Έρχομαι στο μήνυμα που έλαβα προ ημερών. Το μήνυμα αυτό αναφερόταν στο Ουκρανικό, ένα θέμα που προέκυψε όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης παραχώρησε το αυτοκέφαλο στην Εκκλησία της Ουκρανίας, ένα δικαίωμα που έχει αποκλειστικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο εδώ και αιώνες. Ως αντίποινα, το Πατριαρχείο της Ρωσίας προχώρησε σε ακοινωνησία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αντίθετα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης μνημονεύει στα Δίπτυχα τον Προκαθήμενο της Ρωσικής Εκκλησίας.
Το μήνυμα δεν καλλιεργεί την αγάπη, την ομοψυχία. Αντίθετα, καλλιεργεί τον φόβο, τις ενοχές, τις τύψεις, διαχωρίζοντας τους χριστιανούς σε «εμείς» κι «εσείς». Κάνει λόγο για τις ‘’«αντιρρήσεις» υπεύθυνων Χριστιανών και Θεολόγων’’. Και οι άλλοι; Ανεύθυνοι; Έσχατοι; Αδιάφοροι; Μήπως και προδότες; Χωρίς κανένα θεολογικό ενδιαφέρον και καμία εκκλησιαστική ευαισθησία για όσα συμβαίνουν; Ποιοι είναι οι «εμείς» και ποιοι οι «άλλοι»; Βλέπετε, πάντοτε αυτό το «άλλος», σκανδάλιζε τις αντιλήψεις και ωθούσε στην εκφορά διχαστικών λόγων μέσα στην Εκκλησία.
Έρχομαι στο, περισσότερο, σκανδαλιστικό σημείο του μηνύματος. Σημειώνεται, συγκεκριμένα: «Ο Χριστός θα μας ζητήσει λόγο για τις θέσεις μας ή τη σιωπή και τον εφησυχασμό μας σε θέματα ομολογίας πίστεως, σύμφωνα με τον λόγο Του: ‘’Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς’’ (Ματθ. 10, 32). Εδώ, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο ξεκάθαρα. Προκειμένου να στηριχτεί η θέση περί υπογραφών κατά της θέσεως του Οικουμενικού Πατριάρχη να παραχωρήσει το αυτοκέφαλο στην Ουκρανική Εκκλησία, επιχειρείται με αθεολόγητο και άκρως παραπλανητικό τρόπο η στήριξη της ενέργειας αυτής (της συλλογής υπογραφών) πάνω στο ευαγγελικό χωρίο, το οποίο αναφέρεται στην ομολογία του Χριστού. Αλήθεια, από πότε η ομολογία στο πρόσωπο του Χριστού, συνδέεται με το Ουκρανικό;
Στην έρευνα που ακολουθείται σε κάθε καινοδιαθηκικό χωρίο, κανένα σημείο δεν είναι ανεξάρτητο από τα προηγούμενα και τα επόμενα. Θέλω να πω, δηλαδή, πως για να εξετάσουμε το πλαίσιο πάνω στο οποίο κινείται η ομολογία προς το πρόσωπο του Χριστού στο κατά Ματθαίον (10, 32), (όπως συμβαίνει για το ίδιο θέμα και στον άλλον συνοπτικό ευαγγελιστή (Λουκ. 12,8), χρειάζεται να εξετάσουμε αφενός μεν την εποχή στην οποία διαδραματίζονται όλα αυτά, αφετέρου δε τα προηγούμενα, κυρίως, γεγονότα, με το οποίο συνδέεται η ομολογία προς τον Χριστό.
Ο Χριστός αναφέρεται στο θέμα της ομολογίας του προσώπου Του, την οποία συνδέει με τον Πατέρα Του. Αν διαβάσουμε τους στίχους που προηγούνται, θα διαπιστώσουμε με σαφήνεια, πως ο Χριστός ενδυναμώνει τους μαθητές Του για όσα θα πάθουν. Από ποιους; «Προσέχετε δε τους ανθρώπους θα σας παραδώσουν σε δικαστήρια και θα σας μαστιγώσουν στις συναγωγές τους και θα οδηγηθείτε σε ηγεμόνες και βασιλείς εξ’ αιτίας μου, για να μαρτυρήσετε δι’ εμέ ενώπιον αυτών και των εθνών» (Ματθ. 10, 17-18). Όλοι αυτοί με ποιον τρόπο σχετίζονται με το Ουκρανικό; Ο Χριστός αναφέρεται στην ομολογία πίστης. Γι’ αυτό και στη συνέχεια των λόγων του περί ομολογίας (Ματθ. 10, 32) λέει πως «εκείνος που αγαπά πατέρα ή μητέρα περισσότερο από εμέ, δεν μου είναι άξιος…» (Ματθ. 10, 37).
