Από τον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο
Ενα εκατομμύριο φυτικά και ζωικά είδη αντιμετωπίζουν κίνδυνο εξαφάνισης εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας που αλλάζει ριζικά τα φυσικά περιβάλλοντα της Γης, υπογραμμίζει μεγάλη έρευνα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία συνετάχθη από ομάδα εκατοντάδων επιστημόνων που στηρίχτηκαν σε χιλιάδες επί μέρους επιστημονικές μελέτες.
Η μελέτη του ΟΗΕ είναι η πιο εξαντλητική που έχει μέχρι τώρα πραγματοποιηθεί σχετικά με την επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα.
Η εξαφάνιση των ειδών δεν είναι διόλου ανώδυνη, αφού απειλεί σοβαρά οικοσυστήματα από τα οποία οι άνθρωποι εξαρτώνται για την επιβίωσή τους, υπογραμμίζει η έκθεση του ΟΗΕ.
Από τις σαβάνες της Αφρικής έως τα δάση της Νότιας Αμερικής, παρατηρείται μία μείωση κατά 20% ή παραπάνω στο διάστημα ενός αιώνα, με τις δραστηριότητες επτά δισ. ανθρώπων να τροποποιούν το φυσικό περιβάλλον με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Οι επιμέρους αλλαγές συνδυάζονται όμως με την κλιματική αλλαγή προκαλώντας μεγάλες μεταβολές στα τοπικά κλίματα. Τα θηλαστικά, τα πουλιά, τα έντομα, τα ψάρια και τα φυτά έχουν εξελιχθεί στο διάστημα χιλιάδων χρόνων, ώστε να είναι προσαρμοσμένα σε αυτά τα περιβάλλοντα. Πολλά είδη δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τους αστραπιαίους ρυθμούς αλλαγής και εξαφανίζονται.
Η απώλεια βιοποικιλότητας θα επιταχυνθεί έως το 2050, αν δεν παρθούν ριζικά μέτρα αναστροφής της τάσης.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης ότι το θέμα δεν είναι, όπως συχνά αντιμετωπιζόταν έως τώρα, ζήτημα «διατήρησης της φύσης». Η απώλεια βιοποικιλότητας επηρεάζει άμεσα τη διατροφική ασφάλεια και την επάρκεια καθαρού νερού για παράδειγμα. Θέλοντας να γίνουν αντιληπτοί στη γλώσσα της «οικονομίας της αγοράς», οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει σε 24 τρισ. δολάρια ετησίως τις προσφορές της φύσης στους ανθρώπους στην αμερικανική ήπειρο. Η Αμαζονία, αίφνης, απορροφά τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, επιβραδύνοντας τον ρυθμό κλιματικής αλλαγής, υγρά εδάφη καθαρίζουν το νερό, τα κοράλλια συντηρούν τον τουρισμό και την αλιεία στην Καραϊβική, τροπικά φυτά προσφέρουν την πρώτη ύλη μιας ποικιλίας φαρμάκων κ.λπ.
Τα τελευταία χρόνια και ιδίως φέτος και πέρυσι, οι σημαντικότεροι παγκόσμιοι και εθνικοί επιστημονικοί οργανισμοί εκδίδουν με «ρυθμό πολυβόλου» τις πιο ανησυχητικές εκθέσεις που έχουν ποτέ εκδοθεί για την επιδείνωση (σύντομα μη αναστρέψιμη) του περιβάλλοντος, ιδίως για την κλιματική αλλαγή. Το γεγονός αυτό έχει ευαισθητοποιήσει ορισμένες κατηγορίες, όπως το μαθητικό κίνημα κατά της κλιματικής αλλαγής, το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία (παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, η οικολογία είναι απολύτως συνδεδεμένη με την προβληματική του), ή τους Πράσινους που σημείωσαν εντυπωσιακά ποσοστά στις τελευταίες ευρωεκλογές.
Συνολικά όμως, η διεθνής αντίδραση, τόσο από τις κοινωνίες, όσο και από τα κράτη και τις κυβερνήσεις υπολείπεται τραγικά των διαστάσεων ενός προβλήματος που μπορεί (κατά τους επιστήμονες ήδη το κάνει) να απειλήσει την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας και του πολιτισμού της, μεσο-μακροπρόθεσμα.
Ίσως μια εξήγηση μπορεί να είναι ότι το πρόβλημα είναι τόσο ευρύ που η αντιμετώπισή του θα προϋπέθετε μια ριζική αναμόρφωση του οικονομικού συστήματος, των διεθνών σχέσεων και του πολιτισμού μας, που καμία εξουσία δεν αισθάνεται να θέλει ή να μπορεί να αναλάβει να φέρει σε πέρας.
*Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων
