Βολονταρισμός ή βουλησιαρχία ή επιθυμιοκρατία (στα λατινικά Voluntas) είναι η φιλοσοφική τάση που ερμηνεύει τα φαινόμενα πρωτίστως με τη θέληση και το συναίσθημα και όχι με τη νόηση. Στα πολιτικά μας πράγματα είναι προσπάθεια επιβολής της θέλησής μας προκειμένου να κυριαρχήσουμε παραμερίζοντας θεσμούς, Βουλή, Σύνταγμα, ανεξάρτητες Αρχές και ει δυνατόν να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο στην εκτελεστική, νομοθετική ακόμα και στη δικαστική εξουσία. Τα παραδείγματα πολλά αλλά θα σταθώ στα πρόσφατα μάλλον ανησυχητικά γεγονότα στους κόλπους της τελευταίας π.χ. η αναβολή της εκδίκασης των τηλεοπτικών αδειών με τη δικαιολογία της μη υπάρξεως ήρεμου κλίματος δεν συνάδει με την αίγλη της και το κύρος της καθότι ανεξάρτητη και αδέκαστη. Οι πρόεδροι των Ανωτάτων Δικαστηρίων, φρονώ, πως είναι για να προεδρεύουν σ΄αυτά και όχι να παζαρεύουν το ειδικό μισθολόγιό τους με τον Πρωθυπουργό της χώρας, όταν σπίτια δανειοληπτών πλειστηριάζονται και μισθοί και συντάξεις σφαγιάζονται. Πάει σύννεφο η κλεψιά του δημόσιου χρήματος, πολίτες είναι απροστάτευτοι κι εμείς περί άλλων τυρβάζουμε.
Παρεμπιπτόντως αναφέρομαι σε μια ιστοριούλα που έτυχε να διαβάσω: «Όταν ο Αντώνιος Ζηλήμων (1868-1944) αξιόλογος νομικός-δικαστής εξελέγη Πρόεδρος του Αρείου Πάγου επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου δεν επισκέφθηκε τον Πρωθυπουργό εθιμοτυπικώς, όπως συνηθιζόταν, αν και ήταν φίλος του. Αυτό ανησύχησε τον Πρωθυπουργό και ζήτησε από τον Γραμματέα του να επικοινωνήσει με τον φίλο του Α. Ζηλήμονα. Ο Πρόεδρος απάντησε στον Γραμματέα του Πρωθυπουργού: πείτε παρακαλώ στον κύριο Πρωθυπουργό πως ο Πρόεδρος του Α.Π. από της ογδόης πρωϊνής μέχρι της τρίτης απογευματινής βρίσκεται στο Γραφείο του εργαζόμενος και θα θεωρήσει μεγάλη τιμή αν ο Πρωθυπουργός τον επισκεφθεί».
Ο δε ποπουλισμός (popoulismos) κοινώς λαϊκισμός –ειδικά τελευταία- χτύπησε νταβάνι προσεγγίζοντας τη λατινογενή μορφή (βλέπε Βενεζουέλα) ενώ στην ιστορία εμφανίζεται με διττό πολιτικό πρόσημο (αριστερό και ακροδεξιό). Τα συνήθη γνωρίσματά του είναι :
-Εμφανίζεται μετά από μεγάλη πολιτική και οικονομική κρίση.
-Στηρίζεται σε χαρισματικό-επικοινωνιακό ηγέτη (όπως ο Ούγο Τσάβες).
-Ασκεί αυταρχική σχεδόν ολοκληρωτική πολιτική, επενδύει στον κοινωνικό διχασμό και αυτοματισμό, δημιουργεί εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς προκειμένου να φοβίσει τους πολίτες.
-Αγαπάει τους φτωχούς και θέλει να τους πολλαπλασιάσει μοιράζοντας δωρεάν φαγητό και φάρμακα. Δεν ενδιαφέρεται να μειώσει την ανεργία και δεν δίνει κίνητρα στην επιχειρηματικότητα.
-Επιχειρεί θεσμικούς εγκλωβισμούς, αποτρέπει τις επενδύσεις, προκηρύσσει δημοψηφίσματα για ζητήματα που αποφεύγουν να πάρουν την ευθύνη.
-Θέλει πολίτες άξεστους, απαίδευτους, κατευθυνόμενους.
