Ή πάλι, σε καταστάσεις όπου η «φρονιμάδα» των μαζών είναι υποχρεωμένη να οργανώσει την άμυνά της για τον εξορκισμό του κακού, έλα εσύ ν’ αποδείξεις ότι οι κήνσορες, οι προφήτες και οι Μεσσίες, που φυτρώνουν ως διά μαγείας, μόλις κάποια μάστιγα αρχίζει να δείχνει την απειλή της, όλοι αυτοί λοιπόν σε κάποια στιγμή του παρελθόντος δεν έχουν περιγράψει σκηνές που τους ήρθαν από το μέλλον.
Και κοντά σ’ όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και οι ιστορικές μαρτυρίες, που μας βεβαιώνουν ότι ο κόσμος έχει ζήσει ως τώρα επιδημίες, λοιμούς και ιώσεις ποικίλες σε μορφή πανδημίας, και φυσικά πρόκειται να ζήσει και στο μέλλον. Και ασφαλώς την κάθε πανδημία μπορεί να την κρίνει και να την προσδιορίσει μονάχα η γενιά που τη βιώνει, ακριβώς επειδή έχει μπροστά της την απειλή ζωντανή, άμεση και επικίνδυνη. Ενώ οι μελλοντικές γενιές θα διδάσκονται για τους λοιμούς και τις επιπτώσεις των μόνο μέσα απ’ την ιστορία. Οπότε κάποια πράγματα ενδέχεται και να μην τα μαθαίνουν ή να τα μαθαίνουν αλλοιωμένα.
Όπως όμως κι αν έχουν τα πράγματα, τα διάφορα επιδημικά λοιμώδη νοσήματα, είτε περιοριστήκαν σε στενή τοπική έκταση, είτε εξαπλώθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα, μ’ όποια μορφή κι αν επέπεσαν στον άνθρωπο, εφόσον τα έστειλε η φύση, νομοτελειακά ακολούθησαν την πορεία: γέννηση, ανάπτυξη, παρακμή, κι έφυγαν όπως ήρθαν. Βεβαίως στο πέρασμά τους άφησαν σε καθημερινή βάση εκατόμβες νεκρών, που σε κάποιες περιπτώσεις και περιοχές – διαβάζουμε – τους πέταγαν σε θάλασσες ή σε χαράδρες ή όπου αλλού μπορούσαν να τους απομονώσουν απ’ τους ζωντανούς πληθυσμούς. Εν τέλει όμως η ίδια η φύση διατήρησε την ισορροπία χλωρίδας και πανίδας, εφόσον ιώσεις έχει στείλει ως τώρα σε ζώα και σε δέντρα. Λογικά, λοιπόν, το ίδιο θα πρέπει να αναμένουμε και από την τωρινή φονική ίωση, εφόσον την έχει στείλει η φύση! Γιατί είναι πολλοί αυτοί που διοχετεύουν άλλα σενάρια…
Το μεγάλο, όμως, πρόβλημα του κόσμου είναι η επόμενη μέρα. Γιατί θέλοντας και μη απ’ τον εγκλωβισμό μας θα βγούμε και βγαίνοντας καλό θα ήταν να μην καλπάζει η φαντασία μας σε σενάρια τρόμου, αλλά και να μη ζούμε με την υποψία ή την αίσθηση πως κάτι κρύβεται πίσω απ’ αυτά, που ποτέ όμως δεν θα μάθουμε την αλήθεια. Ήδη πολύς κόσμος πιστεύει ότι θ’ αλλάξει άρδην η ανθρώπινη ζωή και θα μπούμε σε άλλες διαδικασίες, όσον αφορά στις εργασιακές και κοινωνικές μας σχέσεις, καθώς και στις συναλλαγές μας. Ανασφάλεια, πανικός, φόβος, αβεβαιότητα, εικασίες και σενάρια για το αύριο. Θα λείψουν – λένε – οι ασπασμοί, οι συγχρωτισμοί, οι ομαδικές εκδηλώσεις, η ομαδική ψυχαγωγία κλπ, κλπ. Σωστά μεν, αλλά: τα σχολεία θα λειτουργήσουν, τα μέσα μεταφοράς και πάλι θα στοιβάξουν επιβάτες, οι καφετέριες, τα εστιατόρια, τα μπαρ, τα γήπεδα, οι φιλικές εστιάσεις και τόσες άλλες εκδηλώσεις.
