Είναι τα κόκκαλα τα Ιερά των 16 από τους 33 ηρωικούς νεκρούς της αποστολής «ΝΙΚΗ» που πραγματοποιήθηκε τη νύκτα της Κυριακής 21.7.1974, όταν «13 μεταγωγικά αεροπλάνα Noratlas της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, μεταφέροντας 52 Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς της 354 Μ.Τ.Μ. και 344 πάνοπλους Αξιωματικούς, Υπαξιωματικούς και απλούς Καταδρομείς [319 της Α΄ Μοίρας Καταδρομών (Μάλεμε Χανίων) και 25 της Γ΄ Μοίρας Αμφιβίων Καταδρομών (Μεγάλο Πεύκο)], ξεκινούσαν τη ριψοκίνδυνη αποστολή τους από τα Χανιά της Κρήτης για τη Λευκωσία» (Γεωργίου Μήτσαινα «Ελληνικά φτερά στην Κύπρο»), για να πολεμήσουν τον Αττίλα εισβολέα.
Πρόκειται για τους Καταδρομείς:
Αναστασόπουλος Ανδρέας του Μιχαήλ Χάβαρι Ηλείας
Γιαννακάκης Κοσμάς του Εμμανουήλ Ζουνάκι Χανίων
Γιαννάκος Στέφανος του Θωμά Παλαιοεκκλήσιο Καρδίτσας
Δαλαμάγκας Ηλίας του Δημητρίου Μεσοχώρι Λάρισας
Ζησιμόπουλος Αντώνιος του Γεωργίου Βάρκιζα Αττικής
Λιγδής Χρήστος του Λουκά Αταλάντη Φθιώτιδας
Μανιάτης Σπυρίδων του Βασιλείου Ζαχάρω Ηλείας
Μονιάς Αιμίλιος του Γεωργίου Παραβόλα Αιτωλοακαρνανίας
Νάκος Κωνσταντίνος του Γεωργίου Πλάτανος Τρικάλων
Πρινιανάκης Στυλιανός του Εμμανουήλ Στόλοι Ηρακλείου
Σκιαδαρέσης Νικόλαος του Χαραλάμπους Χαμόλακος Κεφαλληνίας
Τσάκωνας Ευάγγελος του Ανδρέα Κολιάκιο Αργολίδας
Τζουράς Σωτήριος του Ιωάννη Κορφές Καλαβρύτων
Χατζόπουλος Χρήστος του Αθανασίου Ελαφοχώρι Διδυμότειχο Έβρου
Χριστόπουλος Αθανάσιος του Ανδρέα Περιστέρι Αττικής
Και τον Αεροπόρο ραδιοναυτίλο, Άνθιμο Ηλία από το Βύρωνα Αττικής.
Η ταυτοποίηση των λειψάνων τους που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάιο έγινε με τη μέθοδο του DNA στις σωρούς που είχαν εκταφεί πριν δεκατέσσερις μήνες περίπου από τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας. Εκεί όπου θάφτηκε με συνοπτικές διαδικασίες, σχεδόν συνωμοτικά, το καταρριφθέν αεροσκάφος «ΝΙΚΗ-4» μαζί με τις σωρούς των νεκρών λοκατζήδων και ενός αεροπόρου. Δεκαέξι νεκροί, των οποίων οι σοροί βρέθηκαν εκτός του αεροσκάφους, τάφηκαν στο κοιμητήριο Λακατάμειας. Η αποστολή άφησε 33 νεκρούς και 11 τραυματίες (31 από «ΝΙΚΗ-4» και δύο από το«ΝΙΚΗ-6»). Το «ΝΙΚΗ-4» που είχε απογειωθεί από την Σούδα της Κρήτης αργά το βράδυ της 21ης Ιουλίου 1974, είχε τετραμελές πλήρωμα και μετέφερε 28 Έλληνες Καταδρομείς. Εκ του οποίου σώθηκε από θαύμα μόνο ένας, ο καταδρομέας Θανάσης Ζαφειρίου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή, στις 2 Σεπτεμβρίου 2016, στο Φίλυρο της Θεσσαλονίκης.
Για την απώλεια των κομάντος, ο αρειμάνιος πολεμιστής με καταγωγή από τα Δερβενοχώρια, γεμάτος αξιοπρέπεια και σεμνότητα, ταξίαρχος ε.α. Γιώργος Παπαμελετίου είπε: «Εγώ για να χάσω τόσα παιδιά θα έπρεπε να κάνω τρία χρόνια πόλεμο». Ο Παπαμελετίου ήταν ο Διοικητής της Α' Μοίρας Καταδρομών το 1974 και ο επικεφαλής της αερομεταφερόμενης Επιχείρησης «ΝΙΚΗ», μοναδικής στα παγκόσμια χρονικά. Περίφημη η απάντηση του, όταν ο Βασίλης Μανουράς του διαβίβασε την εκτίμηση του χειριστή πως δεν μπορούν να προσγειωθούν στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας, διότι δέχονταν σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά από παντού. Ο Παπαμελετίου ρώτησε «Έχει προσγειωθεί άλλο αεροπλάνο;». Όταν πήρε θετική απάντηση, είπε «τότε πες του πώς θα προσγειωθούμε κι εμείς, αφού οι άλλοι τα κατάφεραν, δεν μπορεί ο Διοικητής να κόβει βόλτες στον αέρα».
