Ο Ιπποκράτης, βέβαια, γεννήθηκε στην Κω, αλλά κατά τον βιογράφο του Σωρανό έζησε, πέθανε, σταδιοδρόμησε δηλαδή, στη Λάρισα του 5ου-4ου αιώνα. Ο τάφος του σωζόταν στον δρόμο προς τη Γυρτώνη, πιθανόν στην περιοχή του Αεροδρομίου όπως υπολογίζει ο Γάλλος αρχαιολόγος Bruno Helly. Η σχέση της Λάρισας με την Ιατρική πάει ακόμη πιο πίσω μέσω του Ιπποκράτη, ήταν εικοστή γενιά από τον Ασκληπιό, θεό της ιατρικής, γιο του θεού του Απόλλωνα και της Κορωνίδας, που ζούσε στη Λακέρεια, μεταξύ Λαρίσης, Βοιβηίδας και Όσσας. Και πως ήξερε ο Ιπποκράτης την καταγωγή του; Ανήκε σε οικογένεια γιατρών, Ασκληπιάδες όπως λέγονταν, αλλά προφανώς είχαν συνείδηση ότι οι πρόγονοί τους ήταν άποικοι από τον κάμπο της Λάρισας, το Δώτιον πεδίον. Οπότε ήταν σαν να επέστρεφε στην πατρίδα του, περιοχή ιδιαίτερα πλούσια με φιλόξενους κατοίκους, παροιμιώδεις για τη φιλοξενία τους σε σχέση με τους άλλους πιο λιτούς Έλληνες.
Στον διεθνή ιατρικό χώρο γνωρίζοντας τον Ιπποκράτη από τον όρκο του στον οποίο ορκίζονται οι νέοι γιατροί, και τα έργα του, δέχονται πολύ ευχάριστα ότι σήμερα υπάρχει στον ίδιο τόπο Ιατρική σχολή και πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Αλλά και θέλουν να μάθουν γι’ αυτή τη σχέση.
Ο τάφος του Ιπποκράτη έξω από τη Λάρισα δεν βρέθηκε, και ίσως δεν ευρεθεί ποτέ. Αλλά δεν έχει σημασία, η στέρηση από ένα τόσο σημαντικό υλικό κατάλοιπο κάνει την ιστορία του πιο σαγηνευτική, θρύλο. Τη ζωή την ισορροπεί πολλές φορές η ουτοπία, όπως π.χ. ότι δεν θα δούμε ποτέ πως ήταν ο Παρθενώνας στην ημέρα των εγκαινίων του. Έτσι έκλεισε την ημερίδα και ο κ. Παναγιώτης Νάνος, διοικητής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, αναπτύσσοντας μία πέμπτη διάλεξη, πρόταση αξιοποιήσεως της ‘καλής γειτονίας’ Διαχρονικού Μουσείου και Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, το οποίο επηρεάζει τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από όλη τη Θεσσαλία, ενίοτε διαμένοντας πολλές ώρες και ημέρες. Μπορούν λοιπόν να έχουν ως σημείο φυγής μερικές διαδρομές από το Νοσοκομείο στο Μουσείο. Όπως εισηγήθηκε ο ομιλητής αυτό το πρόγραμμα μπορεί να υλοποιηθεί εύκολα, χωρίς την καταφυγή σε επενδύσεις.
Η αρχαιολόγος κ. Ασημίνα Τσάκα και ο κ. Ρίζος Χαλιαμπάλιας, πρόεδρος του συλλόγου «Ο Ιπποκράτης στη Λάρισα», ανέπτυξαν το θέμα «Από τις μάγισσες της Θεσσαλίας στην εποχή του Ιπποκράτη». Λίγο δύσκολο θέμα για μια εποχή όπου η θεραπεία (ή και το αντίθετο) με βοτάνια εθεωρείτο κάτι μαγικό, κυρίως όμως η φωτεινή θρησκεία, η δημόσια, ανάπτυξε τεχνικές αντιμετώπισης των ανθρώπινων ψυχοσωματικών προβλημάτων από βοτάνια, φάρμακα και ελιξίρια. Ο Ιπποκράτης, ευσεβής άνθρωπος ασφαλώς, οδήγησε τη φαρμακευτική και ιατρική στον ορθό λόγο, την επιστήμη. Την απέσπασε από την λεγόμενη ραδιουργία, την εύκολη λύση, απάτη τσαρλατάνων ή κακοποιών, και την έκανε ανοικτό επάγγελμα για σοβαρούς επιστήμονες, ιατροφιλόσοφους. Αλλά τα γιατροσόφια οδηγούν σε ακόμη πιο βαθύ παρελθόν, όπου η Θεσσαλία ήταν κι εκεί πρώτη, τη φαρμακολογία, με πιο γνωστό δάσκαλο πολλών ηρώων, μέχρι και του Ασκληπιού, τον κένταυρο Χείρωνα στο Πήλιο.
