Δυστυχώς, με την άποψη αυτή του Φρίντριχ Νίτσε δε συμφωνεί σημαντικό τμήμα των ευρωπαίων πολιτών σήμερα, οι οποίοι φαίνεται να περιχαρακώνονται στον εθνικό τους μικρόκοσμο ανταποκρινόμενοι στα κελεύσματα «φωτισμένων ηγετών».
Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, που συμπήχτηκε πριν από εξήντα χρόνια για να διασφαλίσει την ειρήνη και την ευημερία των ευρωπαϊκών κρατών, δείχνει να χάνει τη συγκολλητική της ουσία. Δυσπιστία και αποσχιστικές τάσεις εκφράζονται πλέον ανοιχτά, καθώς ενθαρρύνονται από τις πολιτικές εξελίξεις (Brexit, εκλογή Τραμπ, Μεταναστευτικό-Προσφυγικό, ισλαμική τρομοκρατία), ενώ η έλλειψη οράματος και οραματιστών είναι εμφανής.
Είναι φανερό ότι είτε προκύψει μια Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων ή ομόκεντρων κύκλων όπως υπαινίχθηκε η διακήρυξη του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για τη συμπλήρωση εξήντα χρόνων από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε όχι, οι διαχωριστικές γραμμές υπάρχουν στο εσωτερικό της και γίνονται με την παρέλευση του χρόνου ακόμη εντονότερες• πρώτα, η διαίρεση μεταξύ κρατών-μελών που έχουν προσχωρήσει στη νομισματική ένωση (ΟΝΕ) και άλλων που την έχουν απορρίψει (βλ. Μεγάλη Βρετανία, με τις καταστροφικές συνέπειες του τελευταίου δημοψηφίσματος)• επίσης, εντός της ομάδας κρατών του ευρώ, διακρίνονται κράτη-πιστωτές και κράτη-οφειλέτες (τα παραδείγματα γνωστά)• η ύπαρξη, εξάλλου, δύο αναπτυξιακών ταχυτήτων, μεταξύ ευημερούντων χωρών του ευρωπαϊκού βορρά και εξασθενημένων χωρών του νότου επιδρά στη δυνατότητά τους να προωθήσουν την περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ.
Οι προβλέψεις για τυχόν άμβλυνση των χασμάτων στο εσωτερικό της Ένωσης είναι μάλλον δυσοίωνες, όπως προκύπτει από τις ίδιες τις δηλώσεις των ιθυνόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και από τη συνεχιζόμενη απάθεια, η οποία όμως αποβαίνει προς όφελός της, που επιδεικνύει η οικονομικά ισχυρή Γερμανία, «ατμομηχανή» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Βέβαια, η θετική έκβαση των ολλανδικών εκλογών με την εκλογική «αφύπνιση» των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων μπροστά στον κίνδυνο της επελαύνουσας Ακροδεξιάς αποτελεί μια πρώτη ισχυρή ένδειξη για την τροπή και των άλλων εκλογικών αναμετρήσεων (ιδιαίτερα των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που έπονται).
Ωστόσο, ακόμη κι αν ο κίνδυνος της επικράτησης των «εχθρών» της Ενωμένης Ευρώπης φαίνεται να συσπειρώνει πολιτικές δυνάμεις προσανατολισμένες στο όραμα της Ενωμένης Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση βαδίζει στα χνάρια μιας «χαλαρής» συνομοσπονδίας κρατών, η οποία έχει απεμπολήσει τους σκοπούς των δημιουργών της. Ασφαλώς σε αυτή τη «μετάλλαξη» σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν τα τελευταία χρόνια οι οπορτουνιστικές και ιδιοτελείς πολιτικές της Γερμανίας του Σόιμπλε και της Μέρκελ.
* Του Βασίλη Πλατή, φιλόλογου-δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
