Είναι φριχτό να γνωρίζεις πως ζεις σε μια κοινωνία που επιτρέπει ένα παιδί να κακοποιείται. Εξίσου φριχτό είναι να μην καταγγέλλεται η παιδική κακοποίηση. Το πραγματικό πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο και βαθύ. Ωστόσο αν και φαντάζει αδιανόητο, όσο περισσότερο διαβάζουμε για περιστατικά και ακούμε ιστορίες για παιδιά που κακοποιούνται, τόσο περισσότερο φαίνεται να εξοικειωνόμαστε με τη σκέψη τέτοιων αποτρόπαιων εγκλημάτων και να βουλιάζουμε στον αναπαυτικό καναπέ μας.
Το πρόβλημα πρέπει να εκλείψει και αυτό εξαρτάται από εμάς . Η ευαισθητοποίηση όλων μας είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση, η οποία θα γίνει προς τρεις κατευθύνσεις.
Εμείς θα απαιτήσουμε την ενεργοποίηση του κρατικού μηχανισμού για πρόληψη και για παρέμβαση. Είναι απαραίτητες δράσεις ουσιαστικής ενημέρωσης για το θέμα αυτό, στους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων, σε πολιτιστικούς και σε αθλητικούς συλλόγους που δραστηριοποιούνται παιδιά. Επίσης είναι σημαντική η διά βίου εκπαίδευση γιατρών, νοσηλευτών και εκπαιδευτικών (προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης), ώστε να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται τα σημάδια κακοποίησης σε ένα παιδί, αλλά και να γνωρίζουν πώς να χειριστούν ένα περιστατικό κακοποίησης.
Εμείς θα ενημερώσουμε τα παιδιά μας για να προστατευτούν . Πρέπει να δώσουμε έμφαση στην εκπαίδευση των παιδιών από μικρή ηλικία για τη σεξουαλικότητα και το σώμα τους, χωρίς να νιώθουμε ντροπή. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν πως το σώμα τους, τους ανήκει και δεν επιτρέπεται σε κανέναν να τα αγγίξει χωρίς την άδειά τους. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τα παιδιά πως μπορούν να μιλήσουν στους γονείς τους για ό,τι τα απασχολεί και αυτοί θα τα ακούσουν. Ένα σωστά ενημερωμένο παιδί, μελλοντικά, αν προκύψει ανάγκη, θα γίνει σωτήρας του εαυτού του.
Τέλος εμείς οι ίδιοι θα ενημερωθούμε για να αναγνωρίζουμε τα σημάδια. Ένα παιδί δίπλα σου μπορεί να κακοποιείται και να χρειάζεται τη βοήθειά σου, μάθε να το «ακούς» χωρίς να σου μιλά. Με την αδιαφορία μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου.
Αν «ο άνθρωπος είναι το προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας», τότε η παιδική κακοποίηση απειλεί το μέλλον μας. Η βία αναπαράγει τη βία, χτίζει δυστυχισμένους ενήλικες που κουβαλούν από την παιδική τους ηλικία συναισθήματα ενοχής και θυμού και εκδηλώνουν επικίνδυνες συμπεριφορές (κατάχρηση αλκοόλ, ουσιών, παρανομία). Το τραγικό είναι ότι πολλά από τα παιδιά που κακοποιούνται, όταν γίνουν ενήλικες, κακοποιούν με τη σειρά τους. Είναι ένας ψυχολογικός φαύλος κύκλος που θα σπάσει μόνο με την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των περιστατικών κακοποίησης. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για να βοηθήσει και να στηρίξει κάποιος ειδικός (ιατρός, παιδοψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός), ένα παιδί που κακοποιήθηκε, είναι να αποκαλυφθεί το περιστατικό.
Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν την ευκαιρία να μεγαλώσουν χαρούμενα, υγιή και ασφαλή. Ο δράστης που κακοποιεί, στερεί από το παιδί ένα μεγάλο μέρος της παιδικότητας και του αυθορμητισμού του και το γεμίζει με άγχος και φόβο. Στο σύνολό τους οι δράστες είναι άντρες (98%) που είχαν αναπτύξει σχέσεις φιλίας και εμπιστοσύνης με το παιδί (41,7%) . Μπορεί να είναι μορφωμένοι, καλοί επαγγελματίες, νομοταγείς πολίτες ή άτομα που έχουν κάποια ψυχοπαθολογία. Αρκετοί από αυτούς μπορεί να έχουν υποστεί κακοποίηση ως παιδιά. Χρειάζεται λοιπόν συνεχής επαγρύπνηση και ευαισθητοποίηση για να σταματήσει η κακοποίηση να είναι ένα πρόβλημα που αποκαλύπτεται παρεμπιπτόντως.
Πρέπει να αφυπνιστούμε και να απαιτήσουμε τη δημιουργία ενός φορέα που μετά από καταγγελία, θα αναλαμβάνει επίσημα την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της κακοποίησης ώστε τα θύματα να θεραπεύονται και να μην γίνονται δράστες. Να ενημερώνουμε τακτικά τα παιδιά μας και να τα εκπαιδεύουμε στη διαχείριση του κινδύνου, αυτό σημαίνει πως θα είμαστε πρώτα εμείς ενήμεροι. Η λύση είμαστε εμείς αν δεν θέλουμε να παίζουμε σαν κομπάρσοι σε μια κοινωνία με την ένδειξη: «Ακατάλληλη, σε αυτή την κοινωνία κακοποιούνται παιδιά!»
Από τη Λία Ρογγανάκη, γενικό-οικογενειακό ιατρό, επιμελήτρια Α’ στο Κέντρο Υγείας Μουζακίου, περιφερειακή σύμβουλο
