Η νέα κυβέρνηση, υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έχει εκτιμήσει σωστά δύο κρίσιμες παραμέτρους: από τη μία πλευρά, το πληθυσμιακό και οικονομικό μέγεθος της χώρας που της επιβάλλει να επιλέγει κατάλληλες συμμαχίες στις διάφορες ιστορικές στιγμές, προκειμένου να προασπίσει τα ζωτικά της συμφέροντα, και από την άλλη, το γεγονός ότι οι Κεντροευρωπαίοι ζητούν πλέον απτά δείγματα πολιτικής ωριμότητας από τις ελληνικές κυβερνήσεις, με αντάλλαγμα τη δική τους αρωγή ή τουλάχιστον άμβλυνση των απαιτήσεων.
Όχι ότι και στο παρελθόν δε συνέβαινε κάτι τέτοιο, αν αναλογιστούμε την εσωτερική πάλη να κάμψει τους δισταγμούς του, που βίωσε ο μεγάλος ρομαντικός ποιητής Μπάιρον, ώστε τελικά να συντρέξει οικονομικά τον Αγώνα επανδρώνοντας με την περιουσία του υδραίικα πλοία και καταφεύγοντας στο Μεσολόγγι, από την Κεφαλονιά όπου είχε προσαράξει αρχικά, το 1823.
Συμπληρωματικά, αξίζει να αναφερθεί ότι στη λήψη της τελικής του απόφασης, ο φιλελεύθερος Βύρωνας παρωθήθηκε από την αγάπη του για την ελληνική αρχαιότητα, «ξεφτισμένη», ωστόσο, μετά το πρώτο ταξίδι του στην υπόδουλη Ελλάδα, το 1809-1811, καθώς και από την ανάμνηση του συνοδοιπόρου του στην τέχνη, ρομαντικού ποιητή Σέλλεϋ, που δε βρισκόταν την εποχή εκείνη στη ζωή.
Αλλά, ας μη γελιόμαστε. Στην Ευρώπη του 2019 δεν υπάρχουν ρομαντικοί. Η κλασική αρχαιότητα δεν «πουλάει» πια ή τουλάχιστον δεν «πουλάει» όσο νομίζουμε εμείς. Η συμβολή της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό πολιτισμό δεν παραγνωρίζεται από τους Ευρωπαίους, όμως οι προτεραιότητες των σύγχρονων ευρωπαϊκών κοινωνιών φαίνεται ότι έχουν αλλάξει δραματικά σε σύγκριση ακόμη και με το πρόσφατο παρελθόν.
Στο παρόν, κραταιές οικονομικά χώρες του παρελθόντος, λ.χ. η Ιταλία, βρίσκονται σε διαρκή οικονομική περιδίνηση ή δοκιμάζουν την ύφεση. Το μεταναστευτικό πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί ενεργή ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια των χωρών του Νότου, ενώ οι ακραίες εθνικιστικές φωνές δεν έχουν κατασιγάσει στον Βορρά. Επίσης, το Brexit, που βρίσκεται επί θύραις, δημιουργεί ορατούς κινδύνους αποσταθεροποίησης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Συνεπώς, η ελληνική εξωτερική πολιτική στη δύσκολη αυτή πολιτική συγκυρία είναι ανάγκη να είναι πολύ προσεκτική στους χειρισμούς της και να παίζει καλά το χαρτί των συμμαχιών και της διπλωματίας, στην οποία άλλωστε οφείλεται σε αρκετά σημαντικό βαθμό η συγκρότηση του πρώτου ελληνικού κράτους. Επιπλέον, δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής και η εξ ανατολών απειλή από έναν απρόβλεπτο γείτονα που, δυστυχώς, τελευταία βρυχάται ολοένα και συχνότερα.
Από τον Βασίλη Πλατή, φιλόλογο-δρα Ιστορίας Α.Π.Θ.