Τούτες τις μέρες μοιάζουμε όλοι μας να αντιδρούμε περίπου όπως όταν παρακολουθούμε τη νεκρώσιμη ακολουθία προσφιλών μας προσώπων. Διαρκούσης της τελετής μας πιάνει το μεταφυσικό δέος και η συναίσθηση της ανθρώπινης αδυναμίας και της ματαιότητας! Και μόλις απομακρυνθούμε από τον χώρο, επιστρέφουμε στον προηγούμενο εαυτό μας και συνεχίζουμε. Το ίδιο θα γίνει και τώρα. Φρίττουμε βεβαίως με τα όσα βιώνουμε, αλλά ύστερα ξεχνούμε. Θέλουμε και ξεχνούμε, για να προχωρήσουμε μπροστά. Άρα το ψυχολογικό μέρος οι μάζες θα το ξεπεράσουν εύκολα και γρήγορα.
Ο τεράστιος, όμως, προβληματισμός του κόσμου είναι οι οικονομικές συνθήκες, καθώς και η διαμόρφωση νέων ισορροπιών σε διεθνές επίπεδο. Μη μας διαφεύγει ότι ύστερα από την αντιμετώπιση ενός λοιμού ο κόσμος καλείται να βγει από τον επερχόμενο λιμό. Και εν προκειμένου αναφερόμαστε σαφώς στην οικονομική δυσπραγία και κρίση που θα ορθωθεί και πάλι μπροστά μας και θ’ αρχίσει να μαστίζει τις αδύναμες κυρίως χώρες της καπιταλιστικής περιφέρειας απ’ την επόμενη κιόλας μέρα της χαλάρωσης των μέτρων.
Και δυστυχώς η ιστορία έχει αποδείξει ότι η ανθρωπότητα βγαίνει από τους λιμούς, ανεξάρτητα βέβαια από τα αίτια που τους προκάλεσαν, μόνον μέσα από πολέμους, είτε άμεσους, είτε έμμεσους! Και οι ισχυρές βιομηχανικά χώρες θα βρουν τρόπους και πρακτικές να βγουν απ’ την κρίση, σε βάρος πάντα των αδύνατων. Οι οικονομίες, όμως, των κρατών που δεν έχουν βιομηχανική παραγωγή και εξαγωγές πώς θα αντέξουν; Θα πει κανείς με την καταφυγή στο δανεισμό, όπως πάντα! Ο δανεισμός, όμως, φέρνει μνημόνια. Κι έτσι και κολλήσει μια χώρα την ίωση των μνημονίων, θα συνεχίσει να προχωρεί εσαεί χωλαίνουσα επί τα χείρω…
Ένα παράδειγμα. Η Αμερική με το new deal το 1933 ξεπέρασε το οικονομικό κραχ του 1929. Υποτίμησε το δολάριο και στράφηκε στη βαριά βιομηχανία παραγωγής όπλων προς εξαγωγή. Την ίδια περίοδο η Ελλάδα έφτασε στη χρεοκοπία, ενώ τα σύννεφα του Β’ Παγκοσμίου άρχισαν να φαίνονται ήδη απειλητικά. Αλλά το πώς έφτασε ο κόσμος μέχρις εκεί, και το πώς γεννήθηκαν μέσα απ’ τη δίνη του φονικότατου αυτού πολέμου οι δυο υπερδυνάμεις, κάποια στιγμή η ιστορία θα πρέπει να το απαντήσει. Υπάρχουν ακόμα αρκετές σκοτεινές σελίδες του πολέμου αυτού…
Για την Ομάδα Ιστορικής Έρευνας Αγιάς «Δημ. Αγραφιώτης» Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
