Την τελευταία δεκαετία, το ενδιαφέρον όλων εστιάζεται συχνά στις δυσκολίες μάθησης που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Λέγοντας μαθησιακές δυσκολίες εννοούμε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην ανάγνωση, γραφή, στη χρήση ικανοτήτων ακρόασης και ομιλίας καθώς και στους μαθηματικούς συλλογισμούς.
Το εύρος των μαθησιακών δυσκολιών είναι πολυποίκιλο. Μια απλή κατηγοριοποίηση των διαφόρων τύπων μαθησιακών δυσκολιών καταλήγει σε τέσσερις βασικές κατηγορίες.
Συγκεκριμένα οι μαθησιακές δυσκολίες χωρίζονται σε:
1. Δυσκολίες λόγου και ομιλίας. Πρόκειται για δυσκολίες στην παραγωγή και κατανόηση του προφορικού λόγου. Τέτοιες μπορεί να αφορούν την άρθρωση, έκφραση ή την κατανόηση των λεγόμενων του συνομιλητή.
2. Δυσκολίες γραπτού λόγου. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να αφορούν σε προβλήματα ορθογραφίας, παραγωγής και αποκωδικοποίησης του γραπτού λόγου. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται και η περισσότερο γνωστή περίπτωση της δυσλεξίας.
3. Δυσκολίες μαθηματικού τύπου. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν δυσκολίες στην αναγνώριση αριθμών και μαθηματικών συμβόλων, στην απομνημόνευση της προπαίδειας, και στην επίλυση προβλημάτων.
4. Άλλες δυσκολίες. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται δυσκολίες οι οποίες σαφώς επηρεάζουν τη διαδικασία της μάθησης και μπορούν να ενταχθούν κάτω από τον όρο ''μαθησιακές δυσκολίες''. Τέτοιες είναι οι οπτικο-κινητικές διαταραχές, η ΔΕΠ-Υ, η χαρισματικότητα των παιδιών.
Αρχικά, οι πρώτες ενδείξεις είναι συνήθως ότι ο μαθητής παρουσιάζει δυσκολία με την Ανάγνωση και την Γραφή, προσθέτει ή αφαιρεί γράμματα σε λέξεις ή παραλείπει ολόκληρες λέξεις διαβάζει ή γράφει, γράφει πολύ αργά και δεν προλαβαίνει να ολοκληρώσει τις εργασίες του.
Αυτό όμως, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι το παιδί δεν είναι έξυπνο. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες διαθέτουν νοημοσύνη μέσου όρου και πάνω. Οι δυσκολίες τους οφείλονται σε μια διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου, η οποία επηρεάζει τη λήψη και επεξεργασία μιας πληροφορίας.
Να σημειωθεί ότι οι μαθησιακές διαταραχές επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής του παιδιού. Οι αποτυχίες στο σχολείο, η προβληματική επικοινωνία με τους συνομηλίκους και την οικογένεια, οι χαμηλές επιδόσεις σε σπορ και αθλητικές δραστηριότητες και οι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης( να ντύνεται μόνος του, να κουμπώνει τα ρούχα του), δημιουργούν άγχος και αισθήματα πολλαπλής αποτυχίας.
Μέσα στην τάξη οι εκπαιδευτικοί, φυσικά και μπορούν να βοηθήσουν τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες. Τοποθετήστε τον μαθητή σε θέση όπου θα είναι εφικτή η εποπτεία και η παροχή βοήθειας. Μπροστινό θρανίο, κοντά σε ήσυχους μαθητές ώστε να μην αποσπάται η προσοχή τους και να τους βοηθάτε όταν εκείνοι το έχουν ανάγκη. Συνεργατική μάθηση των παιδιών, συχνή επιβράβευση, διαφοροποιημένη κατ' οίκον εργασία ( μειωμένη), χρήση μουσικής, παζλ και βιβλία με εικόνες κάνουν την μάθηση..διασκέδαση!
Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά με μαθησιακά κενά-μαθησιακό έλλειμμα, παρουσιάζουν και αυτά δυσκολίες οι οποίες όμως, οφείλονται σε εξωγενείς κυρίως παράγοντες. Ελλιπής σχολική φοίτηση, χαμηλές προσδοκίες των γονέων, πολιτισμική υστέρηση, διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις, η ύπαρξη ασθένειας αποτελούν τις πιο συχνές αιτίες. Οφείλονται, δηλαδή, σε παραλείψεις και εσφαλμένες παρεμβάσεις τόσο στο σχολικό όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού.
Θα πρέπει λοιπόν να τονιστεί ότι το παιδί με μαθησιακό έλλειμμα δεν παρουσιάζει αναπτυξιακές ανεπάρκειες.
Για την αντιμετώπιση τέτοιων δυσκολιών συστήνεται η παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας στο σχολείο. Καλό θα είναι ακόμη να δίνεται στο παιδί περισσότερος διδακτικός χρόνος, περισσότερες ευκαιρίες για συμμετοχή και εμπέδωση του μαθησιακού υλικού, καλύτερη οργάνωση και διαχείριση του χρόνου, οργάνωση του τρόπου μελέτης, κτλ. Για μια ομαλή σχολική πορεία απαραίτητη είναι επίσης η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και η υπομονή.
Η κάθε μαθησιακή δυσκολία απαιτεί έγκαιρη και ποιοτική παρέμβαση. Μόνο μέσα από την παρέμβαση θα εξελιχθεί ο μαθητής στην σχολική του ζωή.Οι γονείς να είναι δεκτικοί όταν εντοπίζουν κάποιο μαθησιακό πρόβλημα και να αντιλαμβάνονται τον δάσκαλο σαν σύμμαχο στην αντιμετώπιση του θέματος.
* Η Θάλεια Μπαρλαγιάννη είναι Δασκάλα Ειδικής Αγωγής
