Στην προσπάθεια να δοθεί κάποια λύση γίνονται πολιτικές, οικονομικές και άλλες αναλύσεις, για να βρεθεί τι φταίει, τι μας οδήγησε μέχρις εδώ.
Οι πιστοί όμως άνθρωποι θέτουν αλλιώς το ερώτημα; Γιατί ο Θεός επέτρεψε αυτή τη δοκιμασία; Αισθανόμαστε αδύναμοι για να δώσουμε μία δική μας ανθρώπινη απάντηση. Γι΄αυτό προσφεύγουμε στον αιώνιο λόγο του Θεού, όπως καταγράφηκε στις Αγίες Γραφές, διότι αυτός φανερώνει τους απόρρητους λόγους της Ιστορίας, που είναι άγνωστοι και ακατανόητοι σε όσους δεν τη βλέπουν ως φιλάνθρωπη παιδαγωγία του Θεού.
Η δοκιμασία που περνάμε σήμερα έχει πολλές ομοιότητες με την ταλαιπωρία του ιουδαϊκού λαού κατά την εβδομηκονταετή αιχμαλωσία του στη Βαβυλώνα. Το κράτος των Ιουδαίων είχε καταλυθεί από τον βασιλιά Ναβουχοδονόσορα, ο Ναός του Σολομώντα είχε καταστραφεί, τα ιερά σκεύη είχαν διαρπαγεί και ο λαός αλυσοδεμένος μεταφέρθηκε στη Βαβυλώνα. Η θλίψη και η δυστυχία της σκλαβιάς ήταν απερίγραπτες. Στις όχθες των ποταμών της Βαβυλώνας μοιρολογούσαν φέρνοντας στην μνήμη τους την Ιερουσαλήμ: «Επί των ποταμών Βαβυλώνος εκεί εκαθίσαμεν και εκλαύσαμεν εν τω μνησθήναι ημάς της Σιών».
Ανάμεσα σ΄αυτόν τον λαό έζησαν συναιχμάλωτοι και τέσσερις ευγενείς νέοι, ο προφήτης Δανιήλ και οι Τρεις Παίδες, Ανανίας, Αζαρίας και Μισαήλ. Ανατράφηκαν στη βασιλική αυλή του Ναβουχοδονόσορα, έλαβαν υψηλά αξιώματα, αλλά για την ευσέβειά τους στον αληθινό Θεό συκοφαντήθηκαν και δοκιμάσθηκαν σκληρά. Ο προφήτης Δανιήλ ρίχθηκε στον λάκκο των λεόντων και οι Τρεις Παίδες στην κάμινο του πυρός. Βρισκόμενοι σ΄αυτές τις φρικτές συνθήκες, ένιωσαν θαυμαστή θεία παρέμβαση. Άγγελος Κυρίου δρόσιζε τους τρεις νέους μέσα στο καμίνι της φωτιάς και άλλος άγγελος ημέρεψε τα θηρία, για να μην βλάψουν τον Δανιήλ. Στο αποκορύφωμα της δοκιμασίας τους από τις καρδιές των ευσεβών νέων πήγασε η γνωστή εξομολογητική και δοξολογική προσευχή, ο θαυμάσιος «Ύμνος των Τριών Παίδων» (Δαν. Κεφ.3).
Αυτή η προσευχή, την εμπνευσμένη από το Άγιο Πνεύμα, αποκαλύπτει την πραγματική αιτία της βαβυλώνειας αιχμαλωσίας του ιουδαϊκού λαού. Μέσα από τη φλόγα της καμίνου, εξ ονόματος όλου του λαού, αν και οι ίδιοι δεν υπήρξαν ποτέ ανυπάκουοι στο θέλημα του Θεού, οι τρεις νέοι εξομολογούνταν με τα εξής λόγια: «Ευλογητός είσαι, Κύριε, ο Θεός των πατέρων μας. Δοξασμένο το όνομά σου εις τους αιώνας. Ό,τι αποφάσισες για μας και την αγία πόλη των πατέρων μας, την Ιερουσαλήμ, όλα είναι δίκαια και σωστά. Όλα μας βρήκαν για τις αμαρτίες μας. Αμαρτήσαμε πολύ, ανομήσαμε και σε ξεχάσαμε. Δεν τηρήσαμε τις εντολές σου. Δεν σε υπακούσαμε, ώστε να ευτυχήσουμε. Και τώρα μας έχεις παραδώσει στα χέρια των παρανόμων εχθρών μας, στη δούλευση αδίκου και πονηροτάτου βασιλέως (Δαν. Κεφ.3).
Και ο προφήτης Δανιήλ, συλλογιζόμενος την αιτία της αιχμαλωσίας τους, παρομοίως εξομολογούνταν υπέρ όλου του λαού: «Κύριε ο Θεός ο μέγας και θαυμαστός, ο φυλάσσων την διαθήκην σου και το έλεός σου τοις αγαπώσί σε και τοις φυλάσσουσι τας εντολάς σου, ημάρτομεν, ηδικήσαμεν, ηνομήσαμεν και απέστημεν και εξεκλίναμεν από των εντολών σου και από των κριμάτων σου και ουκ εισηκούσαμεν των δούλων σου των προφητών, οι ελάλουν εν τω ονόματί σου προς τους βασιλείς ημών και πατέρας ημών, και προς πάνταν τον λαόν της γης» (Δαν. Κεφ.9).
