Πολύ δε περισσότερο άμα πέσεις σε μέρα που πληρώνουν συντάξεις. Μαύρο φίδι που σ’ έφαγε. Αν μάλιστα μιλάμε για μέρα που δίνουν τίποτε έκτακτες παροχές, όπως το περιβόητο «κοινωνικό μέρισμα» του Τσίπρα, τότε κάτσε και διάβασε την κόλαση του Δάντε γιατί μόνο κει θα βρεις απαντήσεις για το πλήθος των σύγχρονων αθλίων που περιμένει στην ουρά.
Γενικά αυτό το τρομερό ον που λέγεται Έλληνας συνταξιούχος , δεν το ‘χει με τα ηλεκτρονικά. Τι e-banking και άλλες τέτοιες αηδίες; «Τσ’ έχ ’ς εσύ τώρα εμπιστοσύνη; Αϊ καλά. Μωρέ ταμείο κι Άγιος ο Θεός… Να σου μετράει ο ταμίας τα «ευρά» μπροστά με το διαολομηχάνημα, τάκα- τάκα-τάκα… Να τα παίρνεις μετά εσύ, να σαλιώνεις - φτου- το χέρι, (δείκτη και αντίχειρα), να τα μετράς αν είν’ σωστά και μετά, αφού κοιτάξεις δεξιά και αριστερά μην σε παρακολουθεί κανένας, να τα «πατικώνεις» βαθιά στην εσωτερική τσέπη του σακακιού. Κι άστα εκεί να αναπαύουνται…».
Κάθομαι τώρα κι εγώ στις καρέκλες, με το νούμερο στο χέρι, και περιμένω- «χρόνος αναμονής 40 λεπτά λέει το χαρτάκι, άρα βάλε καμιά μιάμιση ώρα να ‘σαι μέσα. Από αναμονή σε ουρές έχουμε πείρα εμείς, τι θαρρείς; Ο διάλογος ακριβώς δίπλα μου είναι αυθεντικός:
- Τι φκιαντς ορέ Θόδωρε…
-Να, ιδώ, ήρθα να πάρω του μέρισμα που μας έδωκε ου Τσίπρας...
-Κατάλαβα, θα γίντ’ ς πλούσιος κι συ…
-Α ρα μας κουρουιδέυουν στα μούτρα, αλλά τι να καντ’ς; Κι αυτά καλά είναι… Να πάρει μια ανάσα η κουσμάκους… Αϊ έλα κάτσι δω κι εσύ…
Χαμογελάω με την ντοπιολαλιά και το κοινότυπο των διαλόγων. Παρόμοιοι - φαντάζομαι- θα ακούγονται λίγο ως πολύ σ’ όλες τις Τράπεζες ανά την επικράτεια. Αλλά μετά το πράμα σοβαρεύει:
-Τι να κάνω ορέ Θόδωρε; Να, μόλις τα πάρω θα τα πάω κατευθείαν στο κορίτσι, άνεργο είναι, έχει και μικρό παιδί, άστα.
Μετά ο ίδιος πάλι, ακούγεται θυμωμένος:
- Άνεργη, άνεργη, αλλά το μυαλό όλη μέρα στο έξω και τους καφέδες το έχουν… Αϊ να μην πω καμιά κουβέντα.
- Άστα μωρέ Τάκη, όλα τα παιδιά το ίδιο κάνουν… Αλλά δεν τσ’ έλλειψε ποτέ τίποτις, να καταλάβουν τι θα πει ανάγκη…
Προσπαθώ να καταλάβω τι έχει παιχτεί γύρω μου, με βάση τις κουβέντες που άκουσα:
Πρώτον έχουμε ένα χρεοκοπημένο κράτος που κάθε Χριστούγεννα μοιράζει ελεημοσύνες όχι από τον παραγόμενο πλούτο αλλά από υπερφορολόγηση.
Δεύτερον, έχουμε υπερπροστατευτικούς ηλικιωμένους που ενώ οι ίδιοι πέρασαν πολύ δύσκολα μεγάλωσαν κακομαθημένα «μόμολα». Και ενώ οι ίδιοι τη βγάζουν με ψιχία, σπεύδουν να αποθέσουν συντάξεις και έκτακτα μερίσματα για στήριξη των παιδιών λες και νιώθουν ενοχές.
Τρίτον, έχουμε, τέλος, μια νεότερη γενιά που σε έναν αρκετά μεγάλο βαθμό δεν έχει μάθει να εργάζεται, αλλά να ζει παρασιτικά. Δεν θα πάει να κάνει την οιαδήποτε δουλειά για το μεροκάματο. Δεν θα πάει, ας πούμε να φυλάξει ηλικιωμένους, ούτε να καθαρίσει σπίτια- δυο τομείς με σχετική ζήτηση ακόμη. Διαλέγει δουλειές και προτιμά να μένει στην ανεργία βγάζοντάς τη με τις πατρικές επιχορηγήσεις με τις οποίες εξασφαλίζει καφέδες και καθημερινές εξόδους. Πώς νομίζεις είναι γεμάτες οι καφετέριες στην πόλη;
Όσο κι αν οι διαπιστώσεις μου μπορεί να φανούν γενικόλογες και άρα άδικες, δεν παύουν να περιγράφουν χιλιάδες πραγματικότητες σε όλη τη χώρα. Μετά από οκταετή... θητεία στην κρίση, όλοι γυρίζουμε γύρω από την ουρά μας και μυαλό δεν λέμε να βάλουμε: Το Κράτος αρκείται να δίνει φιλοδωρήματα στους αδύναμους, αυτοί να τα δίνουν στα παιδιά μπαλώνοντας την ανεργία και τα παιδιά να βολεύονται και να αδρανούν.
Το τελείως «λογικό» ερώτημα: ποιο πρόβλημα λύνουμε εν τέλει με αυτό το μοντέλο που αυτόματα αναπαράγουμε δεν απαντάται.
Είναι πολύ χρήσιμο να ακούς τις συζητήσεις του κόσμου μπροστά στον γκισέ των Τραπεζών. Διότι εκεί αντιλαμβάνεσαι ότι η ελληνική κρίση είναι μια πολύ σύνθετη υπόθεση. Στον καμβά της διαπλέκονται εμπεδωμένες νοοτροπίες και αντιλήψεις -Κράτους τε και Πολιτών- με τόσο χοντρή κρούστα που δεν σπάει εύκολα. «Θέλει δουλειά πολλή» που λέει και ο ποιητής.
Ο Θόδωρος και ο Τάκης συνέχισαν τη συζήτηση αναπολώντας τα παλιά. Τα όσα έλεγαν ήταν κι αυτά πολύ διαφωτιστικά του «πώς φτάσαμε ως εδώ».
«Μου ‘βγάλαν μια σύνταξη 550 ευρώ… Αϊ βγάλε εσύ δεκαπενθήμερο με 250 ευρώ. Σαράντα χρόνια δουλειά. Ανάθεμα την ώρα που γύρισα πίσω…».
Κλασική περίπτωση. Δεκαετία του ’60 έφυγε για τη Γερμανία. «Τότε είχε πραγματική φτώχεια, όχι τώρα… Και ποιος να σε νοιαστεί; Ο μπάρμπα Θύμιος ο πατέρας μ’ τρεις κατσίκες όλες κι όλες είχε στο χωριό και πέντε στρέμματα. Τι να με δώκει; Πήρα των ομματιών μου κι έφυγα».
Γερμανία… Τα δέκα χρόνια δουλειάς και αυστηρών οικονομιών έφεραν - λέει - μισό λεωφορείο. Το έβαλε στο ΚΤΕΛ Λαρίσης, έπιασε δουλειά σαν οδηγός. «Θυμάσαι ορέ Θόδωρε; Θεριό ήμαν… Άμα έκανε και χιόνιζε και είχε δύσκολα δρομολόγια, όλο έμενα έβαζαν…».
Δεν πήγε καλά η επένδυση. Στα πρώτα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου κυριαρχούσε ο λαϊκισμός. Η αφειδώλευτη χορήγηση «ελευθέρας» εισιτηρίων σε ένα σωρό «αδύναμες ομάδες» είχε οδηγήσει σε έμμεση «κοινωνικοποίηση» των λεωφορείων. Αποτέλεσμα, πολλοί μικροϊδιοκτήτες να αναγκαστούν να πουλήσουν τα λεωφορεία τους αδυνατώντας -ελλείψει εσόδων - να τα συντηρήσουν. Το ΚΤΕΛ είχε καταντήσει μια ακόμη υπερχρεωμένη επιχείρηση… Μετά, πιάστηκε οδηγός φορτηγού σε Εταιρία. Βλέπεις, τότε, «δουλειές ύπαρχαν». Ανέβηκαν οι μισθοί, δουλειά πολλή αλλά και άκρατη κατανάλωση, «βγάζαμε καλά λεφτά, αλλά χαλάσαμε και τα παιδιά μας με το δώσε - δώσε…».
Μια τόσο απλή και συνηθισμένη ιστορία… Κι όμως, είναι μια ολόκληρη «εποποιία μιας ηττημένης γενιάς» που αφού έζησε το όνειρό της, ξύπνησε ένα πρωί και διαπίστωσε ότι όλα ήταν ένα ψέμα. Μια φούσκα που έσκασε δίχως κατά βάθος να το έχει παραδεχτεί κανείς…
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
