Είναι επόμενο, η τάση που υπάρχει στη νεώτερη εποχή υπέρ των εθνών-κρατών καλά κρατεί. Tόσοι λαοί ολοκληρώθηκαν εθνικά, οι Αλβανοί δεν ζητούν κάτι υπερβολικό. Κατανοείται, υποθέτω, αυτό από τους Έλληνες, έναν λαό που επαναστάτησε για την ελευθερία του κι έχει ακόμη αλυτρωτική ψυχολογία. Η εκκρεμότητα αυτή αφορά και στην Ελλάδα. Διότι τα Σκόπια έχουν κυρίως πληθυσμό Αλβανούς, Σέρβους, Βουλγαρόφωνους, Βλάχους, κτλ. Οπότε αν τρέξουν νέα σενάρια και προτιμήσουν να ενωθούν με όμορα κράτη, όλοι αυτοί ποια τύχη θα έχουν;
Με τον ορυμαγδό που μας προκάλεσαν οι γείτονες φίλοι μας εμμένοντας στους αρχαίους Μακεδόνες, δεν λαμβάνουμε υπόψη τη μεσαιωνική τους φάση, όταν έφτασαν κάποια στιγμή να δημιουργήσουν ένα κράτος, στο οποίο οι Βλάχοι πρωτίστως ήσαν υποχρεωμένοι εκ των πραγμάτων, λόγω πολέμου, να συμμετέχουν.
Υπήρχε τέτοιο κράτος; Οι Σκοπιανοί θεωρούν ότι: α) η αρχή της μεσαιωνικής Ιστορίας τους συντελείται στα 976-1018, όταν δημιουργείται το κράτος του τσάρου Σαμουήλ με κέντρο την Πρέσπα και μετά την Αχρίδα. Αυτός επαναστάτησε στο Βυζάντιο μόλις αυτό υπέταξε τους Βουλγάρους (971). β) Οι ίδιοι δεν είναι Βούλγαροι, οι οποίοι εμφανίζονται το 680, έχοντας τουρανική (τουρκική) καταγωγή, άσχετα αν εντέλει μίλησαν τη σλαβική-βουλγαρική γλώσσα. γ) είναι Σλάβοι (σύμφωνα με μερικούς Σλοβιάνοι, οι Σλαβομακεδόνες που ξεχάσαμε). Πάντως και οι μεν και οι δε, Βούλγαροι και Σκοπιανοί, Ανατολικοί και Δυτικοί, ομιλούν συγγενείς βουλγαρικές γλώσσες.
Το κράτος του Σαμουήλ κατά ένα μέρος, τη θρησκευτική του πολιτική, βασίσθηκε στους Βλάχους και τη Λάρισα! Η πόλη μας είχε ελληνόφωνους, αλλά και Βλάχους. Κάτι περισσότερο, ήταν το κέντρο των Βλάχων. Μάλιστα το 980 ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ απένειμε στον στρατηγό του θέματος της Ελλάδος, Λαρισαίο Βλάχο Νικουλιτζά (ο σήμερα γνωστός Νικολίτσας!), και το αξίωμα του αρχηγού των Βλάχων. Φαίνεται παράξενο; Κι όμως η μεσαιωνική αποικία της Λάρισας, στο νησί Άγιος Αχίλλιος της Μικρής Πρέσπας, όπου από τα ελληνιστικά χρόνια υπήρχε η ελληνόφωνη πολίχνη Λύκη, η εκεί μεγαλοπρεπής βασιλική του πολιούχου της κτίσθηκε το 985/86 από κτίστες Λαρισαίους, Βλάχους στην πλειοψηφία. Τους είχε απαγάγει μαζί με το λείψανο του αγίου ο Σαμουήλ, όταν κατέλαβε την πόλη [σχετικά στον βυζαντινό συγγραφέα Σκυλίτζη]. Εκεί είχε και την ηγεμονική διαμονή του (σε πασσαλόπηκτα). Ο καθ. Νικ. Μουτσόπουλος που ερεύνησε το νησί και όλη την περιοχή, γράφει κάπου, είχε μάθει από ηλικιωμένους κατοίκους, δίγλωσσους (στα ελληνικά και σλαβικά) ότι κατάγονται από ένα μέρος που λεγόταν «Τεσαλία»! [Η προπαγάνδα των κομιτατζήδων τους έκανε ήδη να την ορίζουν στη Βουλγαρία!]
Η Λάρισα λοιπόν ήταν κέντρο των Βλάχων. Ήταν Ρωμαίοι πολίτες, δίγλωσσοι Ρωμηοί, λατινόφωνοι όσο και οι ελληνόφωνοι. Κυκλοφορούσαν επί αιώνες μεταξύ Κορινθιακού και βορείων λιμνών σε τρεις σημερινές χώρες (Ελλάδα, Αλβανία, Σκόπια, μέχρι και Σερβία). Είναι γηγενείς της Ελλάδας, Νότιας Βαλκανικής έως τις Πρέσπες και βορειότερα ακόμη, πολίτες του Ρωμαϊκού κράτους κι όχι άποικοι. Ήταν διασκορπισμένοι στον κεντρικό ελληνικό κορμό, στη Θεσσαλία (ονομαζόταν Μεγάλη Βλαχία), Φωκίδα-Λοκρίδα (η Μικρή Βλαχία), Ακαρνανία, Ήπειρο, Μακεδονία μέχρι το Μοναστήριο και το Κρούσεβο (Σκόπια), Αλβανία. Στη Θεσσαλία ειδικά εντοπίζονται νησίδες Λατινοφώνων από τον 2ο-3ο αιώνα, λόγω της ρωμαϊκής κατοχής από τον 2ο αιώνα π.Χ. Αργότερα (7ος-9ος αι.) με την πτώση του βιοτικού επιπέδου, όταν η αστική ζωή παρήκμασε, έγιναν σχεδόν όλοι αγροτοποιμένες, μετακινούμενοι, όπως τέτοιοι ήταν και Ελληνόφωνοι, π.χ. Κουπατσιάρηδες, Σαρακατσάνοι (όνομα δοτό, το έχουν νομάδες στην Ανατολή). Κι ως γνωστόν οι ποιμένες μετακινούνταν από τη νότια-κεντρική Ελλάδα προς την Κεντρική Βαλκανική, τα όρη της Βουλγαρίας (στα 1066) όπως αποκαλύπτει ο βυζαντινός συγγραφέας στρατηγός Κεκαυμένος που έζησε στη Λάρισα. Την κατάσταση αυτή αποκαλύπτει η διοικητική οργάνωση τον 4ο-7ο αιώνα, όταν η διοίκηση της Θεσσαλίας κατείχε εκτός από τους τέσσερις σημερινούς νομούς, Φθιώτιδα και Ευρυτανία, επίσης Κοζάνη, Γρεβενά και Καστοριά. Τον 14ο αιώνα ο κυρίαρχος της Δυτικής Θεσσαλίας (η Ανατολική είχε άλλη τύχη) έλεγχε όλη την περιοχή μέχρι Καστοριά. Οικονομικά ήταν μία ενιαία αγροτοποιμενική περιοχή από την αρχαιότητα. [Πρβλ. τη σχέση μεταξύ Πελασγικού Άργους και Άργους Ορεστικού]
Οι Βλάχοι δεν προέρχονται εκ χωρών του Δουνάβεως, όπως θέλουν διάφορες αντιεπιστημονικές προπαγάνδες Εκεί υπήρχε άλλη Βλαχία, πλην όμως «Βλάχοι» ήταν ένα κοινό όνομα που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί και προσδιόριζε τους Ρωμαίους πολίτες από τη Βρετανία (πρβλ. τους ομώνυμους Ουαλούς, Wales) μέχρι τον Ευφράτη. Ο νεώτερος όρος Ρουμανόβλαχοι είναι πλαστός. Ως Α-ρωμούνοι (Ρωμάνοι, Ρωμαίοι) προσδιορίζονταν ανέκαθεν οι δικοί μας. Οι σημερινοί Ρουμάνοι (Romani) έλαβαν το όνομα αυτό τον 19ο αιώνα, μάλιστα με υπογραφή της ελληνικής κυβέρνησης! Ρωμανία (Romania) ήταν το πραγματικό όνομα του Βυζαντίου.
Ως Ρωμαίοι πολίτες λοιπόν που ήταν οι Βλάχοι τους απορρόφησε ο Σαμουήλ, όπως και το λείψανο του αγίου Αχιλλίου, που απέθεσε στην ομώνυμη βασιλική κέντρο της νέας Εκκλησίας που ήθελε να δημιουργήσει με έδρα το νησί της Πρέσπας. Οι Λαρισαίοι και άλλοι Ρωμηοί Βλάχοι θα έδιναν τη σύσταση της νέας Εκκλησίας που ήθελε να φτιάξει για να έχει ανεξάρτητη αυτοκρατορία. Ήθελε να είναι αυτοκράτορας (imperator), έχοντας υποτελείς άλλους ηγεμόνες (rex -ges) των Βαλκανίων, αλλά και Ρωμαίους. Οι βυζαντινές πηγές δεν τον αποκαλούν έτσι, αλλά δεν σημαίνει ότι αυτός δεν το πίστευε και δεν το πέτυχε για λίγα χρόνια. O Άγιος Αχίλλιος Πρέσπας υπήρξε έδρα αρχιεπισκοπής ή και νέου πατριαρχείου. Μάλιστα στον ελληνιστί καταγραμμένο κατάλογο των μητροπόλεων της Αρχιεπισκοπής στον Άγιο Αχίλλιο καταγράφονται στην αψίδα τα Σκόπια ως πρώτη τη τάξει μητρόπολη.
Ο Σαμουήλ λοιπόν των (Ανατολικών) Βουλγάρων αναγνώριζε την ελληνική και ρωμαϊκή ταυτότητα των Βλάχων της Λάρισας-Ελλάδος, διότι του παρείχαν τυπικά την εκκλησιαστική διαδοχή. Τώρα γεννάται θέμα αν και κατά πόσο οι σημερινοί επίγονοί τους καταλαβαίνουν κάτι από τις βυζαντινές/ρωμαϊκές τους ρίζες. Πάντως οι εκτός Ελλάδος Βλάχοι, εξ όσων γνωρίζω, αλλά αρμoδίως κατέχει το θέμα το Υπουργείο Εξωτερικών, εθνικώς αισθάνονται κοντά σε μας και όχι σε άλλον βαλκανικό λαό που είναι νεόφερτος. Το ‘κράτος’ που πήγαν να κάνουν Βλάχοι με βοήθεια των Ιταλών (1941-1943) ήταν προσπάθεια καιροσκόπων και δη μερικών Λαρισαίων.
Γενικά οι Νεώτεροι Έλληνες απορροφημένοι στην άνωθεν επιβεβλημένη αρχαιοελληνική ταυτότητα δεν λαμβάνουμε υπόψη το έτερον ήμισυ, την ελληνορωμαϊκή μας ταυτότητα, αφού είμαστε οι άμεσοι επίγονοι, πολίτες, Ρωμηοί δηλαδή. Πράγμα που η βυζαντινολόγος Ελένη Αρβελέρ τονίζει συνεχώς.
* Από τον Σταύρο Γουλούλη
Ο Σταύρος Γουλούλης είναι ιστορικός
