Το '21 είναι το μεγάλο γεγονός του 19ου αιώνα! Όλα τ' άλλα γεγονότα αυτού του αιώνα τα έχει σκεπάσει η τέφρα της Ιστορίας.
Το ολιγάριθμο, λοιπόν, έθνος των Ελλήνων αποφασίζει να καταθέσει τη ζωή του ως ενέχυρο της λευτεριάς. Ακόμη ν' αποτινάξει τον ζυγό της δουλείας τεσσάρων αιώνων και να τα βάλει με μια αυτοκρατορία του τρόμου και της βαρβαρότητας. Αυτό είναι το μεγάλο και πρωτάκουστο γεγονός των Ελλήνων.
Οι καταφρονημένοι της μοίρας και των ισχυρών, οι εγκαταλειμμένοι από τη σύγχρονη Ευρώπη, οι άνθρωποι που είχαν καταφύγει στα φαράγγια και στα σπήλαια και πλανιόνταν αιώνες στα όρη, ρίχνουν στη μέση της Ιστορίας το βάρος της παρουσίας τους. Και η Ελευθερία πατεί το χώμα της Ελλάδας πανέμορφη, σφριγηλή, όλη φως.
Όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, ξέσπασε απ' άκρη σ' άκρη η σωριασμένη από αιώνες μέσα στην ψυχή του σκλάβου αγανάκτηση και ο πόνος. Γιατί η φτέρνα του τυράννου τον κρατούσε αφανέρωτο! Έτσι βγήκε στο φως και αντήχησε σαν κεραυνός και σαν κατάρα και χύθηκε σαν σίφωνας και υψώθηκε κύμα θεριωμένο για να σαρώσει του τυράννου την απαίσια κυριαρχία.
Και είδε τότε ο κόσμος και είδαν οι αιώνες όλα τ' απίστευτα και αλλόκοτα και όλα όσα φαίνονταν όνειρα και παραμύθια.
Γυναίκες που πολεμούν με ανδρίκια ορμή. Αρχόντισσες που κυβερνούν στόλους. Ανθρώπους του λαού απλοϊκούς που βγαίνουν έξοχοι πολέμαρχοι. Ειρηνικές ψαροπούλες που μεταβάλλονται σε τρομερά μπουρλότα και τινάζουν στον αέρα πολεμικά με τους ναυάρχους των. Μοναστήρια, τόποι γαλήνης και ησυχασμού, γίνονται οι μπαρουταποθήκες της λευτεριάς. Η Ελλάδα ολόκληρη ένα φλεγόμενο ηφαίστειο, γιατί δημιουργός του '21 είναι ολόκληρο το έθνος.
Η Ελλάδα προσδέχεται ενωμένη την Ανάσταση, καθώς ενωμένη είχε δεχθεί και το μαρτύριο, που πάντα ανακουφιζόταν από την ελπίδα, που ήταν το στήριγμά της.
Ο νους μου τούτη τη στιγμή τρέχει σ' εκείνους τους γνωστούς και άγνωστους Μάρτυρες, που με την πάναγνη προσφορά του αίματός τους ποτίσανε το δένδρο της λευτεριάς και το κάμανε να θεριέψει και να βλαστομανήσει και να δώσει τους καρπούς που εκείνοι δεν πρόφθασαν να δοκιμάσουν.
Στα χνάρια τους βάδισαν και βαδίζουν οι νέοι όλων των έπειτα εξορμήσεων του γένους μας.
Ηχεί η απάντηση του Γέρου Κολοκοτρώνη προς τον Κεχαγιά του Ιμπραήμ, όταν ο Μοριάς, σφάδαζε κάτω απ' το μαχαίρι και το πελέκι του Αιγύπτιου. "Όχι τα κλαριά να μας κόψεις, όχι τα δέντρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μόνο πέτρα επάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Τι τα δέντρα μας αν τα κόψεις και τα κάψεις, την γην δεν θέλεις την σηκώσεις και η ίδια γης που τα έθρεψε, αυτή η ίδια μένει δική μας και τα ματακάνει. Μόνον ένας Έλληνας να μείνει, πάντα θα πολεμούμε και μην ελπίζεις πως τη γη μας θα την κάμεις δική σου, βγάλ' το απ' το νου σου".
Έτσι το σκληρό δράμα έφθασε κάποτε στο τέλος του.
Κι όταν εσήμαναν της ειρήνης οι καμπάνες και οι ένοπλοι αγώνες σταμάτησαν, τότε άρχισε το σκληρό πάλεμα με τη δύσκολη γη μας. Ο αγώνας ο επικός και ωραίος για να μεταμορφωθούν τα κακοτράχαλα βουνά σε γόνιμα χωράφια και περιβόλια ολόχλωρα.
Αλλά πέρα απ' αυτά, η εξέγερση των Ελλήνων έδειξε την ακαταμάχητη δύναμη που κρύβει το καταπατημένο δίκαιο όταν τούτο γίνεται βίωση και αγώνισμα ανθρώπων οπλισμένων με ψυχή και πίστη. Γιατί η δύναμη της αντίπαλης αυτοκρατορίας δεν μπόρεσε να λυγίσει έναν αποφασισμένο για όλα, αν και αριθμητικά και υλικά αδύνατο λαό και να τον εμποδίσει να φθάσει στην πραγμάτωση του σκοπού του.
Και το δίκαιο υπερίσχυσε και η Ελλάδα ορθώθηκε πάλι στη γωνιά αυτή του κόσμου και η φυλή των Ελλήνων κλήθηκε να συνεχίσει την ηρωική διαδρομή της μέσα στον χρόνο και στην Ιστορία. Διδάσκαλος-ασκητής των μεγάλων αρετών και των ευγενών ιδανικών όσες και όσα τιμούν το γένος των ανθρώπων.
Και σήμερα, που βρισκόμαστε σ' αυτήν τη δύσκολη καμπή της Ιστορίας μας, ας μιμηθούμε τους προγόνους μας και ας βαδίσουμε με το κεφάλι ψηλά ξεπερνώντας όλες τις δυσκολίες των καιρών και δείχνοντας σε όλους ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει!
Από την Πόπη Αθ. Χρυσοχόου, καθηγήτρια φιλόλογο
