Καθιερώθηκε στο κοινό, ως ο μοναδικός σκιτσογράφος. Μοναδικά και τα ανορθόγραφα έργα του, όπου επίτηδες ανακατώνει τη δημοτική γλώσσα με την καθαρεύουσα. Οι τρεις ήρωες του ήταν Η Μαμά Ελλάς (η καθημαγμένη χώρας μας κατά το 1960) με κουρελιασμένα ρούχα. Ο Πειναλέων με μια σφεντόνα στο χέρι, να αλητεύει στους δρόμους διαρκώς πεινασμένος και η αποστεωμένη Ανεργίτσα, χωρίς δουλειά κρατώντας στα χέρια της το αλήστου μνήμης «βιβλιάριο των απόρων κορασίδων», θαρρώ, αν δεν κάνω λάθος, δημιούργημα της Φρειδερίκης.
Ένα παλιό σκίτσο εδώ και 60 χρόνια σε γραμματόσημο, που δυστυχώς μας θυμίζει πως από τότε εξακολουθούμε να κάνουμε τα ίδια, μας παραπέμπει προφητικά στο σήμερα. Παριστάνει τον αείμνηστο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, υπουργό σαν κυβερνήτη του ιστιοφόρου «ζάλογκον» που πάει στη Γερμανία να ζητήσει τι άλλο, δανεικά. Στο πάνω μέρος γράφει: ΛΑΙΚ ΤΣΙΜΠΟΛΟΓΑΙΚ. Κάτω γράφει: ΕΙΜΕΘΑ ΠΑΝΙ ΜΑ ΠΑΝΙ.
Στο περιθώριο εντελώς ανορθόγραφα γράφει: «Πάμε στο άγνωστο με Μάρκα την ελπίδα να ζητιανέψουμε σε τόπους μακρυνούς/ να ορθοποδήσουμε πριν έλθη η καταιγίδα/ και ν΄αμνηστεύσουμε και άλλους Γερμανούς. Σκίσον πλοίον τας θαλάσσας/ εις την Μπόν να είμαι φθάσας/ σκίσον τα νερά προπέλαι / αραχνιάσαν / αι μασέλαι. (τι πείνα Θεέ μου) (Μπον= Βόννη πρωτεύουσα της Γερμανίας).
Ο Κανελλόπουλος αριβάρει στην Μπόν, για να ζητήσει δάνειο. Προφανώς στον ρόλο του σημερινού Τσακαλώτου.
Με διαφορά όμως 60 χρόνων, μόνο που τότε η Ανεργίτσα είχε πείνα, αλλά δεν είχε φόρους. Η Μαμά Ελλάς οδύρεται και παραπαίει. Η Ανεργίτσα βουρλίζεται από το γουργουρητό και ο Πειναλέων άφησε τη σφεντόνα και πήρε τις μολότοφ συνελόντι ειπείν, τα ίδια και χειρότερα.
Δηλαδή χωρίς δάνεια δεν μπορεί να ζήσει τούτη η χώρα. Η νεότερη ιστορία μας είναι γεμάτη από δανεισμούς, υπερδανεισμούς (Αν. Παπανδρέου) και χρεοκοπίες. Από τον καιρό που διώξαμε τους Τούρκους το 1824 και μετά συνήψαμε τόσα δάνεια, ώστε μόλις πριν λίγα χρόνια τα ξεπληρώσαμε. Με το «Δυστυχώς επτωχεύσαμε» του αείμνηστου Τρικούπη, άλλα δάνεια κι άλλα δάνεια.
Λογικό είναι να σκεφθεί κανείς και να πει, μα τόσοι σοβαροί οικονομολόγοι, που σπούδασαν όχι μόνο εδώ, αλλά και στο εξωτερικό, δεν μπορούν να ταυτίσουν την ανάπτυξη, όχι μόνο με δάνεια, αλλά και με την παραγωγή. Δέχομαι να υποστώ την πείνα άλλης μιας κατοχής των Γερμανών, αλλά να ξέρω πως η διαδικασία της παραγωγής θα πάρει τον δρόμο της. Μετά τον πόλεμο η αυτοβιομηχανία της Φολσκβάγκεν στη Γερμανία είχε καταστραφεί εντελώς, δεν σκέφτηκαν τον δανεισμό, κάλεσαν όλους τους παλιούς εργάτες και τους είπαν αν δέχονται να εργασθούν για την επανασυγκρότηση του εργοστασίου για 2-3 χρόνια με πενιχρούς μισθούς απλής επιβίωσης, αλλά, όταν λειτουργήσει το εργοστάσιο, θα γίνουν προνομιακοί εργάτες, όπως και έγινε. Οι Γερμανοί πειθήνιοι και εργατικοί, συμφώνησαν και σε λίγα χρόνια έγιναν οι καλύτεροι αμειβόμενοι. Κάτι παρόμοιο έγινε και στη Νότια Κορέα, όταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας της, όλοι προσέφεραν τα χρυσαφικά τους. Αδιανόητο για τον Έλληνα το «Στην Αθήνα και χείρα κίνει».
Δεν έχει πια νόημα σήμερα. Ο Έλληνας έμαθε μόνον να απαιτεί από το κράτος. Μα ποιο είναι το κράτος; Εμείς οι ίδιοι. Ο Τσώρτσιλ, ο πατέρας της Νίκης στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είπε το εξής: «Η κυβέρνηση δεν μπορεί να σου δώσει τίποτα, αν πρώτα δεν πάρει από σένα».
Ο σοφός Πλούταρχος παριστάνει βέβαια τους δανειστές ως γύπες και ως Άρπυες, που βασάνιζαν τον μυθικό Φινία, καταβροχθίζοντας το φαγητό του, αλλά κατηγορεί και τους οφειλέτες και μάλιστα εκείνους, που χωρίς κανέναν σοβαρό λόγο, άντε στην ευχή, να δανειστείς. Αδήριτη και αναπόφευκτη ανάγκη. Χλευάζει όσους, χωρίς μεγάλη ανάγκη, δανείζονται με την πρώτη δυσκολία, γίνονται θύματα των γυπών και των Αρπυών: «Νυνί δ’ υπό τρυφής και μαλακίας ή πολυτέλειας ου χρώνται τοις εαυτών έχοντες, αλλά λαμβάνουν επί πολλώ, παρ’ ετέρων μη δεόμενοι» δηλ. δανείζονται χωρίς να έχουν ανάγκη σοβαρή. Μη θαρρείς λέει πως ο δανειστής είναι άγιος. «Γήν και ύδωρ» θα ζητήσει και της «ελευθερίας σου άπτεται και προγράφει την επιτιμία σου».
Αλλά τι συζητάμε; Πρόσφατα είναι τα παθήματά μας. Μην ξεχνάτε τα δάνεια, τα θαλασσοδάνεια, τα εορτοδάνεια, τα καταναλωτικά, τα διακοποδάνεια, των κηδειών… να πώς μπορεί ο βρόχος σα φτάσει η ώρα της αποπληρωμής. Τα περισσότερα « κόκκινα» δάνεια τι θαρρείτε πως είναι; Φειδωλοί λοιπόν σε κάθε δανεισμό.
* Από τον Κων/νο I. Παπακωνσταντίνου
