Το παράδειγμα Του είναι το ισχυρότερο επιχείρημα κατά της καύσης των νεκρών. Αρκεί απλώς να αναλογιστεί κάποιος τι θα συνέβαινε με την Ανάσταση του Χριστού εάν είχε αποτεφρωθεί το σώμα Του. Πως θα εμφανιζόταν στους μαθητές του δείχνοντας τους τις πληγές από τα καρφιά στα τίμια χέρια και πόδια Του; Δεν πρόκειται για ένα Δογματικό θέμα της Εκκλησίας μας.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν προτιμά την καύση των νεκρών διότι τιμά το σώμα και δεν το αποστρέφεται. Αποτελεί το μέσο διά του οποίου η ψυχή θα οδηγηθεί στη θέωση. Τα πάθη του σώματος και οι ασθένειες δίνουν στον άνθρωπο τη δυνατότητα να παλέψει με αυτά και να βγει νικητής πάντοτε με την ταπείνωση και τη βοήθεια του Χριστού καθότι «άνευ εμού ου δύνασθαι ποιείν ουδέν». Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν. Όχι μόνο της ψυχής αλλά και του σώματος δίνοντας τοιουτοτρόπως το δίδαγμα περί αποδόσεως τιμών στο σώμα το οποίο «φιλοξένησε» την ψυχή μας κατά τη διάρκεια του βίου μας.
Η καύση των νεκρών είναι προσβολή όχι μόνο προς το σώμα αλλά και προς την – διά του παραδείγματος του ενανθρωπήσαντος Θεού - εντολή Του. Δείχνει μία διάθεση να εκδικηθούμε το σώμα μας, τα πάθη του οποίου όμως δε θελήσαμε να καταπολεμήσουμε και να νικήσουμε όσο ζούσαμε – καταδεικνύοντας τη λάθος θεώρηση μας περί αυτού, τη στιγμή που μπορούσαμε να το στρέψουμε υπέρ μας κερδίζοντας την αιωνιότητα. Η επιθυμία για καύση του νεκρού σώματος καταδεικνύει μία φοβική θεώρηση του ίδιου του θανάτου και γι αυτόν το λόγο ο άνθρωπος θέλει καίγοντας το σώμα του να ξεχάσει ότι έχει σχέση με το θάνατο. Μάταια όμως. Έτσι δεν τον απομακρύνει αλλά πηγαίνει πιο κοντά σε αυτόν και μάλιστα όχι μόνο του σώματος αλλά και της ψυχής. Κι αυτό διότι ο θάνατος δε νικιέται με το να εθελοτυφλούμε και να προσπαθούμε να ξεχάσουμε ότι έχει σχέση με αυτόν, αλλά με το παράδειγμα Αυτού ο οποίος είναι ο μόνος που τον νίκησε.
Η ταφή του σώματος διατηρεί τη μνήμη του αγαπημένου μας προσώπου, τη μνήμη του θανάτου η οποία μπορεί να είναι ωφέλιμη για την ψυχή – όχι μόνο του νεκρού αλλά και των συγγενών - μόνο όταν κάποιος πιστεύει στη νίκη κατά του θανάτου. Ο πραγματικός Χριστιανός πιστεύει στη νίκη αυτή και περιμένει την Ανάσταση ψυχής και σώματος.
Η Νομική θεώρηση στην Ελλάδα με τα άρθρα 48 καί 49 του Νόμου 4277/2014 δεν λαμβάνει υπόψιν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του νεκρού. Εάν ο θανών δεν είχε εκφρασθεί εν ζωή περί της μετά θάνατον επιθυμίας ταφής ή αποτεφρώσεως του σώματός του, η αποτέφρωση δύναται να λάβει χώρα με μόνη τη δήλωση του/της συζύγου ή «συντρόφου», μετά του/της οποίου/ας έχει συνάψει «σύμφωνο συμβίωσης», ή τη δήλωση των συγγενών πρώτου ή δευτέρου βαθμού. Είναι τοιουτοτρόπως εναρμονισμένη σε μέγιστο βαθμό με την Θεολογική –Ορθόδοξη θεώρηση της Εκκλησίας μας. Εν προκειμένω όμως γεννάται ένα παράδοξο ερώτημα το οποίο κατά τη γνώμη μου δε θα έπρεπε καν να υφίστατο. Εάν θα πρέπει σε όσους επιλέγουν την καύση του σώματος τους μετά το θάνατο τους να τελούνται υπέρ τους τα μυστήρια της Εκκλησίας.
Και η απάντηση είναι απλούστατη. Για ποιον λόγο κάποιος ο οποίος επιθυμεί αυτεξουσίως και ελευθέρως να θέσει τον εαυτό του ΕΚΤΟΣ Εκκλησίας να θέλει να συμμετέχει στα μυστήρια της τα οποία ο ίδιος απέρριψε; Δεν επιτρέπεται σε κανέναν να εμπαίζει τα Ιερά μυστήρια της Εκκλησίας μας και να επιλέγει όποια αυτός κρίνει ότι θέλει και εάν πραγματικά τα θέλει. Η Εκκλησία έχει ανοιχτή την αγκαλιά της σε όλους και μάλιστα ο ίδιος ο Χριστός μας λέει: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς» Ματθ. ια' 28-29, εάν όμως εμείς, μόνοι μας, επιλέξουμε να μη συμμετέχουμε στα μυστήρια της, πόσο λογικό, ηθικό και τίμιο είναι να καταγγέλουμε αυτή τη στάση; Δε μας φταίει η Εκκλησία εάν εμείς επιλέξαμε να μην ακολουθήσουμε τα διδάγματα της. Εμείς είμαστε οι υπαίτιοι.
Η Εκκλησία δεν δέχεται για τα μέλη Της την αποτέφρωση του σώματος, διότι τούτο είναι ναός του Αγίου Πνεύματος (Α΄ Κορ. 6, 19), στοιχείο της υποστάσεως του κατ’ εικόνα καί καθ’ ομοίωσιν Θεού πλασθέντος ανθρώπου (Γεν. 1, 24). Προς τούτο η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος εξέδωσε την υπ΄αριθμ. 2959/29-10-2014 Εγκύκλιο της με την οποία παίρνει επίσημη θέση απέναντι στο ερώτημα αυτό. Συγκεκριμένα απαγορεύει στους Ιερείς και Μητροπολίτες να τελούν το μυστήριο της νεκρώσιμης ακολουθίας και του Μνημόσυνου σε όσους επέλεξαν εν ζωή την καύση και δίνει μόνο το δικαίωμα σε όσους Μητροπολίτες επιθυμούν και υπό τη διακριτική τους ευχέρεια να τελούνε Τρισάγιο στη μνήμη του νεκρού καταδεικνύοντας απερίφραστα όχι μόνο την αντίθεση της αλλά και τη διάθεση διάκρισης επί του θέματος. Οφείλουμε όλοι μας να ερμηνεύουμε τις θέσεις και τα διδάγματα της Εκκλησίας εφόσον έχουμε πρώτα κατανοήσει ποια η πρόθεση της και που αποσκοπεί και πάντοτε με Θεολογικά κριτήρια και όχι αυτοβούλως στερούμενοι οιουδήποτε Θεολογικού ερείσματος και πνεύματος.
Του δικηγόρου Στ. Σούρλα
*Ο Στυλιανός Σούρλας είναι δικηγόρος, Πτυχιούχος θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Msc Ιατρικής Α.Π.Θ. Σύγχρονες Ιατρικές πράξεις, Ιατρικό Δίκαιο, Βιοηθική, Ευθανασία, Μεταμοσχεύσεις
