αποτελούν δυνητικούς παράγοντες κατάλυσης του ειρηνικού κλίματος. Οι πόλεμοι, βεβαίως, δεν είναι «σημείο» των καιρών μας. Αμυντικοί ή επιθετικοί, ιεροί ή ανίεροι, κάνουν την εμφάνισή τους σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Και από την εποχή του homo erectus μέχρι την εποχή του 21ου αιώνα δεν κατέστη δυνατή η διαχρονική παγίωση ειρήνης, λόγω σοβινιστικών συναισθημάτων, επιθυμίας υπερπλουτισμού και εξουσίας. Στοιχείων, δηλαδή, τα οποία αλληλεπιδρούν, αλληλοεπηρεάζονται και ενίοτε συνεργάζονται.
Εν τούτοις, η ύμνηση της ειρήνης από εξέχουσες προσωπικότητες ανά τους αιώνες είναι πασιφανής. Ο βασιλιάς Σολομών έδωσε το όνομά της στη νεοδομηθείσα πρωτεύουσα του κράτους του, τιμώντας την έννοιά της. Ιερουσαλήμ, Jerusalem σημαίνει πόλη της Ειρήνης. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δημιούργησε την Pax Romana με τους δικούς της νόμους, ενώ η έλευση του Ιησού στον κόσμο υμνήθηκε με τους λόγους “...Επί γης ειρήνη…”. Η διδασκαλία Του γέννησε την Pax Cristi, δηλαδή τον τρόπο διαβίωσης εμπλουτισμένο με το φινετσάτο άρωμα εσωτερικής και εξωτερικής ειρήνης.
Μέσα από τους αθυρόστομους, σκαμπρόζικους και σαρκαστικούς διαλόγους του Αριστοφάνη στο έργο του «Ειρήνη» διαφαίνεται αποστροφή προς τον πόλεμο, προσπάθεια αφύπνισης εφησυχασμένων συνειδήσεων και αδιάφορων ανθρώπων. «Το κορίτσι με το περιστέρι» ζωγραφισμένο από το πινέλο του διάσημου Πάμπλο Πικάσο είναι έργο εμπνευσμένο από το όραμα της ειρήνης.
Δεδομένης της διαχρονικής αξίας της και της παραδοχής ότι ο άνθρωπος είναι ον εκπαιδεύσιμο, άρα μπορεί να καταστεί ον εκπαιδευμένο, οι προσπάθειες συνειδητοποίησης της αξίας της χρήζουν εξαιρετικής προσοχής, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα καθενός ατόμου.
Συνεχείς έρευνες της νευροβιολογίας αποδεικνύουν την πολυπλοκότητα των εγκεφαλικών δομών, του τρόπου λειτουργίας και διασύνδεσης μεταξύ των, στον οποίο οφείλουν την ύπαρξη, σωματικά, πνευματικά και ψυχικά φαινόμενα. Νευρώνες, νευράξονες, πολύπλοκες διασυνδέσεις νευροδιαβιβαστών διαφόρου βαθμού ποιότητας και ποσότητας, βιοχημικές εκκρίσεις συμβάλλουν στη μοναδικότητα της λειτουργίας του εγκεφάλου, των σκέψεων, των αξιών και απαξιών της συνείδησής του επιφέροντας ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασιακή συμπεριφορά.
Η αγωγή, λοιπόν, οφείλει να ανταποκρίνεται σ' αυτό το οποίο τα λιτά λόγια του Albert Einstein δηλώνουν ως αναφορά στην ουσία της. «Αγωγή είναι εκείνο το οποίο έχει μείνει από την εκπαίδευση όταν έχουμε πια ξεχάσει ό,τι μάθαμε στο σχολείο». Εν πολλοίς, αγωγή είναι αυτό το οποίο διαχέεται στη συνείδηση των ανθρώπων ύστερα από την επίδραση ποικίλων μορφωτικών αγαθών, επηρεάζει το θυμικό τους και εξωτερικεύεται με τη συμπεριφορά.
Ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι ένα σπάνιο ζωικό είδος το οποίο σκοτώνει εσκεμμένα τους ομοίους του. Άλλοτε καταδικάζει το ατομικό έγκλημα και άλλοτε παρασημοφορεί τους εφευρέτες απάνθρωπων πολεμικών μηχανών. Ο ακατανόητος αυτός παραλογισμός τον κατατρέχει σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του. Ο παραλογισμός αυτός άντεξε σε όλες σχεδόν τις θρησκείες και τα φιλοσοφικά δόγματα, ακόμα και στα πιο αυστηρά ή μεγαλόψυχα. Η ιδέα της βαθιάς ρίζωσής του στην εγκεφαλική οργάνωση του ανθρώπου έχει αρκετούς οπαδούς. Ο ίδιος ο άνθρωπος όμως είναι εμπνευστής και δημιουργός ποικίλων αριστουργημάτων απαράμιλλης λεπτότητας και ευαισθησίας τα οποία προκαλούν θαυμασμό και ανάταση του ανθρώπινου πνεύματος. Άνθρωπος δημιούργησε τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας, σμίλεψε το εκφραστικότατο άγαλμα του Μωυσή στο Βίνκολι της Ιταλίας. Συνέθεσε τους «αλιείς μαργαριταριών» και «τα κύματα του Δουνάβεως». Άνθρωπος νικάει καθημερινά θανατηφόρες ασθένειες, ταξιδεύει στο διάστημα, κατορθώνει τη διάσπαση του ατόμου. Τι είδους χίμαιρα είναι λοιπόν αυτός ο άνθρωπος; Τι νεωτερισμός, τι χάος, τι τέρας, τι θαύμα; Τι αντικείμενο αναλογίας; Τι διττή υπόσταση; Τι μυστήρια ένωση αντικρουόμενων στοιχείων; Φως και σκοτάδι, πόλεμος και ειρήνη, σκληρότητα και τρυφερότητα. Τι ατσάλι, τι πούπουλο! Τι έχει στο κεφάλι του αυτός ο homo, ο οποίος χωρίς συστολή αυτοτιτλοφορείται Sapiens; Και πώς οφείλει η παρεχόμενη 'εξ απαλών ονύχων' αγωγή να συντελείται ώστε η μετουσίωσή της σε δυναμική και ανακουφιστική διέξοδο στα βάσανα και στους καημούς του κόσμου να καταστεί αποτελεσματική; Διότι 'ειρήνη του σύμπαντος κόσμου' πρέπει να νοείται όχι μόνο απουσία των δεινών του πολέμου, αλλά και κατάσταση προσωπικής και κοινωνικής ζωής στην πληρότητά της. Η απόδοση των προσπαθειών ατομικής και συλλογικής δημιουργίας μέσα σε ειρηνικό πλαίσιο, ανάγεται σε μέλημα όλων των εμπλεκόμενων επιστημών, με σκοπό τη συγκομιδή των θαυμάσιων και γλυκύτατων καρπών της ειρήνης, της αγωγής, της ανέλιξης, ώστε τα ανθρώπινα να καταστούν περισσότερο ανθρωπινά.
Από την Αριστέα Κωστίμπα - Βαλιώτου
