Από τον Κων/νο Ι. Παπακωνσταντίνου
Μια ζωή, από τα αρχέγονα χρόνια ως σήμερα, από τη γέννηση του ο άνθρωπος μέχρι την τελευταία του στιγμή, παιδεύεται με τους φράχτες. Αδήριτη η ανάγκη του για προστασία από τη στιγμή που ήλθε στη γη. Ο φράχτης είναι το κέλυφός του, το όστρακό του, το όπλο για την ασφάλειά του.
Από τη στιγμή που γεννήθηκε ο άνθρωπος, η ιδιοκτησία, το έδαφος, η πατρίδα, το σύνορο, τον απασχολούν φοβερά. Μόλις φάνηκαν τα ορόσημα να ‘σου και ο άνθρωπος, κραδαίνοντας τα παλούκια, τα όρια, τα σύρματα, τους διαχωριστικούς τοίχους, τους καλαμοφράχτες.
Να ορίσουμε το δικό μας. Να κατοχυρώσουμε την περιουσία μας. Που έτσι κι αλλιώς δεν είναι δική μας, αφού αφ` ότου βγήκε ο ήλιος πέφτει από χέρια σε χέρια. Αλλάζει ιδιοκτήτη κάθε τόσο.
Κατασκευάσματα λοιπόν περίφραξης παντός τύπου και είδους. Πρόχειρα, δειλά και άτολμα. Ισχυρά, θαρραλέα και μόνιμα. Δηλαδή τί μόνιμα; Ποιος ζει για να δει;
Με τους φράχτες, άλλοτε περικλείουμε και άλλοτε αποκλείουμε τη γη, από τα ανεπιθύμητα περάσματα.
Ο άνθρωπος με το χρόνο έμαθε να περιορίζει τη γη. Μορφοποίησε το απεριόριστο και το ασχημάτιστο. Τούτο εδώ... μέχρις εδώ... από δω και πέρα είναι δικό μου. Το φράζω, το κατέχω, το εκμεταλλεύομαι. Ο ιδιοκτήτης ανακάλυψε πώς να μετατρέπει το προσωρινό σε μόνιμο. Άλλαξε τη μορφή του εδάφους κατά το δοκούν. Υπερνίκησε τα φυσικά εμπόδια. Καταπατητής και ιδιοκτήτης.
Καθυπέταξε τη γη, στις προσωπικές του επιθυμίες και ανάγκες. Έβαλε το φράχτη και τσουπ, να το οικόπεδο με θέα. Να τα αδιαμφισβήτητα όρια του κτήματός μας. Τη γη την κάνουμε σπίτι, οικόπεδο, γήπεδο, κοινόχρηστο χώρο, ανυποχώρητη εδαφική ακεραιότητα. Την κάνουμε πατρίδα. Αρκεί να βάλουμε έγκαιρα και σωστά τους φράχτες. Κι έτσι, φορώντας το μανδύα της ασφάλειας, πως τούτο ή εκείνο είναι δικό μας, καταστέλλουμε και το φόβο μας.
Αιώνια ο άνθρωπος πάνω στη γη καθορίζει το δικό του. Το φράσσει με καλάμια, παλούκια, σύρματα, τοίχους και ορόσημα. Κι όταν ο φράχτης ξηλωθεί αυθαίρετα, ε... τότε αρχίζουν οι πόλεμοι, τα παζάρια, τα δικαστήρια. Για καλό έγινε το ιδιωτικό Δίκαιο; Για τη θέση των φραχτών. Διαχρονική είναι η αγωνία του ανθρώπου για το φράχτη. Στήνει πρόχειρους φράχτες, δηλωτικούς της πρόθεσης ιδιοκτησίας. Πώς θα διεκδικήσεις κάτι αν πρώτα δεν το φράξεις; Ακόμα και το Κράτος έχει τους δικούς του φράχτες. Πρώτα - πρώτα τα εθνικά ορόσημα της συνοριακής γραμμής. Όποιος τα καταπατήσει, θα έχει να κάνει με τα όπλα μας. Casus belli. Έπειτα για την ασφάλεια και προκοπή του έχει αεροδρόμια, λιμάνια, δημόσιους χώρους, όλα γερά φραγμένα γιατί έχει να αντιπαλέψει δυστυχώς, με την αδηφαγία και τη φρακτική μανία των ιδίων των υπηκόων του. Μήπως δεν χάθηκαν κρατικές εκτάσεις από το Νόμο της χρησικτησίας; Το έφραξες; Σαν να ‘ναι δικό σου. Υπομονή.
