Αρνητική παράδοση
Στα μέσα του 2014 οπότε φάνηκε ότι η κυβέρνηση Σαμαρά είχε σταθεροποιήσει, σε γενικές γραμμές, την οικονομία και αφήναμε τα χειρότερα πίσω μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμούσε ότι το 2015 και το 2016 η ελληνική οικονομία θα επετύγχανε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2,5% ως 3%.
Ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ με τις υποσχέσεις για άμεσο τερματισμό της λιτότητας και του προγράμματος-μνημονίου με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κλίμα αβεβαιότητας και στη συνέχεια να εγκλωβιστούμε σε ένα πολύ σκληρό τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο.
Αντί για ανάπτυξη 5% ως 6% αυτή τη διετία είχαμε μικρή υποχώρηση του ΑΕΠ.
Το 2017 ξεκίνησε με εκτίμηση για ανάπτυξη 2,7% εφόσον είχε ολοκληρωθεί η στροφή 180 μοιρών που έκανε στην οικονομική πολιτική της η κυβέρνηση το καλοκαίρι του 2015 και είχε καλυφθεί ένα μέρος από τον λογαριασμό της κρίσης του 2015. Τελικά η χρονιά έκλεισε με ισχνή ανάκαμψη της τάξης του 1,5% πολύ κατώτερη του μέσου όρου της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. με αποτέλεσμα να μείνουμε ακόμη πιο πίσω από τους Ευρωπαίους εταίρους και ανταγωνιστές.
Ιδιαίτερα οι χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα-μνημόνιο και στη συνέχεια βγήκαν με επιτυχία από αυτό κατέγραψαν ανάπτυξη από 7% ως 15% την τριετία 2015-2017, ενώ η Ελλάδα περιορίστηκε στο 1% χειροτερεύοντας τη συγκριτική της θέση.
Μπήκαμε στην κρίση έχοντας το 14ο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ των 28 και τώρα βρισκόμαστε στην 24η θέση με τάση παραπέρα υποχώρησης.
Τρία βασικά προβλήματα
Η συνεχής διάψευση των αναπτυξιακών προσδοκιών και η διεύρυνση του οικονομικού χάσματος που μας χωρίζει από τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. οφείλεται κατά την άποψή μου σε τρεις βασικούς παράγοντες.
Πρώτον, στην αλλοπρόσαλλη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα η οποία είναι ένα αξιοπερίεργο μείγμα απόλυτης προσαρμογής σε υπερβολικά αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους που επιβάλλουν οι Ευρωπαίοι εταίροι και πιστωτές και απλόχερης χρηματοδότησης της ανάπτυξης του κομματικού κράτους και της διευκόλυνσης της εκλογικής πελατείας.
Σε αυτήν την οικονομική πρέσα συνθλίβονται οι αναπτυξιακές προσδοκίες. Ενδεικτικό το παράδειγμα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) το οποίο έχει μετατραπεί σε απλό συμπλήρωμα της δημοσιονομικής πολιτικής και γι’ αυτό μειώνεται συνεχώς.
Δεύτερον, η κρίση του 2015 αποσταθεροποίησε το τραπεζικό σύστημα το οποίο δεν έχει συνέλθει ακόμη παρά τις εντυπωσιακές διευκολύνσεις, όπως είναι ο αναβαλλόμενος φόρος δηλαδή η κατάργηση της φορολογίας των κερδών των τραπεζών για ένα απροσδιόριστο διάστημα προκειμένου να αυξηθούν με αυτό τον τρόπο τα ίδια κεφάλαιά τους.
Συνήθως η δημόσια συζήτηση περιορίζεται στην οικονομική αντοχή των τραπεζών με το σκεπτικό ότι δέχονται μεγάλες πιέσεις από την ιταλική αναταραχή και δεν έχει προετοιμάσει η κυβέρνηση τη χρηματοδότηση της διαχείρισης των κόκκινων δανείων τους. Οι γνώμες διχάζονται για το αν οι τράπεζες θα τα καταφέρουν τελικά ή όχι αλλά όλοι συμφωνούν ότι στην κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει αδυνατούν να χρηματοδοτήσουν τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας με ανταγωνιστικά επιτόκια. Όπως δείχνει και το παράδειγμα της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ που μετέφερε την έδρα της στις Βρυξέλλες η περιορισμένη και ακριβή χρηματοδότηση λειτουργεί αντιαναπτυξιακά και υποχρεώνει πολλές επιχειρήσεις να μετεγκατασταθούν στο εξωτερικό.
Τρίτον, στο ψαλίδισμα των αναπτυξιακών προσδοκιών μας παίζουν ρόλο η πρόχειρη και ημιτελής εφαρμογή του τρίτου προγράμματος-μνημονίου και η συνεχής υποβάθμιση της συγκριτικής μας θέσης στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Δεν είναι τυχαίο ότι η ιταλική αναταραχή σπρώχνει τα επιτόκια του δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου πιο ψηλά και καθυστερεί την έξοδό του στις διεθνείς αγορές, ενώ άλλες χώρες που πέρασαν τη δοκιμασία του προγράμματος-μνημονίου χρηματοδοτούν το Δημόσιό τους στις διεθνείς αγορές με επιτόκια για τα δεκαετή ομόλογα της τάξης του 1% ως 2%, ενώ το δεκαετές ελληνικό ομόλογο είναι σταθερά πάνω από το 4,2%.
Από τον Γιώργο Κύρτσο, ευρωβουλευτή της ΝΔ