Βλέπουμε, λοιπόν, πως η ομολογία στο χωρίο του κατά Ματθαίον είναι ομολογία στο πρόσωπο του Χριστού. Ο Χριστός ενθαρρύνει τους μαθητές Του και τους δείχνει πως θα πάθουν πολλά για το άγιο Όνομα Του. Το ζήτημα του αυτοκεφάλου της Ουκρανικής Εκκλησίας είναι ζήτημα μεταξύ ορθοδόξων προσώπων, όχι μεταξύ αιρετικών, και ως εκ τούτου δεν τίθεται κανένα θέμα ομολογιακής τάσης. Αντιθέτως, στο χωριό του κατά Ματθαίον (10,32), το θέμα αφορά στην ομολογία των μαθητών του Ονόματος του Χριστού επειδή, ακριβώς, θα διωχθούν από πολέμιους, διώκτες, εχθρούς του Ονόματος Του και της πρώτης χριστιανικής Εκκλησίας.
Ο θρησκευτικός φανατισμός καπηλεύεται καινοδιαθηκικά χωρία, προκειμένου να καλλιεργήσει το αίσθημα της φοβίας, της ενοχής, των τύψεων, προς όλους εκείνους που συντάσσονται με τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Οικουμενικού μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Και, φυσικά, προς όλους εκείνους που δεν θα υπογράψουν την επιστολή που διαδίδεται στο διαδίκτυο και θα σταλεί στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία εναντιώνεται στην ενέργεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Έτσι, τα διλήμματα που καλλιεργούνται από τα μηνύματα περί ομολογίας, πέρα από το γεγονός του διαχωρισμού των ορθοδόξων χριστιανών, αναδεικνύουν τα φοβικά σύνδρομα του ανεύθυνου, εντός των τειχών της ορθοδοξίας.
Εν κατακλείδι, σημειώνοντας πως δεν θα λύσουμε εμείς αυτά τα θέματα και πως δεν έχουμε κανένα είδους πλεονέκτημα (ηθικό, πνευματικό κ.ο.κ.) ώστε να παρακινούμε τους άλλους εναντίον του Οικουμενικού Πατριάρχη, αναφέρομαι στους λόγους μιας ήσυχης και άγιας μορφής του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πισιδίας κ.κ. Σωτηρίου, ο οποίος σχετικά με την επιστολή που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, γράφει: «Απορώ πώς ο συντάκτης της επιστολής, δίκην Δημοψηφίσματος, παρακινεί τον ευσεβή Ελληνικό λαό σε τέτοια ενέργεια! Και ο κάθε ευσεβής Χριστιανός καλείται να το υπογράψει, για να διαφωτίσει (!) τον Αρχιεπίσκοπο και όλους τους Μητροπολίτες, ποια απόφαση πρέπει να πάρουν, λες και όλοι αυτοί που ασχολούνται σε όλη τους τη ζωή με τα θέματα αυτά, δεν γνωρίζουν τίποτε από Ιερούς Κανόνες, δεν αισθάνονται την αρχιερατική τους ευθύνη και έχουν ανάγκη από ένα υποβολιμαίο κείμενο να τους διαφωτίσει ποδηγετήσει στις αποφάσεις τους, για ένα τόσο σοβαρό εκκλησιαστικό πρόβλημα. Και είναι θλιβερό, ένα πρόσωπο, που ασφαλώς αγαπά την Εκκλησία, να καταφέρεται, κατά τρόπον αντιδεοντολογικό και αντιεκκλησιαστικό, εναντίον του Οικουμενικού Πατριάρχου και των περί Αυτόν. Και για να δώσει εγκυρότητα στην πολεμική του αυτή επιδιώκει να συμπαρασύρει και ευλαβείς πιστούς να συνυπογράψουν τις αυθαίρετες και λανθασμένες απόψεις του».
* Από τον πρεσβύτερο Ηρακλή Αθ. Φίλιο
* Ο πρεσβύτερος Ηρακλής Αθ. Φίλιος είναι κληρικός Ι.Μ. Σταγών και Μετεώρων, βαλκανιολόγος και θεολόγος
