Ο Κλεισθένης, Αθηναίος πολιτικός, έθεσε τις βάσεις για το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας, ορίζοντας το τέλος του τυραννικού πολιτεύματος και δίνοντας την εξουσία στον λαό, στην Εκκλησία του Δήμου.
Η ουσία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας έγκειται στη συμμετοχή των πολιτών, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα δικαίωμα και υποχρέωση. Όποιος δεν συμμετέχει θεωρείται ιδιώτης, το οποίο στην αρχαία ελληνική γλώσσα σήμαινε άχρηστος. Όποιος, όμως, συμμετέχει θεωρείται πολίτης, το οποίο αποτελούσε τίτλο τιμής.
Με το πέρασμα των αιώνων, η Δημοκρατία έγινε στον σύγχρονο κόσμο το κυρίαρχο πολίτευμα. Σήμερα, δυστυχώς, η Δημοκρατία έχει υποστεί πολλές φθορές και αλλοιώσεις. Πόλεμοι διενεργούνται στο όνομά της. Ακραίες φωνές τη χρησιμοποιούν ως προπέτασμα, προκειμένου να βρούνε πρόσφορο έδαφος οι αρρωστημένες ιδεοληψίες τους. Λαϊκιστές εκμεταλλεύονται την ημιμάθεια, την πιεστική καθημερινότητα, τις ελπίδες και τα όνειρα των ψηφοφόρων υφαρπάζοντας την ψήφο τους, γεγονός που έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις σε παγκόσμιο και εγχώριο επίπεδο την τελευταία περίοδο.
Ένας Γερμανός καγκελάριος του 19ου αιώνα, o Otto von Bismark, διατύπωσε πρώτος τη φράση “η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού”. Πόσο δίκιο είχε! Αν, λοιπόν, επιθυμούμε οι πολιτικοί να μιλούν με ειλικρίνεια και να υπόσχονται μόνο τα εφικτά, ας πράξουμε ανάλογα και εμείς ως ψηφοφόροι. Ας πάψουμε επιτέλους να αναζητούμε στους πολιτικούς και στην πολιτική το ιδεατό, το τέλειο, με συνέπεια πάντα να μεμψιμοιρούμε και ας αναζητήσουμε το εφικτό, το καλύτερο δυνατό από τις υφιστάμενες επιλογές.
Ως πολίτες έχουμε το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Αυτή είναι σπουδαία κατάκτηση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το θεωρούμε αυτονόητο διότι γεννηθήκαμε μέσα στη Δημοκρατία, όμως δεν είναι. Οφείλουμε, λοιπόν, να το διαφυλάξουμε και να του δώσουμε την πραγματική του αξία. Πώς; Ας ξαναγίνουμε ΠΟΛΙΤΕΣ με την έννοια που είχε ο όρος στην αρχαία ελληνική κοινωνία. Να αγαπήσουμε την πολιτική στην πραγματική της διάσταση!
Μπορούμε, αν το επιθυμούμε, να ασχοληθούμε με τα κοινά, εφόσον θεωρούμε πως αποτελούμε μία καλή επιλογή ανάμεσα στις υφιστάμενες. Ειδάλλως, οφείλουμε όλοι - και κυρίως οι νέοι- να αρχίσουμε να ενημερωνόμαστε. Ενεργός πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης. Στην προσπάθεια να αποφορτιστούμε από μία δύσκολη καθημερινότητα επιλέγουμε συχνά να παρακολουθήσουμε μία ταινία, ας αφιερώσουμε όμως ανάλογο χρόνο στην παρακολούθηση μιας πολιτικής εκπομπής ή μίας ολομέλειας της Βουλής από το κανάλι της. Χρήσιμο, αναμφισβήτητα, για την ψυχαγωγία και την κοινωνικότητά μας το να μοιραζόμαστε φωτογραφίες από σημαντικές και όμορφες στιγμές με τους φίλους μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ας αφιερώσουμε όμως ανάλογο χρόνο και στην ανάγνωση άρθρων σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα που θα μας καταστήσουν πολιτικά ενήμερους.
Ας πάψουμε να ψηφίζουμε κόμματα με κριτήρια οπαδικά, όπως επιλέγουμε ομάδες. Ας αναζητήσουμε την καλύτερη λύση με βάση τις απόψεις των κομμάτων για τα πιο κρίσιμα για εμάς ζητήματα.
Ας αντισταθούμε στην ακατάσχετη παροχολογία. Ας αναζητήσουμε όχι μόνο τις προτεινόμενες λύσεις των κομμάτων για ζητήματα που θεωρούμε σημαντικά, αλλά και τις απαντήσεις τους για τις πηγές από τις οποίες θα αντλήσουν τους πόρους για να πραγματοποιήσουν τις λύσεις αυτές. Είμαστε η χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία.
Είμαστε οι πρώτοι πολίτες που υπηρέτησαν το δημοκρατικό πολίτευμα.
Ας αποτελέσουμε τους πολίτες που θα ξαναδώσουν στη Δημοκρατία την έννοια και τη δομή που οραματίστηκαν οι πρόγονοί μας!
* Από τον Φώτη Τζατζάκη, οικονομολόγο – καθηγητή Οικονομικών
