Αμέσως μετά τη γερμανο-ιταλική και βουλγαρική κατοχή του 1941, ο γενναίος Λαός μας ανέλαβε τον σκληρό, τον ανελέητο αγώνα της Εθνικής απελευθέρωσης. Τα λόγια του μεγάλου μας Νίκου Καζαντζάκη «Αν λαχταράς την Λευτεριά / στους ξένους μην ελπίζεις / πάρτη ο ίδιος αν μπορείς / αλλιώς δεν την αξίζεις» έγινε σύνθημα του αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Η νέα γενιά του 1941 πρώτη έδωσε το σύνθημα της αντίστασης. Μετά, βέβαια, ακολούθησαν λαμπρές ηρωικές πράξεις αντίστασης του Λαού μας που προξένησαν τον τρόμο των κατακτητών, και τον θαυμασμό των αγωνιόντων συμμάχων μας.
Στον τιτάνιο αυτόν αντιστασιακό αγώνα, από την πρώτη στιγμή έλαβε ενεργό μέρος η νέα γενεά. Όλοι μαζί, άνδρες, γυναίκες, γέροι, νέοι και άγουρα ακόμα παιδιά μπήκαν αυθόρμητα στην πάλη για τη Λευτεριά. Άλλοι με τρόπο παθητικό και άλλοι πιο τολμηροί με αγωνιστικό τρόπο έδωσαν το «παρών» στην μεγάλη υπόθεση της Αντίστασης.
Έτσι, σιγά-σιγά δημιουργήθηκαν κάτω από τη μύτη του εχθρού οι διάφορες αντιστασιακές οργανώσεις, που έμελλε να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στην αφύπνιση του Εθνικού φρονήματος και τη δράση για την Απελευθέρωση της Πατρίδας μας.
Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943 τα νιάτα μας έπαιρναν μέρος στον αγώνα για την απελευθέρωση, είτε οργανωμένοι σε διάφορες μικρές οργανώσεις είτε υποβοηθώντας το έργο των μεγάλων οργανώσεων. Την 23η Φεβρουαρίου 1943 δέκα νεολαΐστικες οργανώσεις αποφάσισαν την ίδρυση της ΕΠΟΝ. Οι πρωταγωνιστές της οργάνωσης ήταν οι εξής: Ηλέκτρα Αποστόλου - Μήτσος Βλαντάς - Μπάμπης Δρακόπουλος - Κυριάκος Τσακίρης - Γιώργος Τρικαλινός - Κ. Λιναρδάτος - Πέτρος Διβέρης - Γιώργος Σταύρας - Κ. Φιλίνης - Βαγγέλης Βασβανάς - Βενιζέλου Πρόδρομος - Αδάμ Μολυβάς - Σταύρος Γιαννακόπουλος - Αντιπρόσωποι της Παγκρήτειας Αντιστασιακής Οργάνωσης Νέων, η Ένωση Αγωνιστών Ρούμελης και άλλες μικρές οργανώσεις.
Έτσι το βράδυ της 22ας Φεβρουαρίου μαζεύτηκαν με μεγάλη προφύλαξη οι αντιπρόσωποι των οργανώσεων στο σπίτι του παλαίμαχου Αγωνιστή Δασκάλου Παναγή Δημητράτου στην οδό Δούκισσας της Πλακεντίας αρ. 3, στους Αμπελόκηπους. Ο αγωνιστής αυτός αψήφησε τους τεράστιους κινδύνους που επωμίζονταν, της γυναίκας του και των δύο παιδιών του, τέτοιοι ήταν οι αγωνιστές εκείνης της εποχής... όλα για τον Αγώνα.
Αρχισαν οι συζητήσεις που δεν είχαν τελειωμό γύρω από το θέμα της συγχώνευσης και άλλων οργανωτικών θεμάτων και αποκαμωμένοι και κουρασμένοι ξαπλώσανε στο πάτωμα και όπου αλλού βολευόταν ο καθένας, το πρωί της 23ης άρχισε η συνεδρίαση με εισηγητή τον Σταύρο Γιαννακόπουλο (Ανταίος). Το ιδρυτικό της ΕΠΟΝ όριζε τρεις βασικούς στόχους της Οργάνωσης που ήταν:
Α) Η Εθνική Απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας, Β) Η εξόντωση του φασισμού-ναζισμού και η αποκατάσταση της Λαϊκής κυριαρχίας, έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του Λαού, Γ) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων, και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης, των λαών και των νεολαίων. Έφηβοι και παιδιά, οργανωμένοι στην ΕΠΟΝ και στα Αετόπουλα, αλλά και άλλοι νέοι που δεν ήταν οργανωμένοι αλλά είχαν τον πόθο για τη χιλιάκριβη τη Λευτεριά, κάνανε το παν για να βοηθήσουν τον μαχόμενο Λαό.
Σύμφωνα με την έκθεση του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που υποβλήθηκε στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Νέων στο Λονδίνο το φθινόπωρο του 1945, η Οργάνωση της ΕΠΟΝ είχε 600.000 μέλη. Οι ΑνταρτοΕΠΟΝίτες πήραν μέρος σε πάρα πολλές μάχες εναντίον των κατακτητών, έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 1.300, μεγάλη η προσφορά σε αίμα. Ο ρόλος της Σπουδάζουσας Νεολαίας είναι τεράστιος - κρίσιμος - πρωτοποριακός, αρκεί να θυμηθούμε τα μεγάλα συλλαλητήρια του Δεκέμβρη του 1942, που μαζί με άλλους Πατριώτες ρίχθηκαν στους δρόμους της Αθήνας και με τη μαχητικότητάς τους ματαίωσαν την επιστράτευση που ήθελε να κάνει ο προδότης πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης για να εμπλουτίσει τον Γερμανικό Στρατό με νέο αίμα Ελλήνων στρατιωτών και εις βάρος του Συμμαχικού αγώνα.
Οι ΕΠΟΝίτες αγωνίστηκαν με συνέπεια για τη μόρφωση της νεολαίας μας, το άνοιγμα και λειτουργία των σχολείων, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του Λαού, το γράψιμο εθνικοαπελευθερωτικών και μηνυμάτων στους τοίχους, στη διανομή πλήθους αντιστασιακών εντύπων. Ποιος δεν θυμάται το ξακουστό χωνί που έλεγε τις ειδήσεις και καλούσε τον λαό σε αγώνα; Η μεγάλη προσφορά της ΕΠΟΝ δεν είναι δυνατόν να ειπωθεί μέσα σε λίγες γραμμές, είναι μεγάλη η ιστορία μιας κατατρεγμένης και συκοφαντημένης γενιάς της Εθνικής Αντίστασης που δυστυχώς οι Αγώνες και τα οράματά τους δεν δικαιώθηκαν.
Η φωτισμένη αυτή στάση της ΕΠΟΝ, ας παραδειγματίζει και ας καθοδηγεί τη σύγχρονη Νεολαία μας.
Για την Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης νομού Λάρισας Π.Ο.Α.Ε.Α., ο πρόεδρος Νίκος Α. Παπαθανασίου
