Το Σύνταγμα όμως δεν πρέπει να είναι ένας θεσμικός ονειροκρίτης, στον οποίο εναποθέτουμε τις πολιτικές ‘’φαντασιώσεις’’ μας για να τις ερμηνεύει με τρόπο ευοίωνο. Το Σύνταγμα είναι ο θεσμικός εξοπλισμός της πολιτείας, όπως το αποκάλεσε ο Κωλέττης το 1844, είναι το ‘’Ευαγγέλιο’’ της πολιτικής μας υπάρξεως. Είχε πει τότε, ότι το Σύνταγμα είναι για την πολιτική ό,τι είναι το ιερό Ευαγγέλιο για την Ορθοδοξία. Σε αυτό το ‘’Ευαγγέλιο’’ της πολιτικής μας υπάρξεως πρέπει να είμαστε έτοιμοι συνεχώς να επιβάλλουμε τις απαραίτητες διορθώσεις.
Πολλές είναι οι απόψεις, που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς σχετικά με τον κορυφαίο θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η συζήτηση, που έχει ανοίξει σχετικά με την αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου από τη διάλυση της Βουλής. Δυστυχώς όμως αυτός ο τόσο σπουδαίος πολιτειακός θεσμός του ΠτΔ, στη συνείδηση των πολιτών έχει καθαρά συμβολικά χαρακτηριστικά.
Ο «ρυθμιστής τους πολιτεύματος» σύμφωνα με το Σύνταγμα έχει καταστεί ως ένας αδύναμος και άκομψος πολιτειακός ρόλος, αν και θα έπρεπε να έχει πολλές και πιο ουσιαστικές αρμοδιότητες. Ρυθμιστής του πολιτεύματος αλλά όχι εγγυητής όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει, καθώς ο κύριος εγγυητής του πολιτεύματος δεν μπορεί να είναι άλλος από τον ίδιο τον λαό, ο οποίος μέσα από την έκφραση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας θέτει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ορθή λειτουργία της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.
Η πραγματικότητα είναι πως δυστυχώς μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, οι αρμοδιότητες και η θεσμική παρουσία του ΠτΔ αποψιλώθηκαν, όπως ορίζονται σήμερα στα άρθρα 30 έως 49 του Συντάγματος. Χειρότερο δε είναι το γεγονός, πως οι εναπομείνασες αρμοδιότητές του περιλαμβάνουν έκτακτους νόμους της κυβέρνησης προκειμένου να παρακάμπτεται το Κοινοβούλιο (άρθρο 44§1 Συντάγματος), την απονομή χάριτος σε καταδικασθέντες υπουργούς (άρθρο 47§2 Συντάγματος) , την παρουσία του στις παρελάσεις, αλλά και τα διαγγέλματα συλλυπητηρίων λόγων όταν κάτι κακό συμβεί. Εάν λοιπόν αναλογιστεί κανείς πως πρόκειται για ένα μη εκλεγμένο αξίωμα, με όχι ουσιαστικές όπως και θα έπρεπε αρμοδιότητες, εύλογα μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι έχει έρθει η ώρα για τον ‘’εκσυγχρονισμό’’ του.
Φτάνει όμως μόνο αυτό σε μια εποχή με έντονες κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις; Το ερώτημα είναι προφανώς ρητορικό. Είναι ανάγκη να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος πέραν από θεματοφύλακας του δημοκρατικού πολιτεύματος πρέπει να συνεισφέρει ουσιαστικά και στη χάραξη πολιτικής στρατηγικής για το καλό της χώρας. Επιβάλλεται συνεπώς η λελογισμένη ενίσχυση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας με στόχο την ενίσχυση του ρυθμιστικού και σταθεροποιητικού του ρόλου.
-Ο ΠτΔ θα μπορούσε να διορίζει τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας ή τον Υπουργό Εξωτερικών και ουσιαστικά να προΐσταται της πολιτικής του κράτους σε αυτούς τους δύο μεγάλους τομείς, που συνδέονται με τη διεθνή εικόνα της χώρας.
-Ο ΠτΔ θα μπορούσε να έχει ακόμη και ευρείες ρυθμιστικές αρμοδιότητες, όπως για παράδειγμα αυτό που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή να διαπιστώνει την ύπαρξη λαϊκής δυσαρμονίας με την Κυβέρνηση και να διαλύει τη Βουλή όταν θεωρεί ότι αυτή δεν υφίσταται πλέον. Ρυθμιστική αρμοδιότητα, πάρα πολύ σημαντική για την πορεία της χώρας.
-Ο ΠτΔ θα μπορούσε να έχει ακόμη και τη δυνατότητά να επιλέγει ο ίδιος τον Πρωθυπουργό μεταξύ υποψηφίων από το πρώτο σε εκλογική δύναμη κόμμα και να καλεί τον Πρωθυπουργό να αναζητήσει τη δεδηλωμένη στη Βουλή.
-Ο ΠτΔ θα μπορούσε να είναι εκείνος που επιλέγει τους Προέδρους των Ανωτάτων δικαστηρίων, μια αρμοδιότητα που επιβάλλεται να φύγει αρχικά από τη Βουλή και εντέλει από το Υπουργικό Συμβούλιο, όπου τις περισσότερες φορές μπαίνουν δυστυχώς τα κομματικά φρονήματα ακόμη και στη συζήτηση περί της τελικής επιλογής.
-Επιπλέον η επιλογή ανωτάτων στρατιωτικών για να στελεχώσουν υψηλά κλιμάκια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας θα συνέδραμε ποιοτικά αν περνούσε στις αρμοδιότητες ενός ισχυρού Προέδρου της δημοκρατίας με λόγο και έργο.
-Ο ΠτΔ επιβάλλεται να συγκαλεί όποτε το κρίνει σκόπιμο το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών και να προεδρεύει ενός Ανωτάτου Συμβουλίου Εθνικής Στρατηγικής, αρμοδίου για τη χάραξη πολιτικής στρατηγικής για τη χώρα.
-Ο ΠτΔ θα μπορούσε να επιλέγει ο ίδιος της ηγεσίες των Ανεξάρτητων αρχών και να ελέγχει ανά έτος τα πεπραγμένα τους, δίνοντας έτσι μεγαλύτερο έρεισμα και ουσία στο ρόλο τους, τονίζοντας ακόμη περισσότερο την ανεξαρτησία τους.
Σκοπός της επόμενης συνταγματικής αναθεώρησης θα πρέπει να είναι συνεπώς ένας ΠτΔ ισχυρός προκειμένου να συμβάλει τα μέγιστα για το μέλλον της χώρας. Ένας Πρόεδρος που όλοι οι Έλληνες θέλουμε αλλά κυρίως αξίζουν οι επόμενες γενιές, οι οποίες δικαιούνται να αισθανθούν την ασφάλεια, που ο κορυφαίος πολιτειακός θεσμός πρέπει να αποπνέει και η χώρα να ατενίσει ακόμη πιο σταθερά και σίγουρα τις επόμενες δεκαετίες.
Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια
* Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, ειδικευθείς στο Αθλητικό Δίκαιο-MBA in Sports Management, επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων
