Τι ψηφίζεις, πώς ψηφίζεις

* Του Βασίλη Βλάχου

Η πρώτη μυστική ψηφοφορία στις εκλογές των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε γύρω στο 1890, μέχρι τότε το τι ψήφιζε ο κάθε πολίτης ήταν φανερό σε όλους τους «ενδιαφερόμενους».

Για πρώτη φορά ψήφισαν οι έγχρωμοι Αμερικανοί το 1965 με νόμο του Προέδρου Lyndon Johnson, ενώ οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου σε όλο το πολιτισμένο κόσμο περίπου το 1920, κάτι που έγινε σε εμάς στην Ελλάδα αδικαιολόγητα αργά το 1956 για τις βουλευτικές εκλογές.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ελάχιστοι θυμούνται το εκλογικό αποτέλεσμα και μόνο οι ειδικοί γνωρίζουν αν οι νικητές τελικά έπαιξαν θετικό ή αρνητικό ρόλο με την εκλογή τους, αν στιγμάτισαν τις γενικότερες εξελίξεις ή αν απλά κατεγράφησαν μόνο ως υποσημειώσεις στα ιστορικά βιβλία. Αυτό όμως που όλοι μπορεί να καταλάβουν χωρίς να χρειάζεται διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες είναι ότι το σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν ο τρόπος που διεξήχθησαν οι εκλογές. Η μυστική ψηφοφορία, η συμμετοχή όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις στο χρώμα ή στο φύλο είναι θεμελιώδεις αρχές που αντικατοπτρίζουν τις γενικότερες αξίες που διέπουν μια κοινωνία. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι όσο πιο προηγμένο είναι ένα κράτος τόσο περισσότερο πολιτισμένη και ομαλή είναι η εκλογική διαδικασία και η μεταβίβαση της εξουσίας.
Αντίθετα στα τριτοκοσμικά καθεστώτα οι εκλογές είναι κάτι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο και απαιτείται διεθνής διαμεσολάβηση με παρατηρητές που θα εγγυηθούν την αντικειμενικότητά τους ή θα καταγράψουν και θα ενημερώσουν την διεθνή κοινότητα για παραβιάσεις και παρατυπίες. Ακόμα χειρότερα σε κομμουνιστικά καθεστώτα και δικτατορίες οι εκλογές είναι ένας αχρείαστος περισπασμός αφού οι πεφωτισμένες ηγεσίες ξέρουν καλύτερα από τους πολίτες τι είναι καλό για αυτούς. Μια πολύ βασική και γενική αρχή λέει ότι όσο περισσότεροι ψηφίζουν με ιδία βούληση χωρίς πιέσεις και κυρώσεις τόσο καλύτερο είναι το επίπεδο της δημοκρατίας.
Στην Ελλάδα μετά τις «εκλογές» της Χούντας από το 74 και ύστερα, σε εθνικό επίπεδο η διαδικασία διεξάγεται πάντα άψογα. Η κατάργηση των κυρώσεων για όσους δεν ψηφίζουν αλλά και η απομάκρυνση του Στρατού από τα εκλογικά τμήματα ολοκλήρωσαν την ποιοτική αναβάθμιση της δημοκρατίας μας.
Φυσικά εκλογές δε τελούνται μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε επαγγελματικά σωματεία, φοιτητικούς συλλόγους και αλλού. Εκεί δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Γνήσιοι απόγονοι του Γκόρτσου παρενοχλούν δυνητικούς ψηφοφόρους, τάζουν και εκβιάζουν, υπόσχονται και απειλούν κάνουν ό,τι μπορούν για να αποσπάσουν την ψήφο τους. Σε ακραίες περιπτώσεις και όταν το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό δε λείπουν και τα ντου στην κάλπη, οι κυκλικές λίστες, οι «σκληρές γραμμές», τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια και οι λοιπές απόπειρες επηρεασμού του αποτελέσματος. Δικαιολογημένα πολλοί συμπολίτες μας έχουν κουραστεί από αυτή την διαδικασία και έχουν απαυδήσει από τις μικροπολιτικές και παλαιοκομματικές πρακτικές παρενόχλησης των ψηφοφόρων, όπως επίσης και από την απόπειρα εκλογομαγειρείων να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα.