-Μισούν τον πλουραλισμό και θέλουν να ελέγχουν τα ΜΜΕ.
-Οι λαϊκιστές κατέχουν πάντα την αλήθεια και είναι οι μόνοι που μπορούν να εκφράσουν τον λαό, μοιράζουν απλόχερα υποσχέσεις και αξιοπρέπεια και ισχυρίζονται πως την εξουσία την έχουν «οι άλλοι» και δεν διστάζουν να καλέσουν τον λαό σε διαδηλώσεις κατά της πολιτικής που οι ίδιοι εφαρμόζουν.
Όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις μάς έχουν συνηθίσει σε αντιπερισπασμούς, ελιγμούς, υπεκφυγές, όταν έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρό ζήτημα-εν προκειμένω οικονομικό- παρεμβαίνοντας άκαιρα και άστοχα σε ευαίσθητους τομείς όπως υγεία, παιδεία κ.ά. Είναι γνωστές οι παρεμβάσεις της σημερινής κυβέρνησης στην εκπαίδευση: «βιβλία Θρησκευτικών και Ιστορίας, ωρολόγια προγράμματα, πρότυπα πειραματικά σχολεία, ολοήμερο σχολείο, εξισωτισμός προς τα κάτω, ήσσονα προσπάθεια, δαιμονοποίηση της αριστείας και της ευγενούς άμιλλας, αποποινικοποίηση των καταλήψεων στα σχολεία, επαναφορά των αιώνιων φοιτητών, αποδόμηση της μεταρρύθμισης Διαμαντοπούλου στη διοίκηση των ΑΕΙ κ.ά.».
Έπεσε στο μάτι μου πρόσφατη εγκύκλιος (153162/Δ5/20-09-2016) της δ/νσης Φυσικής Αγωγής του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων όπου στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αθλητισμού» παροτρύνει τους γυμναστές να εντάξουν στις αθλητικές τους δραστηριότητες άκουσον άκουσον? και ασκήσεις γιόγκα. Είναι άθλημα, κύριοι, η γιόγκα ή ινδουϊστική θρησκευτική πρακτική; Μνήσθητί μου, Κύριε, να λέμε. Να το καταλάβουμε άπαξ δια παντός πως η πολύμορφη ανάταξη που έχει ανάγκη η χώρα είναι θέμα παιδείας και ψύχραιμης σκέψης.
Από μια σύγχρονη, ενεργή και ζωντανή Αριστερά που καμωνόταν πως θα ήταν δεν περιμέναμε να δούμε πεθαμένες δοξασίες, ιδεοληψίες και χρεοκοπημένες πρακτικές στην άσκηση της πολιτικής της όπως η υποστήριξη ενός ολέθριου κρατισμού με τη διαφθορά του, την απύθμενη βλακεία του και την εγκληματική τύφλωσή του στην πραγματικότητα αντί να υποστηρίζει τις αξίες του ανθρωπισμού, την ελευθερία στη σκέψη και στη δραστηριότητα, την ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας και την πραγματική ενίσχυση του κοινωνικού κράτους παιδεία, υγεία, ασφάλιση. Ψέματα, ψέματα, ψέματα. Ο Αριστοτέλης, θαρρώ, έλεγε: «τα ψέματα των πολιτικών πρέπει να καταδικάζονται και να ρίχνονται στον Καιάδα μαζί με εκείνους που τα εκστομίζουν».
Αναλωθήκαμε εδώ και αρκετά χρόνια σε κάθε λογής τερτίπια, σούργελα και αγυρτείες ενώ θα έπρεπε να είχε λάμψει η αλήθεια, η κοινή λογική και το κοινό περί δικαίου αίσθημα που σφυρηλατούν την αρραγή ενότητα απέναντι στο πρόβλημα. Είναι περιττοί και άνευ νοήματος οι πολιτικοί προσδιορισμοί δεξιά, αριστερά, κέντρο κ.ά. σήμερα.
Τελικά επαληθεύεται και στην πολιτική η φράση του φιλοσόφου Επίκτητου: «ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα» δηλαδή τα γεγονότα είναι γεγονότα και σημασία έχει ο τρόπος που τα αντιμετωπίζουμε.
*Ο Αθανάσιος Ραούλης είναι εκπαιδευτικός, οικονομολόγος, τ. περιφερειακός δ/ντής Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλίας
