Η παραπάνω διαπίστωση του Λους δε φαίνεται να επαληθεύεται στις μέρες μας, καθώς η ισχύς, οικονομική, στρατιωτική, πολιτική, της άλλοτε κραταιάς παγκόσμιας δύναμης πλέον αμφισβητείται έντονα παρά τις μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε στο εσωτερικό –με έμφαση στον τομέα του κράτους πρόνοιας (Obamacare) ο απερχόμενος πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα κατά την ευδόκιμη σε γενικές γραμμές οκτάχρονη θητεία του.
Επιπλέον, τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας διακυβέρνησης των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ μάλλον προοιωνίζονται περαιτέρω εξασθένηση και αποδυνάμωση των ΗΠΑ παρά αναβάθμιση του διεθνούς ρόλου τους.
Ο Τραμπ, σύμφωνα με τις έως τώρα διακηρύξεις του, έχει επιλέξει να ακολουθήσει τη ριζωμένη στο αμερικανικό παρελθόν αντίληψη του απομονωτισμού και της αποφυγής κάθε ανάμιξης σε εξωτερικές υποθέσεις.
Βέβαια, η στρατηγική αυτή ανατράπηκε κατά την ιστορική διαδρομή των ΗΠΑ χάρη κυρίως στην εξωστρέφεια και το διεθνισμό του Γούντροου Ουίλσον, του αμερικανού προέδρου που αποφάσισε τη συμμετοχή των ΗΠΑ στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1917 και τις πολιτικές επιλογές του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, οι οποίες καθόρισαν την οικονομική αλκή των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1930 και εξής και τον κυρίαρχο γεωπολιτικό τους ρόλο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ταυτόχρονα, οι πρωτοβουλίες των δύο ανδρών αποτέλεσαν οδοδείκτες για την αμερικανική παρουσία σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς συνέβαλαν στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών (ΚΤΕ) και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ως μετεξέλιξή της, διεθνών οργανισμών που αναδύθηκαν μέσα από τον όλεθρο των δύο παγκοσμίων πολέμων.
Επιπλέον, σε συνάρτηση με την εσωστρέφεια στη διακυβέρνηση της χώρας του, ο Ντόναλντ Τραμπ υιοθετεί διχαστικό λόγο στρεφόμενο κυρίως προς τους πολιτικούς αντιπάλους, παρά την ηπιότητα και τον πολιτικό πολιτισμό που χαρακτήρισαν τις πρώτες δηλώσεις του ως προέδρου των ΗΠΑ.
Στο ίδιο μήκος κύματος, οι πρώτες συναντήσεις του Τραμπ με δημοσιογράφους διαφόρων μεγάλων τηλεοπτικών μέσων εξαφάνισαν τις θετικές εντυπώσεις που είχαν δημιουργήσει οι πρώτες δηλώσεις του μετά την επισημοποίηση του εκλογικού αποτελέσματος.
Οι προθέσεις άλλωστε του αμερικανού προέδρου έχουν διαφανεί στις επιλογές των προσώπων που θα στελεχώσουν τη νέα κυβέρνηση. Το προφίλ και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των περισσότερων μελών της νέας αμερικανικής κυβέρνησης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο πρόεδρος Τραμπ δύσκολα θα μετακινηθεί από τις ακραίες και συντηρητικές θέσεις που εξέφρασε στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Είναι φανερό ότι οι αμερικανοί πολίτες στην παρούσα φάση της ιστορίας τους δεν θα επιθυμούσαν με κανένα τρόπο να ξαναζήσουν μνήμες μακαρθισμού, καθώς οι προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για τη χώρα τους είναι μεγάλες. Παράλληλα, οι ακραίες απόψεις του Τραμπ στο μεταναστευτικό ζήτημα και η αντιμετώπιση που επιφυλάσσει, σύμφωνα τουλάχιστον με τη ρητορική του, σε διάφορες ομάδες του πληθυσμού, ασφαλώς προκαλούν ανησυχίες.
Και να σκεφτεί κανείς ότι στη διάρκεια των δύο τετραετιών διακυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα το κοινωνικό status κάποιων περιθωριοποιημένων ομάδων είχε μεταβληθεί άρδην. Θυμίζουμε ότι ο απερχόμενος πρόεδρος, ο πρώτος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών αφροαμερικανός, είχε σχολιάσει με νόημα στο λόγο που εκφώνησε κατά την ορκωμοσία του μετά την εκλογική του νίκη το Νοέμβριο του 2008, ότι μια γενιά πριν, πολλά εστιατόρια της Ουάσιγκτον θα είχαν αρνηθεί να σερβίρουν τον πατέρα του.
Κατά συνέπεια, η πρόοδος που συντελέστηκε από τον Ομπάμα στην άμβλυνση των ταξικών και κοινωνικών ανισοτήτων είναι πιθανό να ακυρωθεί, εάν επιβεβαιωθεί στην πράξη η ρητορική μίσους του Ντόναλντ Τραμπ και των συνοδοιπόρων του.
Οι ανησυχίες αυτές επιτείνονται από το γεγονός ότι εκτός από την υποβάθμιση της αμερικανικής ισχύος ως διεθνούς παράγοντα σταθερότητας σε ένα παγκοσμιοποιημένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η αμερικανική πολιτική όπως ασκείται από τον Τραμπ, πιθανόν να έχει αρνητικές αντανακλάσεις και σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Άλλωστε, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, το πολιτικό γίγνεσθαι παγκοσμίως διαμορφώνεται με όρους συγκοινωνούντων δοχείων και τυχόν αστοχίες του νεοεκλεγέντα 45ου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής μπορεί να έχουν ισχυρές παρενέργειες. Ακόμη και για τη δική μας γειτονιά…
Βασίλης Πλατής,
φιλόλογος-δρ Ιστορίας Α.Π.Θ.