Ο γιατρός και ιστορικός Νικόλαος Παπαθεοδώρου ανέπτυξε το θέμα «Από το Α΄ Αρχαίο θέατρο της Λάρισας στο μνημείο του Ιπποκράτη. Μια ιστορική διαδρομή 2.400 χρόνων». Ανέλυσε τις παραπάνω διαδρομές όπως τις αναπαριστούν παλαιές φωτογραφίες, πίνακες και σχέδια. Άλλη η χάρη τους..…
Η Αργυρούλα Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου, επι τιμή προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, ανέπτυξε ένα οικείο σε αυτή θέμα: «Ο Θεσσαλός Ασκληπιός και τα Ασκληπιεία της Θεσσαλίας. Στα βήματα μιας πολιτιστικής διαδρομής». Τα Ασκληπιεία ήταν τα νοσοκομεία της εποχή εκείνης, ψυχοθεραπευτήρια για κάθε ιάσιμο σωματικό άλγος. Ανάμεσα σε άλλα ευρήματα έδειξε διαφάνεια με νόμισμα της αρχαίας Λάρισας που παρίστανε τον Ασκληπιό.
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την ανακοίνωση του αρχιτέκτονα Νέστορα Κανέλλου «Από την ανάδειξη του κενοταφίου στο όραμα του μουσείου», όπου προτάθηκε ο πιο ουσιαστικός λόγος της ανάπτυξης του κενοταφίου του Ιπποκράτη, δημιουργία του αείμνηστου αρχίατρου Δημητρίου Παλιούρα, ως επισκέψιμου μουσείου με τρόπο που να διδάσκεται ο επισκέπτης το πνεύμα του Ιπποκράτη.
Η εσωτερική διαδρομή της ημερίδας ήταν ουσιαστικά από τον Ασκληπιό στον Ιπποκράτη. Τον αρχαίο, αλλά και τον σημερινό, όπως τον σκέπτονται οι σύγχρονοι, Λαρισαίοι και ξένοι.
Ο Ιπποκράτης είναι ένα παγκόσμιο αρχέτυπο, η προσωποποίηση της ελληνικής ιατρικής που σήμερα γνωρίζει πια εποποιΐα παγκοσμίως. Όμως η επιστροφή σε τέτοια πρόσωπα κατ’ανάγκην σημαίνει επιστροφή και στον τόπο που τα έθρεψε, αλλά πιο πριν γέννησε τον μύθο πάνω στον οποίο αυτοί απάντησαν με λόγο. Αυτόν τον τόπο ας τον φροντίσουν οι σημερινοί προσωρινοί ένοικοι αξιοποιώντας και τον λόγο και τον μύθο…
Το άρθρο αφιερώνω στη μνήμη του αρχίατρου Δημ. Παλιούρα, το αρχείο του οποίου βρήκα μεν μπαλαρισμένο αλλά αρχειοθέτησα στα Γενικά Αρχεία περί το 1999/2000. Θα πρέπει να το συμβουλευτούν οι ενδιαφερόμενοι. Εκεί είδα ότι ήταν ο πρώτος που κατάλαβε και υλοποίησε τι σημαίνει για την ανάπτυξη της Λάρισας «Ιπποκράτης», μέσω δηλαδή αρχείων του παρελθόντος της.
Από τον Σταύρο Γουλούλη
* Ο Σταύρος Γουλούλης είναι ιστορικός