Μετά την προσγείωση των 12 Noratlas οι καταδρομείς έδωσαν ομηρικές μάχες για να κρατήσουν ελεύθερο το αεροδρόμιο. Και τα κατάφεραν. Ωστόσο ύστερα από παρέμβαση του πρέσβη της χούντας στη Λευκωσία Ευστάθιου Λαγάκου και του διοικητού καταδρομών Κύπρου Κομπόκη Κωνσταντίνου το αεροδρόμιο παραδόθηκε στα Η.Ε., αφού πρώτα εξασφαλίστηκε ότι θα απομακρυνθούν οι Τούρκοι και θα υπάρχουν όλα τα εχέγγυα ότι δεν θα παραδοθεί στους αττίλες. Έκτοτε το αεροδρόμιο τελεί κάτω από το καθεστώς της ουδετερότητας!
Στις διαπραγματεύσεις ήταν ο Ανωγειανός, ταγματάρχης τότε, Βασίλης Μανουράς. Όταν ήρθε και του είπε ο επικεφαλής των ΟΗΕδων, ένας Αυστριακός, ότι «είναι εντολή του πρέσβη Λαγάκου να παραδοθεί το αεροδρόμιο» ο Μανουράς απάντησε με την περιβόητη φράση: «Ποιος Λαγάκος, ταγματάρχης Μανουράς εδώ». .. Η παρέμβαση ωστόσο του Κομπόκη Κωνσταντίνου (ο ρόλος του οποίου υπήρξε ιδιαίτερα σκοτεινός), για παράδοση του αεροδρομίου υπήρξε καταλυτική …
Η θυσία των καταδρομέων και μελών του πληρώματος του Noratlas αποτελεί φάρο και πυξίδα για όλους μας και για τις επόμενες γενιές. Έχασαν τη ζωή τους υπηρετώντας τα ιερά και τα όσια του έθνους, προασπίζοντας την τιμή και την αξιοπρέπεια τόσο της Ελλάδος όσο και της Κύπρου στις πιο δύσκολες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας. Η ευγνωμοσύνη μας είναι δεδομένη και θα είναι παντοτινή.
Όμως οι ευθύνες και υποχρεώσεις όλων μας δεν εξαντλούνται με την παράδοση και ταφή των ιερών οστών τους. Για να αναπαυθούν πραγματικά οι ψυχές τους οφείλει η πολιτεία (από κοινού Αθήνα και Λευκωσία) να ερευνήσει διεξοδικά και χωρίς οιοσδήποτε σκοπιμότητες τις σκοτεινές σελίδες της προδοσίας του 1974 και ύστερα από 42 χρόνια σιωπής και επιλεκτικής μνήμης που βολεύει το σάπιο πολιτικό σύστημα, να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί όπου πραγματικά ανήκουν. Αν δεν το κάνουν σήμερα οι υπεύθυνες πολιτικές ηγεσίες, είναι βέβαιο που θα το κάνει από μόνη της στο μέλλον η ιστορία, όταν θα έλθει, όπως έρχεται πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, το πλήρωμα του χρόνου. Και τότε, όλοι τους, μηδενός εξαιρουμένου, θα λάβουν αυτό που πραγματικά τους αξίζει. Γιατί η ιστορία δεν έχει καμία σχέση με οπαδικές, ιδεολογικές και κομματικές ιδεοληψίες-ιδεοληψίες και συμφέροντα. Οι πεσόντες Ήρωες και όλοι μας απαιτούμε μια απάντηση από την Πολιτεία. Για την αλήθεια που βρίσκεται κρυμμένη στα υπόγεια της Ελληνικής Βουλής. Εκεί που έκρυψαν τα πειστήρια της προδοσίας. Εκεί που βρίσκεται αραχνιασμένος ο «Φάκελος της Κύπρου». Κάποιοι έστησαν πολιτικές καριέρες στο ψέμα με το αίμα των Ηρώων μας. Έφτασε ο καιρός να τους ξεσκεπάσουμε ... Το χρωστούμε σε όλους τους πεσόντες Ήρωες της γενιάς του ’74.
Ο Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή είναι επίκουρος καθηγητής στο Τ.Ε.Ι. Λάρισας a.avgoustis@hotmail.com
