Επιλογές στη ηγεσία της Δικαιοσύνης κατά παράβαση του Συντάγματος, αναφορές ανωτάτων δικαστικών λειτουργών για σκάνδαλα που ουδέποτε υπήρξαν, πολιτικές αντεγκλήσεις στο βωμό της θέμιδος και εκμετάλλευση των κορυφαίων πολιτειακών θεσμών. Γεγονότα συνεπώς, που καλλιεργούν τη διχόνοια εντός του πολιτικού συστήματος με τελικό αποδέκτη την κοινωνία, αποδεικνύοντας περίτρανα την αιτία του κακού για τα δεινά της χώρας διαχρονικά. Ό,τι χειρότερο για μια χώρα να βαδίζει σε Εθνικές εκλογές μέσα σε ένα τόσο τοξικό κλίμα.
Συγκεκριμένα μεγάλη συζήτηση έχει γίνει και τόνοι μελανιού έχουν χυθεί για την περιβόητη υπόθεση Novartis, μια ιστορία για την οποία οι ίδιες οι ανακριτικές αρχές, αρχίζουν να θέτουν τις υποθέσεις μια προς μια στο αρχείο. Ούτε ποινικές διώξεις, ούτε αξιόπιστες μαρτυρικές καταθέσεις. Το πολιτικό σύστημα ως μέσο επιβίωσης, πολλές φορές ανήγαγε σε ‘’επιστήμη’’ μια θλιβερή πρακτική. Λάσπη στον ανεμιστήρα και όποιον πάρει. Το φαινόμενο δεν είναι σημερινό δυστυχώς. Έρχεται από το παρελθόν, όπου η συκοφάντηση ανθρώπων, ως πράξη πολιτικού αμοραλισμού, μέσω μιας λελογισμένης τακτικής διαστρέβλωσης της πραγματικότητας, προκειμένου να θιγούν προσωπικότητες και υποστάσεις έστω και πρόσκαιρα αλλά με ισχυρό πολιτικό κέρδος, καλά κρατούσε.
Είναι το λιγότερο επικίνδυνη για το Πολίτευμά μας η απόπειρα εργαλειοποίησης της δικαιοσύνης από πολιτικούς κύκλους, που επιθυμούν να τη χειραγωγήσουν, εξυπηρετώντας επικοινωνιακές σκοπιμότητες. Λογικές “τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν” είναι ξένες απέναντι στο ήθος πολιτικών ηγετών άλλων εποχών, οι οποίοι είχαν μια άλλης ποιότητας πολιτική αντίληψη ακόμη και για τους πολιτικούς τους αντιπάλους αλλά και αναπτυγμένο το αίσθημα ευθύνης απέναντι στον τόπο. Η τοξικότητα και η αξιακή κατάρρευση, που σημάδεψαν την εποχή μας πρέπει να φύγουν μαζί με την κρίση, που απαξίωσε κορυφαίους θεσμούς.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκοσμίου Προγράμματος Δικαιοσύνης, το κράτος δικαίου είναι ένα σύστημα, το οποίο ακολουθεί τέσσερις βασικές αρχές. Σύμφωνα με αυτές τις αρχές, η κυβέρνηση, οι αξιωματούχοι και οι κρατικοί παράγοντες είναι υπόλογοι των πράξεών τους σύμφωνα με τον νόμο. Κατόπιν οι νόμοι είναι σαφείς, δημοσιοποιούνται και εφαρμόζονται ομοιόμορφα και προστατεύουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η ασφάλεια των ατόμων και των αγαθών. Η διαδικασία με την οποία θεσπίζονται και επιβάλλονται οι νόμοι πρέπει να είναι δίκαιη και αποτελεσματική. Τέλος, η δικαιοσύνη αποδίδεται έγκαιρα από ικανούς, ηθικούς, και ανεξάρτητους εκπροσώπους σε ικανό αριθμό, που να καθίσταται το έργο τους ευκολότερο.
Διαβάζοντας κάποιος τον ορισμό του κράτους δικαίου, μπορεί να φέρει στο μυαλό του τη ρήση του Αριστοτέλη. «Μια δημοκρατική κοινωνία θα έπρεπε να την κυβερνά ο νόμος και όχι η πολιτική» Ο Αριστοτέλης θεωρούσε, ότι στην πολιτεία δικαίου κυρίαρχος είναι ο νόμος και όχι ο άνθρωπος ή αλλιώς οι νομικοί κανόνες και όχι τα πρόσωπα. Νομικοί κανόνες όμως, που ενεργούν και ερμηνεύονται σωστά προς όφελος των πολιτών.
Το Κράτος δικαίου συνδέεται άμεσα με τη δημοκρατική αρχή της νομιμότητας. Μια αρχή, που εφαρμόζεται δημοκρατικά όταν η ερμηνεία των νόμων γίνεται αμερόληπτα και δίκαια από ανεξάρτητους δικαστές. Γιατί χωρίς ανεξάρτητη δικαιοσύνη, πολύ απλά δεν υπάρχει δημοκρατία.
Η δημοκρατία έχει συνεπώς δύο βασικούς πυλώνες προστασίας και εφαρμογής της. Ο ένας πυλώνας αφορά το κράτος δικαίου και την ορθή εφαρμογή των νομικών κανόνων προς όφελος των πολιτών, ασχέτως αν στην Ελλάδα η πολυνομία και η κακονομία τείνουν να καταστήσουν την εφαρμογή ενός κανόνα δικαίου σε ‘’σύσταση’’ δικαίου. Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τα όρια του συνανθρώπου.
Δυστυχώς αυτοί οι δύο πυλώνες κλονίζονται ισχυρά από τη στιγμή που στη χώρα μας πολλές φορές η δημοκρατία ταυτίζεται με την ασυδοσία. Οι μη εφαρμογή αυτονόητων κανόνων, όπως ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ΑΜΕΑ, το παράνομο παρκάρισμα, η μη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, αλλά και κανόνων υγιεινής έναντι του περιβάλλοντος κ.α, αποδεικνύουν τη διαφορά δημοκρατίας και ασυδοσίας.
Τα προβλήματα δεν λύνονται με δελτία Τύπου, ούτε με "tweets" και "posts" από την πλευρά ενός έκθετου στα μάτια των πολλών πολιτικού συστήματος. Μόνο αν αφήσουμε τη δικαιοσύνη από τη μία να επιτελέσει αμερόληπτη το σπουδαίο έργο που της ανατίθεται, και αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία και τον τρόπο σκέψης μας από την άλλη, ως πολιτικό σύστημα αλλά και ως πολίτες, θα μπορούμε να μιλάμε για ένα πραγματικό κράτος δικαίου, που εξασφαλίζει την ασφάλεια δικαίου για τους πολίτες.
Από τον Βάσο Καραμπίλια
Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, ειδικευθείς στο Αθλητικό Δίκαιο-MBA in Sports Management, Επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων
