Οι εγκύκλιες γνώσεις θα ολοκληρώνονται στη Β' Λυκείου και η Γ' Λυκείου θα είναι ένα είδος προπαρασκευαστικού έτους». Προσθήκη απαραίτητη που ακολουθεί στη συνέντευξη: « Θα διατηρήσουμε για ένα διάστημα το καθεστώς [σημ.: των εξετάσεων] με τις Ιατρικές, τις Νομικές και τα Πολυτεχνεία».
Οι σκέψεις που ακολουθούν δεν «κομίζουν γλαύκας εις Αθήνας», ωστόσο θεωρώ πως συχνά το απλώς διατυπωμένο απέχει παρασάγγας από την πολιτική σκέψη.
Σενάριο πρώτο: αν πράγματι καταργηθούν οι Πανελλαδικές και η εισαγωγή γίνεται με το απολυτήριο λυκείου, ποιοι παράγοντες κρίνουν πως για την είσοδο σε σχολές της Φιλοσοφικής ή των Θετικών Επιστημών αρκεί το απολυτήριο ενώ για τα Πολυτεχνεία, την Ιατρική και τη Νομική χρειάζονται περαιτέρω προσόντα αποδεδειγμένα από εξετάσεις τύπου Πανελλαδικών; Προφανώς ο τελεστής αυτός υπαγορεύεται από την μεγάλη ζήτηση που έχουν οι σχολές αυτές στους μαθητές, ωστόσο οι συνιστώσες που παράγονται ή έχουν, πιθανόν, στόχο να αποθαρρύνουν την πλειοψηφία για την συμμετοχή σε εξετάσεις που «ξεκλειδώνουν» αυτές τις σχολές ή η φράση αυτή έρχεται ως επίρρωση της αντίληψης που έχει το συλλογικό ασυνείδητο – διότι περί τούτου πρόκειται πια – πως οι σχολές αυτές συνοδεύονται από επιτυχία παντός τύπου. Πρόταση: Αντί να ευλογούμε τα γένια της κοινής γνώμης, φροντίζουμε να χτίσουμε πρώτα ένα σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό που θα ακολουθεί τα παιδιά από το γυμνάσιο, να τους ανοίξουμε τα μάτια για τις μελλοντικές προοπτικές σε βάθος 10ετίας – με τα σημερινά δεδομένα έστω –, να κάνουμε τη σχετική αναμόρφωση στην διδασκαλία των μαθημάτων και έπειτα αναμορφώνουμε και το σύστημα των πανελλαδικών. Σπίτι δεν χτίζεις από τη σκεπή αλλά από τα θεμέλια.
Σενάριο δεύτερο: αν πράγματι καταργηθούν οι Πανελλαδικές και η εισαγωγή γίνεται με το απολυτήριο λυκείου, και αυτό αφορά παιδιά που φέτος βρίσκονται στην Α’ Λυκείου, θα έπρεπε να είχαν φροντίσει την ανακοίνωση για την όλη αλλαγή πριν από ένα χρόνο. Οι αλλαγές στην εκπαίδευση – θα πρέπει να καταλάβουμε πια - ότι δεν έχουν αποτελέσματα σε βάθος μηνών αλλά ετών. Είτε μας αρέσει, είτε όχι τα αποτελέσματα στο διδακτικό έργο έρχονται σταδιακά και γι’ αυτό είναι κρίσιμο τα μέτρα και οι επιλογές να λαμβάνονται με σύνεση. Διότι, στο όλο ζήτημα της «απελευθέρωσης» των παιδιών από τον βραχνά των Πανελλαδικών εξετάστηκε η ουσιαστική και πραγματική προετοιμασία των παιδιών στα σχολεία ώστε να υπάρχει μια συνέχεια και στα πανεπιστήμια; Θα υπάρχει πραγματικά – πέραν της γενικής – και μια στοχευμένη προετοιμασία που – αν θέλουμε να ομοιάσουμε τη διαδικασία με το γαλλικό baccalauréat (μπακαλορεά) – θα μπορεί να προετοιμάζει κατάλληλα και ολοκληρωμένα το παιδί ώστε να εισαχθεί ομαλά στις αντίστοιχες σχολές της επιλογής του; Εύλογη απορία η οποία όμως δεν συνοδεύεται από ανάλογες εξηγήσεις, όπως θα έπρεπε, στη συνέντευξη του Υπουργού.
Σενάριο τρίτο: αν ισχύσει η τελευταία πρόταση περί αναμόρφωσης της Γ’ Λυκείου στο πρότυπο του γαλλικού baccalauréat (μπακαλορεά) τότε ας λάβουμε υπόψη πως στην τελευταία τάξη του γαλλικού λυκείου τα παιδιά συμμετέχουν σε διαρκείς εξετάσεις μέχρι τον Ιούνιο που είναι οι τελικές, εθνικής εμβέλειας, κάτι που εξάλλου πριν από καιρό συζητήθηκε και για το δικό μας σύστημα. Επομένως, προς τι η φράση «κατάργηση των Πανελλαδικών;», όταν επίκειται πιθανή αύξηση των εξετάσεων κατά την Γ’ Λυκείου; Η αλλαγή του ονόματος δεν σημαίνει και αλλαγή της διαδικασίας, ωστόσο φαίνεται ότι στο θέμα του μάρκετινγκ έχουμε ικανούς πολιτικούς, διαχρονικά με όραμα να εμπλουτίσουν τον λεξιλογικό πλούτο των πολιτών. Είναι μια διαδικασία γλωσσικής καλλιέργειας και αυτή, αφού η επίσημη συχνά δεν αρκεί για να φέρει τους επιθυμητούς καρπούς.
Η απλή σκέψη του γράφοντος φέρνει στο προσκήνιο την λαϊκίστικη διάθεση του διάττοντος αστέρα που ωσάν πυροτέχνημα δημιουργεί τις ανάλογες εντυπώσεις και σβήνει μέχρι νεωτέρας. Στη φαρέτρα της πολιτικής – γνωστή τακτική εξάλλου – η διάθεση για χάιδεμα εμφανίζεται πιο συχνά προεκλογικά. Ωστόσο, το πρόβλημα που παράγεται πάντα μετακυλίεται στους ενδιαφερόμενους. Πάνω στην αγωνία πατάνε τέτοιες δηλώσεις, την επίκληση στο συναίσθημα επιστρατεύουν και άλλοι – και όχι οι υπαίτιοι – αναλαμβάνουν μετά να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Αλλά, τι σκάμε; Ας είναι καλά τα διατάγματα και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που μας ξελασπώνουν πάντα.
Η σοβαρότητα που αρμόζει σε τέτοια θέματα θα πρέπει να αποτελεί το μόνο γνώμονα για τις διορθωτικές ή μεταρρυθμιστικές κινήσεις που θα πρέπει να γίνουν. Αν θέλουμε μεταρρύθμιση να την κάνουμε, αλλά με σύνεση και με οργάνωση που αρμόζουν σε μια πολιτισμένη κοινωνία και να ισχύσουν σε ένα βάθος δεκαετίας. Αν από την άλλη θέλουμε διορθώσεις, τότε να τις παρουσιάζουμε ως διορθώσεις και όχι ως μεταρρυθμίσεις με τον ανάλογο σεβασμό στο μαθητή και στην αγωνία του για το μέλλον με την πρόθεση να χτίσουμε και όχι να γκρεμίσουμε από πολιτική και κομματική εμμονή.
Από τον Δημήτρη Νεοφώτιστο
* Ο Δημήτρης Νεοφώτιστος είναι φιλόλογος
