Πολύ γρήγορα όμως η ασφάλεια του δικτάτορα Μεταξά τον συνέλαβε για τη δράση του και τον έκλεισε στις φυλακές της Ακροναυπλίας, όπου ήταν φυλακισμένοι και άλλοι αγωνιστές του ΚΚΕ, που έφταναν γύρω στους 600. Όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος του 1940 από τον φασίστα Μουσολίνι ενάντια στην Ελλάδα, οι φυλακισμένοι στην Ακροναυπλία αγωνιστές, ζήτησαν να πολεμήσουν τους φασίστες εισβολείς χωρίς κανένα άλλο όρο αλλά το αίτημα αυτό απορρίφθηκε από το δικτάτορα Μεταξά. Διέταξε να συνεχιστεί η κράτηση των φυλακισμένων, τους οποίους παρέδωσε λίγο αργότερα στους Γερμανούς κατακτητές, οι περισσότεροι από τους οποίους βρήκαν σκληρό θάνατο μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα των Χιτλερικών με ψηλά το κεφάλι. Ελάχιστοι πρώην Ακροναυπλιώτες κατόρθωσαν να δραπετεύσουν. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ν. Μπελογιάννης, που παραδόθηκε στους Γερμανούς το 1941 και δραπέτευσε το 1943. Αμέσως εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Συνεργάστηκε αρκετό καιρό με τον Άρη και αναδείχθηκε και ο ίδιος σε ηγέτη του ΕΛΑΣ. Παρέδωσε τα όπλα μετά την καταστρεπτική για την Αριστερά συμφωνία της Βάρκιζας. Αγωνίστηκε μετά στο Δημοκρατικό Στρατό κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Ο εμφύλιος, όμως, ήταν μια στημένη παγίδα για την ελληνική Αριστερά που ήθελαν οι ιμπεριαλιστές να ενταχθεί η χώρα μας στο δυτικό κόσμο όπως είχαν συμφωνήσει ο Τσόρσιλ με το Στάλιν για την Ελλάδα στη Γιάλτα.
Ο Ν. Μπελογιάννης επιστρέφει κρυφά στην Ελλάδα για να συγκροτήσει τις κομματικές οργανώσεις του ΚΚΕ στην Αθήνα που, στόχο είχαν, την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Αυτό, όμως, δεν το ήθελε το μετεμφυλιακό κράτος, γιατί προτιμούσε να συνεχιστεί η ανώμαλη πολιτική ζωή στη χώρα μας.
Στις 20 Δεκεμβρίου του 1950 συλλαμβάνεται και παραπέμπεται σε έκτακτο στρατοδικείο με βάση του νόμο 509. Μέλος του εκτάκτου στρατοδικείου ήταν και ο Γ. Παπαδόπουλος που έγινε γνωστός αργότερα, με την κήρυξη της δικτατορίας της Χούντας, την 21η Απριλίου του 1967. Το έκτακτο στρατοδικείο καταδίκασε σε θάνατο τον Ν. Μπελογιάννη και άλλους 8 στη μεγάλη δίκη που έγινε. Ο Ν. Πλαστήρας, πρωθυπουργός τότε, είπε σε δήλωσή του ότι εκτελέσεις δεν θα γίνουν γιατί έχουν σταματήσει. Ορίστηκε, όμως, σε λίγο νέα δίκη με βάση το φασιστικό νόμο του δικτάτορα Μεταξά 375 που παρέπεμψε το Νίκο Μπελογιάννη και άλλους συνεργάτες του στο διαρκές στρατοδικείο για κατασκοπεία υπέρ μιας ξένης δύναμης, χωρίς να αναφέρει ονομαστικά κανένα κράτος.
Αυτό προκάλεσε παγκόσμιο ξεσηκωμό σε ολόκληρη την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η δίκη άρχισε στις 15 Φλεβάρη του 1951 και διήρκεσε 16 μέρες. Καταδικάστηκαν σε θάνατο ο Ν. Μπελογιάννης «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», όπως τον απαθανάτισε με το σκίτσο του ο μεγάλος ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο, ο Δημ. Μπάτσης, ο Καλούμενος, ο Αργυριάδης, η Ελλη Παππά και ο Τ. Λαζαρίδης.
Στις 30 Μαρτίου του 1952 εκτελέστηκαν στο Γουδί οι τέσσερις πρώτοι, ενώ γλίτωσαν η Ελλη Παππά και ο Τ. Λαζαρίδης.
Η εκτέλεση έγινε στις 4.30 ξημερώματα Κυριακή στις 30 Απρίλη του 1952 στο Γουδί με το φως των προβολέων που ποτέ, ούτε με τις Γερμανικές εκτελέσεις δεν γινόταν, πριν από την ανατολή και την Κυριακή. Τις εκτελέσεις δεν κατάφερε να ματαιώσει ο πρωθυπουργός Ν. Πλαστήρας, είτε δεν μπορούσε γιατί ήταν άρρωστος ή γιατί δεν το ζήτησαν, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Όπως ζήτημα αποτέλεσε και η στάση του Γ. Παπανδρέου και του Σοφοκλή Βενιζέλου που δεν είπαν λέξη.
Ο υπουργός Οικονομικών του Πλαστήρα, Γ. Καρτάλης, μετά την εκτέλεση, διαμαρτυρόμενος, παραιτήθηκε αλλά μετά από λίγες μέρες ξαναπήρε το Υπουργείο.
Για να μη γίνει η εκτέλεση ιδιαίτερη σημασία έχει η διαμαρτυρία του Πάμπλο Πικάσο, του Σαρλ Ντε Γκολ, και του Αρχιεπίσκοπου Σπυρίδωνα που τους αναφέρω ιδιαίτερα.
Η μνήμη των αδικοχαμένων αγωνιστών στην Κατοχή, στον εμφύλιο και μετά θα είναι παντοτεινή.
Σωτήρης Κολλάτος
