Λαογραφικό Μονοπάτι

Φλεβάρης

Δημοσίευση: 05 Φεβ 2019 16:34

Το όνομα Φεβρουάριος, προέρχεται από το Λατινικό Febrouare, που σημαίνει καθαρίζω, εξαγνίζω. Εξάλλου, οι αντίστοιχοι ρωμαϊκοί θεοί λατρεύονταν τον μήνα αυτό ως προστάτες του καθαρισμού, του εξαγνισμού, αλλά και των νεκρών. Στη λαϊκή ετυμολογία, ο Φεβρουάριος, ο Φλεβάρης, συνδέεται με τις φλέβες του νερού, που δίνουν ζωή στη φύση, η οποία αρχίζει να ξυπνά από το λήθαργό της.

Άλλωστε, και στο ζωδιακό κύκλο, ο Υδροχόος, πιάνει το μεγαλύτερο τμήμα του Φεβρουαρίου. Ο λαός μας έδωσε στο μήνα αυτό, ονομασίες, όπως: Μικρός μήνας, Κούντουρος, Κουτσοφλέβαρος, Κούτσουρος, Λειψομήνας, Κλαδευτής, Αδραμύτας, Μεθυσμένος και Αστόχαστος, Για τους αμπελουργούς είναι ο κλαδευτής μήνας, αφού αρχίζει το κλάδεμα των αμπελιών και ανοίγει την 1η του μηνός, γιορτή του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη των αμπελιών και της βλάστησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ημέρα αυτή διαβάζονται ευχές και εξορκισμοί στα αμπέλια και στα χωράφια. Στην περιοχή της Μηχανιώνας και Αγγελοχωρίου Θεσσαλονίκης, υπηρετώντας το 1982, σε σχολείο της περιοχής αυτής, συνάντησα το εξής έθιμο: Ο ιερέας, μετά τη Θ. Λειτουργία, μαζί με τους καλλιεργητές πάνω στα τρακτέρ, «θυμίζει εδώ, αγροτικές κινητοποιήσεις, όπως σήμερα», μεταβαίνουν στα κτήματα, όπου διαβάζονται ευχές στις καλλιέργειες, για να μην προσληφθούν από κάμπιες και τις καταστρέψουν τα τρωκτικά. Στο Μικρό Ευχολόγιο της εκκλησίας υπάρχει μια ειδική ευχή για την περίπτωση αυτή. «Ορκίζω ημάς…μη αδικήσητε την άμπελον, μήτε τον κήπον των δένδρων και λαχάνων.., αλλά απέλθετε εις τα άγρια όρη, εις τα άκαρπα ξύλα, εις α εχαρίσατο ο Θεός την καθημερινήν τροφήν». Στην περιοχή της Θράκης και Μακεδονίας, ο Αγιος Τρύφωνας λέγεται και Τριφυλλάς, γιατί προστατεύει τα αγροτικά τριφύλλια. Στις 2 Φεβρουαρίου, η εκκλησία μας γιορτάζει την Υπαπαντή του Χριστού, την πρώτη δημόσια εμφάνισή του, όπου ο Συμεών προβλέπει ότι ο Χριστός θα γίνει «σημείον αντιλεγόμενον», όπως, δυστυχώς συμβαίνει να γίνεται σήμερα και με το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία μας, το οποίο πολεμούν συνεχώς. Στην Κρήτη την ημέρα της Υπαπαντής αργούν οι μυλωνάδες, γιατί τη θεωρούν προστάτιδα και την ονομάζουν Μυλιαργούσα. Οι κτηνοτρόφοι της περιοχής Ελασσόνας, προβλέπουν και τον καιρό που θα κάνει τον μήνα αυτό και τον Μάρτιο, με βάση τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν την ημέρα της Υπαπαντής. «Καλοκαιρία την Παπαντή, χειμώνα τον Μάρτη», λένε οι παρατηρητές βοσκοί. Στις 3 του μηνός είναι η γιορτή του Αγίου Θεοδόχου, Συμεών και της Άννης, που είναι προστάτες των εγκύων γυναικών. Οι γυναίκες τηρούν την ημέρα αυτή την αργία, για να μη σημαδευτεί το παιδί στην κοιλιά τους, ενώ ο λαός μας χαρακτηρίζει την ημέρα αυτή, ως «Συμόγιορτα» και οι έγκυες αποφεύγουν να κάνουν εργασίες. Άλλωστε, ο λαός μας δίνει και τη δική του ετυμολογία για το σημάδι αυτό της εγκύου, αφού από το Συμεών-Συμιός, Σημιός, προέρχεται το σημάδι, σημάδεμα. Εξάλλου, οι βοσκοί την ημέρα αυτή σημαδεύουν τα αρνιά του κοπαδιού τους στο αυτί. Μετά τα Συμόγιορτα, ακολουθεί ο γιορτή του Αγίου Χαραλάμπους στις 10 του μηνός, ο οποίος είναι προστάτης και θεραπευτής των λοιμικών ασθενειών. Στο Συναξάρι του Αγίου, αναφέρεται ότι κατά το μαρτύριό του ζήτησε από τον Θεό να του δώσει τη δύναμη, σε όποιο τόπο βρεθεί κομμάτι λειψάνου του, να μην πέσει ποτέ πείνα, ούτε και ασθένεια.

Στις 11 Φεβρουαρίου γιορτάζεται από την εκκλησία μας ο Αγιος Βλάσιος, ο οποίος είναι προστάτης των ποιμένων και των κοπαδιών, από τις επιθέσεις των πεινασμένων άγριων σαρκοβόρων ζώων. Συμβολικά οι γυναίκες των κτηνοτρόφων την ημέρα αυτή ράβουν το στόμα του λύκου, πιστεύοντας ότι δεν θα πειράξει το κοπάδι, αφού το ράψιμο συνοδεύεται και από λόγια μαγικά «Ράβω, πέτρες και ακόνια για του λύκου τα σαγόνια» Μια άλλη γιορτή με περιπέτεια, όπως την θέλει ο λαός μας, είναι του Αγίου Κασσιανού, ο οποίος γιορτάζεται κάθε τέσσερα χρόνια, όταν, δηλαδή, ο μήνας τραβάει 29 ημέρες. Ο Κασσιανός είναι τιμωρημένος από τον Θεό και ξεχασμένος από τους ανθρώπους, γιατί δεν ενδιαφέρεται για τις ταλαιπωρίες των ανθρώπων και δεν τους βοηθάει....Ο μήνας Φεβρουάριος από μετεωρολογικής άποψης είναι χειμωνιάτικος μήνας και δίνει στη φύση πολλές βροχές και χιόνια. Για τα καιρικά καμώματα του μήνα αυτού ο λαός μας έπλασε ορισμένες φράσεις: Σου είπανε Φλεβάρη να βρέξεις, μα συ αστόχησες και δεν έπαψες» «Αν, θυμώσεις και κακιώσεις, μες το χιόνι θα μας χώσεις». Αλλά, ο λαός μας πάλι γνωρίζει ότι: Ο Φλεβάρης κι αν Φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει». Βέβαια, στο Φλεβάρη συμπίπτουν στο μεγαλύτερο μέρος και οι νεκρολατρευτικές εκδηλώσεις με τα Ψυχοσάββατα. Άλλωστε, οι άνθρωποι σε όλες τις εποχές προσπάθησαν να εξευμενίσουν τις δυνάμεις της φύσης, για την καρποφορία της καρπών.

*Από τον Απόστολο Ποντίκα, δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass