Στα βυζαντινά χρόνια, την τελευταία μέρα του Αυγούστου την ονόμαζαν κλειδοχρονιά γιατί σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού αλλά και το τέλος του έτους. Ο επόμενος μήνας, ο Σεπτέμβριος, ήταν ο πρώτος μήνας του νέου εκκλησιαστικού έτους και σήμαινε την έναρξη του χειμώνα με τις ανάλογες αγροτικές εργασίες και προετοιμασίες να είναι η πρώτιστη ανάγκη για την αντιμετώπιση των δύσκολων καιρικών συνθηκών.
Με πόσα ονόματα κι αν τον «έντυσε» ο κόσμος… Τον είπαν τραπεζοφόρο και πενταφά από τον πλούτο των αγαθών που προσφέρονται στο τραπέζι της οικογένειας, παχυμύγα, σταφιδολόγο, συκολόγο, δριμάρη, μερομηνιάρη… ενώ οι παροιμίες με τις οποίες ύφανε ο λαός τις χάρες του Αυγούστου δεν είναι και λίγες:
Αύγουστε καλέ μου μήνα να’ σουν δυο φορές το χρόνο
Μακάρι σαν τ’ Αυγούστου να’ ναι οι μήνες όλοι
Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι
Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο
Τ’ Αυγούστου, του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια
Καλός ο μήνας του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι
Σύμφωνα με τη λαϊκή αντίληψη και τις δοξασίες των παλιών, κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι ημερών του Αυγούστου, που τις έλεγαν δρίμες, κινδύνευαν τα ρούχα και όλα τα υφάσματα από την καταστροφή όπως και οι λουόμενοι στα ποτάμια και τις θάλασσες, εξ ου και το σχετικό απόφθεγμα:
Τ’ Αυγούστου οι δρίμες στα πανιά (σκώρος)
Και του Μαρτιού στα ξύλα (σαράκι)
Από την αρχαιότητα ακόμα είναι γνωστά τα κυνικά καύματα(1) (καύσωνες) του Αυγούστου, τότε που οι Νύμφες επεμβαίνουν μέσα απ’ τα νερά στις καθημερινές εργασίες των ανθρώπων… Είναι ο μήνας των Νυμφών (των νεραϊδών για τους μεταγενέστερους), των ξωτικών και των παραμυθιών.
Γνωστά είναι επίσης και τα μερομήνια, αυτές οι έξι πρώτες μέρες, όπως οι δρίμες, που κάποιοι ερασιτέχνες…μετεωρολόγοι μαντεύουν τον καιρό και την ατμοσφαιρική κατάσταση για το επόμενο έτος, ερμηνεύοντας με τον δικό τους τρόπο, ώρα με την ώρα, τα καιρικά φαινόμενα.
Και βέβαια, δεν θα παραλείψουμε το γεγονός πως ο Αύγουστος είναι ο μήνας των προσκυνητών χριστιανών, αφού τον Δεκαπενταύγουστο η Κοίμηση της Θεοτόκου αποτελεί το μεγαλύτερο θρησκευτικό γεγονός του καλοκαιριού.
Όπως τα περίφημα ηλιοβασιλέματα του Αυγούστου έτσι και τα φημισμένα Αυγουστιάτικα φεγγάρια σε πανσέληνο, ας τα ζήσουμε κι ας τα απολαύσουμε γιατί φεύγουν τόσο γρήγορα και χάνονται όπως τα γλυκά όμορφα όνειρα.
[1] Κυνικά καύματα: Οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν έτσι τις πολύ ζεστές καλοκαιρινές μέρες γιατί μόνο οι σκύλοι (κύνες) ήταν τόσο τρελοί για να βγουν έξω στον καύσωνα.
Βοηθήματα
- Αγροτική παράδοση και λαϊκή τέχνη 2ος κύκλος ΥΕΠΘ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σελ.267, 2000
- Τάκη Νατσούλη, Προλήψεις και δεισιδαιμονίες σελ.108, 1974
Από τον Τάσο Πουλτσάκη