Είναι φανερό από την εξομολόγηση των Τριών νέων και του Δανιήλ ότι η αιτία των δοκιμασιών του λαού τους ήταν η αποστασία από τον Θεό των πατέρων τους, η ανυπακοή στο θέλημα Του, και ότι οι δοκιμασίες ήταν φανέρωση της παιδαγωγικής αγάπης Του προς τον λαό Του, από τον οποίο περίμενε μετάνοια και διόρθωση. Η αποστασία των Ιουδαίων ήταν, όπως φαίνεται, καθολική. Και οι άρχοντες και οι αρχόμενοι είχαν το δικό τους μερίδιο στην αποστασία.
Εβδομήντα χρόνια κράτησε η αιχμαλωσία των Ιουδαίων στη Βαβυλώνα. Ανάλογες ή και πιο μακροχρόνιες ήταν και οι νεώτερες δοκιμασίες του χριστιανικού μας λαού. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει η τωρινή μας δοκιμασία. Το μήνυμα των αγίων Τριών Παίδων, το οποίο διαχρονικά περνά μέχρις εμάς σήμερα, είναι η πρόσκληση σε μετάνοια, στην μετάνοια που εκφράζει η προσευχή τους. Μας προσκαλούν να επιστρέψουμε στην πνευματική παρακαταθήκη, την οποία μας άφησαν οι πατέρες μας και εμείς την ξεχάσαμε, θαμπωμένοι από την αίγλη των φώτων της Εσπερίας και αποχαυνωμένοι από την ευμάρεια της δήθεν οικονομικής ακμής. Κάναμε κι εμείς άρχοντες και αρχόμενοι, «το πονηρόν ενώπιον Κυρίου» και ίσως τώρα συνειδητοποιούμε καλλίτερα τις μεγάλες μας αμαρτίες: Διώχνουμε τον Χριστό από την παιδεία, για να την κάνουμε πανθρησκειακή. Τον απομακρύνουμε από τη δημόσια ζωή, διότι μας ενοχλεί η παρουσία Του. Καταργούμε την αργία της Κυριακής, επειδή εξυπηρετούνται τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Βλασφημούμε το πανάχραντο Πρόσωπό Του με χυδαίες θεατρικές και κινηματογραφικές ταινίες και βιβλία. Νομιμοποιήσαμε τη διάλυση της οικογένειας και τη φρικτή αμαρτία των εκτρώσεων. Ανεχθήκαμε την πλεονεξία των πλουτοκρατών και τη διαφθορά στην δημόσια διοίκηση. Παραδοθήκαμε στο χρήμα, στη σάρκα, στη δόξα. Χάσαμε την ανθρωπιά μας, κλειστήκαμε στη φιλαυτία μας. Εγκαταλείψαμε την πατροπαράδοτη ευσέβεια ως αναχρονιστική και εκκοσμικευθήκαμε, για να είμαστε σύγχρονοι και κοινωνικά παραδεκτοί. Νοθεύσαμε τα Ορθόδοξα θεολογικά μας κριτήρια, δημιουργήσαμε διάφορες «θεολογίες» που δε συμφωνούν με τη θεολογία των Αγίων Πατέρων μας, αυτοσχεδιάζουμε με αυθάδεια για να εγκληματισθούμε δήθεν στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Χάσαμε τον προσανατολισμό μας και γι΄αυτό γίναμε υποχείριοι των δυναστών. Το έχει δείξει επανειλλημένως η Ιστορία, ότι ούτε οι ισχυροί του κόσμου ούτε οι κραταιοί οικονομικοί μηχανισμοί θα μπορούσαν να μας υποδουλώσουν, εάν εμείς δεν είχαμε παρακούσει τον Άγιο Θεό. Βρισκόμαστε στην παγχαρμόσυνη γιορτή των Χριστουγέννων. Η ελπίδα πάλι προβάλλει! Κατά την προεόρτιο αυτή περίοδο η Εκκλησία τιμά ιδιαιτέρως τον προφήτη Δανιήλ και τους αγίους Τρεις Παίδες. Με τη ζωή τους προτύπωσαν και προφήτευσαν τα γεγονότα της ενσάρκου θείας οικονομίας. Ο προφήτης Δανιήλ μεταξύ των άλλων είδε «τον Παλαιό των Ημερών», που δεν είναι άλλος από τον Ενανθρωπήσαντα Κύριο Ιησού Χριστό και Σωτήρα μας!
Τη γέννησή Του από την Παναγία μας θα γιορτάσουμε και πάλι. Αυτός είναι ο μόνος που μπορεί να μας δώσει ελπίδα και να μας διαβεβαιώσει ότι κανείς Ναβουχοδονόσορ, όποια σημερινή ονομασία και αν έχει, δεν μπορεί να μας υποδουλώσει, εάν εμείς μένουμε στερεοί στην Πίστη και τη ζωή των Αγίων Πατέρων μας. Ικετεύουμε τον φιλάνθρωπο σαρκωθέντα Θεό, «τον Παλαιό των Ημερών» και για μας γενόμενος «Παιδίον Νέον», να μας συγχωρήσει και να μας οδηγήσει στη χριστιανική ζωή, για να ξεπερασθεί η παρούσα δεινή οικονομική, κοινωνική, ηθική και κυρίως πνευματική κρίση. Ευλογημένα Χριστούγεννα!
Της Χρυσούλας Μότσιου - Τσανά
* Η Χρυσούλα Χρ. Μότσιου-Τσανά είναι διδάκτωρ Θεολογίας Α.Π.Θ.
