Στην πρώτη περίπτωση, η Ευρώπη θα υποκύψει στον εθνικιστικό ίλιγγο ο οποίος παρατηρείται σε όλο τον κόσμο και θα παραιτηθεί της αποστολής της, αφήνοντας τους θεσμούς στην τύχη τους. Στη δεύτερη περίπτωση, θα αφυπνιστεί και θα επαναβεβαιώσει με κατηγορηματικό τρόπο την ιστορική της αποστολή, που συνίσταται στην οργάνωση ενός πολιτικού οικοδομήματος όπου η συνεργασία προτιμάται από τη σύγκρουση, ο οικονομικός ανταγωνισμός προτιμάται από τον εμπορικό πόλεμο και οι οικουμενικές αξίες προτιμώνται από τους εθνικούς εγωισμούς. Πρόκειται άραγε για μια ωραία, αφηρημένη ιδέα που έρχεται σε σύγκρουση με τη σκληρή πραγματικότητα; Όχι απαραιτήτως.
Η Ένωση είχε καταστεί απαραίτητη στο παρελθόν επειδή είχε έναν εχθρό, την ολοκληρωτική Σοβιετική Ένωση. Πλέον, οι εχθροί της είναι δύο: ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Και οι δύο είναι αποφασισμένοι να αποδυναμώσουν όσο μπορούν περισσότερο ένα σχέδιο που εμποδίζει τις φιλοδοξίες τους και αντίκειται στους επιθετικούς τους στόχους. Δεν πρόκειται λοιπόν μόνο για την προστασία μιας ουτοπίας, αλλά για την ίδια την επιβίωσή μας.
Σε μια ισχύ που στηρίζεται στο ταυτοτικό πάθος, πρέπει να αντιτάξουμε μια ισχύ που έχει δοκιμαστεί από πενήντα χρόνια ιστορίας, που έχει εξασφαλίσει την ειρήνη στις ευρωπαϊκές χώρες και που έχει κτίσει με υπομονή μια κουλτούρα της συνεργασίας. Ο Ντόναλντ Τραμπ προδίδει το οικουμενικό μήνυμα της Αμερικής, όπως το συμβολίζει ένα άγαλμα στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης. Στη θέση του ορθώνει έναν φανταχτερό πύργο που ενσαρκώνει την άγνοια και την αλαζονεία. Η Ευρώπη μπορεί να σηκώσει αυτόν τον πυρσό και να τον κάνει έμβλημά της. Αρκεί να θέλει. Οι πρώτες αντιδράσεις των ηγετών της κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση. Αλλά δεν είναι παρά λόγια. Χωρίς μια γρήγορη και εντυπωσιακή κοινή πρωτοβουλία, που θα αποτελεί ταυτοχρόνως και μια κίνηση επανίδρυσης, η Ευρώπη θα χάσει το τρένο της Ιστορίας.
(*) Του Λοράν Ζοφρέν διευθυντή της Liberation
(Πηγή: Liberation)