Στη μάχη για το Νέο Φορέα του κέντρου δεν αναμένονται ακραίες συμπεριφορές ή περιστατικά καθώς όλοι οι υποψήφιοι αρχηγοί έχουν δεσμευθεί ότι θα διατηρήσουν το καλό κλίμα που υπάρχει μέχρι σήμερα. Από την άλλη πλευρά αυτές οι εκλογές σηματοδοτούν το Νέο. Ένας Νέος Φορέας, ένα νέο ξεκίνημα για το χώρο του κέντρου και γενικότερα μια νέα αντίληψη για την πολιτική είναι απαραίτητα για να αποκτήσει η Χώρα ένα ισχυρό προοδευτικό κεντρώο πόλο που θα αποτρέψει την καταστροφή που προκαλούν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Σε συμβολικό και πρακτικό επίπεδο αυτό μπορεί και πρέπει να ξεκινήσει με την υιοθέτηση της Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας.
Το προτεινόμενο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας «Ζευς» έχει υλοποιηθεί από τους πλέον διακεκριμένους ‘Έλληνες επιστήμονες, ερευνητές και ακαδημαϊκούς που εργάζονται στο Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ). Το σύστημα «Ζευς» βασίζεται στο σύστημα Helios ένα από τα καλύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κρυπτογραφικοί αλγόριθμοι που διασφαλίζουν την ορθή λειτουργία του συστήματος και οι λοιπές διαδικασίες του έχουν μελετηθεί εκτεταμένα από κορυφαίους επιστήμονες σε ολόκληρο τον κόσμο χωρίς να έχουν προκύψει κενά ασφάλειας. Άλλωστε το σύστημα «Ζευς» βασίζεται σε διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, είναι ανοικτού κώδικα και χρησιμοποιεί τις πλέον εξελιγμένες τεχνικές. Με άλλα λόγια όποιος αμφιβάλλει για την ακεραιότητα του συστήματος μπορεί να το αναλύσει και να το μελετήσει καθώς όλα τα επιμέρους συστατικά του κώδικα του προγράμματος και των αλγόριθμων είναι δημόσια διαθέσιμα σε όλους.
Οι όποιες διαφωνίες υπάρχουν αποτελούν είτε τεχνοφοβικά κατάλοιπα, είτε ανασφάλειες όσων επιθυμούν να καταστήσουν τις εκλογές για το Νέο Φορέα μια μικρή κλειστή οικογενειακή διαδικασία. Το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι μεγάλο. Η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που προτείνει το Ποτάμι θα δώσει τη δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να συμμετάσχουν, αποδεικνύοντας τους έμπρακτα ότι η γνώμη τους μετράει και ότι αποτελούν βασικό κομμάτι της ανάκαμψης της χώρας, δηλαδή ότι μπορούν και πρέπει να μετέχουν σε αυτή την προσπάθεια με όλες τους τις δυνάμεις.
Κυρίως όμως θα δείξει ότι το Νέο Προοδευτικό Κίνημα που θα προκύψει αντιλαμβάνεται διαφορετικά την Πολιτική, δίνει τη δυνατότητα έκφρασης σε όλους και υιοθετεί τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και δημοκρατικό φορέα απαλλαγμένο από τις παλαιοκομματικές ασθένειες του πολιτικού συστήματος.
Σε αυτές τις εκλογές, εκτός από το τι ψηφίζουμε, τεράστια σημασία έχει και το πώς ψηφίζουμε. Ψηφίζουμε με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, αξιοποιούμε την Πληροφορική, ανοίγουμε το χώρο του κέντρου σε όλους τους προοδευτικούς συμπολίτες χωρίς τεχνικούς, φυσικούς ή κομματικούς αποκλεισμούς. Ο Νέος Φορέας που θα προκύψει θα βασίζεται στο Διαδίκτυο και όχι στα τεφτέρια και τα μπακαλόχαρτα, άσχετα αν κάποιοι τα καταφέρνουν μόνο με τα μπακαλόχαρτα. Δεν πρόκειται ακριβώς για επιλογή αλλά για αναγκαιότητα γιατί όπως τόσο εύστοχα τραγουδάει ο John Legend «Το μέλλον έχει ξεκινήσει από χθες και έχουμε ήδη καθυστερήσει».
-------------------------------------------------------------------------------------
* Ο Βασίλης Βλάχος είναι επίκουρος καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλίας και μέλος της Μεγάλης Συνάντησης
των Αντιπροσώπων (ΜΕΣΥΑ) στο Ποτάμι