Μην κοιτάτε τώρα με τις πολυκατοικίες. Παλαιότερα δεν υπήρχε σπίτι δίχως φράχτη. Στα χωριά με πασσάλους και δικτυωτά πλέγματα. Στις πόλεις με τους μαντρότοιχους. Στοπ... Εδώ φράχτης. Τα εντός είναι δικά μου.
Να και μια περίφραξη χαράς και εκτόνωσης. Τα παλούκια και το δίχτυ του γκολκίπερ. Μικροί και μεγάλοι σε αντίθεση των άλλων φραχτών, τρέχουν, ιδρώνουν, πασχίζουν να τα παραβιάσουν μ` ένα εύστοχο σουτ. Γκολ... και τα φράγματα της εστίας κλονίζονται, τεντώνουν και ενίοτε διαρρηγνύονται, ζήτω...
Φράχτης σωτηρίας το χοντρό παλαμάρι, που περιζώνει μια πετρελαιοκηλίδα, που πάει να μας χαλάσει το βιότοπο. Αυτή είναι περίφραξη επιθυμητή. Οικολογική και απαραίτητη. Για να μη γίνει η θάλασσα πισσοβαμμένη.
Ο πιο τραγικός και αποτρόπαιος φράχτης είναι ο φράχτης των στρατοπέδων των Ναζί και των Γκουλάγκ. Αξεπέραστος κι απόρθητος. Στραγγαλιστής αθώων ψυχών. Ο διαχωριστής της ζωής από το θάνατο. Το ίδιο και οι φράχτες των φυλακών. Από τότε που γεννήθηκε ο άνθρωπος, ο αρχέγονος, κλείστηκε μέσα στα σπήλαια, που τα περιέφραζε με τους ογκόλιθους. Έπειτα ανακάλυψε το φράχτη της ιδιοκτησίας. Ανέκαθεν αγωνίζεται με πολέμους, δικαστήρια και αντιδικίες, να κρατήσει τα περιφραγμένα του. Έλα όμως που, δε γίνεται! Τα πάντα νικά ο χρόνος. Ο Πανδαμάτωρ, που λέμε. Σκουριάζει τους φράχτες, τους σαπίζει, τους αφανίζει όσο να ‘ρθει ο νέος ιδιοκτήτης και να βάλει τους δικούς του φράχτες. Άντε πάλι από την αρχή.
Αλλά και η ζωή λες και εκδικείται τον ιδιοκτήτη, τον καταπατητή. Του βάζει και αυτή φράχτες. Φράχτες οριοθεσίας, που επιτάσσει η κοινωνική ζωή. Δε μπορείς να κάνεις πάντα το δικό σου. Μας φράζει η θρησκεία. Θέλεις να πλησιάσεις στη θέωση; Βάλε φραγμό στα άγρια ένστικτά σου. Απάρνηση των ηδονών. Αποδοχή της στέρησης. Φράχτες από την κρατική μηχανή. Θέλεις ανέσεις και ευημερία. Πλήρωνε εφορίες και δασμούς και τέλη και... μίζες. Έχεις να περάσεις φράχτες και φράχτες...
Ο φράχτης λοιπόν είναι ίδιον χαρακτηριστικό του ανθρώπου. Τα ζώα δε φράζουν. Θα ζήσουμε λοιπόν μ` αυτούς είτε μπήγουμε εμείς πασσάλους, είτε άλλοι για να φράξουν την ασυδοσία μας.
