέπει να είναι δημόσια. Για να καταλάβουμε δηλαδή, το άγχος που έχει ο μέσος μαθητής του 21ου αιώνα, σύμφωνα με στοιχεία, αντιστοιχεί σε ασθενή ψυχιατρικής κλινικής το 1950.
Στο εκπαιδευτικό σύστημα το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο ανταγωνιστικός του χαρακτήρας με τις εξετάσεις αλλά και παιδαγωγικά ο τρόπος προσέγγισης των μαθητών από τους δασκάλους στην προσπάθειά τους να εισάγουν τα παιδιά στον κόσμο της μόρφωσης. Πολλά παιδιά στις τάξεις του δημοτικού δεν εντυπωσιάζονται από τον κόσμο της μόρφωσης ούτε αντιλαμβάνονται την αξία του, θεωρούν το σχολείο καταναγκαστική εργασία, βαρετό κάτι που πρέπει να γίνει. Όσα αντιλαμβάνονται την αξία του είναι εκείνα που κάνουν προσπάθεια μόνα τους ή εκείνα που δέχονται ερεθίσματα από τους γονείς τους.
Τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα είναι εκείνα διαχρονικά της Σοσιαλιστικής Κούβας, της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας, της Ολλανδίας και βεβαίως της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όσον αναφορά την Κούβα, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Παγκόσμια Τράπεζα είναι το μόνο έθνος στον κόσμο που αφιερώνει το 13% του εθνικού προϋπολογισμού της στην παιδεία. Μετά την Κουβανική Επανάσταση του 1959 η κυβέρνηση Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και Φιντέλ Κάστρο ως προτεραιότητα του Σοσιαλισμού δημιούργησε ένα σχεδόν άριστο εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς σύμφωνα με τον Μαρξ και τον Λένιν “στόχος είναι να δημιουργήσουμε μια κοινωνία πολύπλευρων επιστημονικά ανθρώπων και φιλοσοφικά καταρτισμένων”. Στα σχολεία της Κούβας η μουσική είναι το ίδιο σημαντική με τη φυσική και τα μαθηματικά, θεωρείται ότι βοηθάει στην εκμάθηση των άλλων μαθημάτων και γι’ αυτό διδάσκεται 8 ώρες την εβδομάδα για 12 χρόνια. Το σχολικό της σύστημα παρουσιάζει αυξημένες ή τουλάχιστον τις κατάλληλες παραμέτρους: ισχυρό ακαδημαϊκό ταλέντο, υψηλούς μισθούς και επαγγελματική αυτονομία.
Στη Σοβιετική Ένωση το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν εξαίσιο και δεν υπήρχαν εξετάσεις. Η εκπαίδευση που παρείχε το Σοβιετικό κράτος ήταν υψηλότατη και στόχευε στο συνδυασμό ευρύτερης γενικής πολυτεχνικής παιδείας. Οι φοιτητές ανεξαρτήτου επιστήμης διδάσκονταν φιλοσοφία, πολιτική οικονομία και ιστορία. Όλη η εκπαίδευση ήταν δωρεάν από το Σοβιετικό κράτος.
Στη Φινλανδία δεν υπάρχουν εξετάσεις και διαγωνίσματα, οι βαθμοί είναι προφορικοί μέχρι την τρίτη γυμνάσιου και είναι δύο: “μπορείς και καλύτερα, και τέλεια”. Τα σχολεία χρηματοδοτούνται από το δημόσιο και δίνονται μπόνους στους καθηγητές που δίνουν σημασία στα νέα ριζοσπαστικά μοντέλα εκπαίδευσης που εφαρμόζονται στους μαθητές, ενώ δίνεται επίδομα από το κράτος 170 € τον μήνα. “Δεν θέλουμε να πιέσουμε τα παιδιά λένε οι Φινλανδοί.”
Στις καταπιέσεις πρέπει να απαντάμε με κατάργηση με ένα κίνημα μαθητών καθηγητών και γονέων. Καμία κατάκτηση στην ιστορία του ανθρώπου δεν έγινε χωρίς αγώνα.
Από τον Κωνσταντίνο Παπαδημητρίου, φοιτητή
