Η πιο ουσιαστική μορφή επικοινωνίας είναι ο λόγος που αρθρώνεται είτε γραπτά είτε προφορικά. Η διαφορά είναι ότι ο μεν προφορικός διαρκεί για λίγα λεπτά, ο δε γραπτός μένει για πάντα. Εξ αυτού τα λατινικά verba volant και scripta manent, δηλαδή τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν. Η εισαγωγή της γραφής προκάλεσε επαναστατικές αλλαγές στην ανθρώπινη συνείδηση και συμπεριφορά, έχοντας επιπτώσεις σε κάθε τομέα της ζωής. Στον πολιτισμό, την οικονομία, την πολιτική και την τέχνη.
Μέσω του γραπτού λόγου επιβίωσαν οι γνώσεις του ανθρώπου. Η ιστορία και η επιστήμη, η τέχνη και οι ιδέες, οι απόψεις, οι σχεδιασμοί και οι αποφάσεις όσων έζησαν πριν από εμάς γίνονται γνωστά μέσω του γραπτού λόγου. Αν ο άνθρωπος δεν είχε εφεύρει την γραφή δεν θα μπορούσε να αφήσει κληρονομιά την γνώση και την εμπειρία όλων όσων έζησε.
Το βιβλίο αποτελεί την βασικότερη μορφή έντυπου λόγου. Η εφεύρεση και η εξέλιξη της τέχνης της τυπογραφίας είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία μετάδοση της γνώσης και την διεύρυνση της πνευματικής καλλιέργειας, οδηγώντας στην περίοδο της Αναγέννησης. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας του καταθέτει την μελέτη, την έρευνα, τις εμπειρίες και τα συναισθήματά του. Μας εισάγει στον κόσμο του και μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε, να τον προσεγγίσουμε και να ερμηνεύσουμε την σκέψη του. Αποτυπώνει τις ιδέες του με επιμέλεια γνωρίζοντας ότι οι αναγνώστες του απέχουν γεωγραφικά και χρονικά από τον πομπό.
Με την πάροδο του χρόνου νέες τεχνολογίες μετέβαλαν ριζικά την ατομική και κοινωνική νόηση, τις αξίες, την ιδεολογία, και μέσω αυτών τον πολιτισμό, την κοινωνική οργάνωση και την πολιτική. Παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά τον έντυπο λόγο και πιο συγκεκριμένα το βιβλίο, είναι αισιόδοξο το ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός πιστών βιβλιοφάγων.
Τα οφέλη του βιβλίου λίγο ως πολύ γνωστά. Σχετίζονται με την βελτίωση λειτουργιών του εγκεφάλου. Επιπροσθέτως, εκτός από τα προφανή, δηλαδή την γνώση, την επέκταση του λεξιλογίου μας, και βελτίωση των δικών μας ικανοτήτων στο γραπτό λόγο, είναι παραδεκτό ότι το διάβασμα συμβάλλει στην πνευματική μας εγρήγορση, αυξάνει την ικανότητα εστίασης, βελτιώνει την μνήμη μας.
Σε σχέση με την τηλεόραση που δίνει προτεραιότητα στην εικόνα και τον ήχο για να περάσει το μήνυμα, το διάβασμα βοηθάει στην αντικειμενική και ορθολογική χρήση του νου.
Μέσω του διαβάσματος γίνονται αντιληπτά πιο εύκολα τα ψέματα, οι γενικεύσεις και η κατάχρηση της λογικής. Στο γραπτό λόγο οι ιδέες ζυγίζονται, συγκρίνονται και αντιπαραβάλλονται, και η όποια αντιπαράθεση γίνεται είναι επί της ουσίας και ομαλά διευθετημένη.
Με το βιβλίο συμβαίνει κάτι περίεργο. Ενώ είναι από τα πιο διαδεδομένα υλικά-πνευματικά αγαθά στην ιστορία του ανθρώπου σου δίνει την δυνατότητα να αποκτάς μια απόλυτα προσωπική σχέση, μια ιδιότυπη σχέση χαρακτηριστική σε κάθε άνθρωπο. Άλλος θέλει να κουβαλά μαζί του πάντα ένα βιβλίο γιατί αλλιώς νιώθει μοναξιά. Άλλος θέλει πάνω στο γραφείο του να έχει μια στοίβα από βιβλία ανεξάρτητα αν είναι προς διάβασμα ή όχι. Υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι δεν θέλουν να δανείζουν τα βιβλία τους γιατί νιώθουν μια περίεργη έλλειψη, και κάποιοι οι οποίοι επιθυμούν συγκεκριμένα βιβλία να κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στην καλή τους βιβλιοθήκη.
Πόσα και πόσα βιβλία δεν έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας και είναι σε κοινή πορεία με τον εαυτό μας ή την ζωή μας; Ένα βιβλίο μπορεί να σου εκφράζει την πιο ιδιότυπη φιλία. Σε κάθε του ανάγνωση όλο και κάτι διαφορετικό έχει να σου πει. Στον κόσμο του βιβλίου μπαίνεις μόνος, με κατεύθυνση το άγνωστο, την τύχη. Στην καλύτερη των περιπτώσεων να βρεις μέσα στοιχεία του ίδιου σου του εαυτού. Στην ανάγνωσή του δεν χωράνε περισσότερα από δύο μάτια. Τα δικά σου.
Είναι λοιπόν το βιβλίο εκφραστής των γραμμάτων που αναδύει μια ιδιοπροσωπία με έντονους συμβολισμούς μια μοναδική μορφολογία και λειτουργία, μια εικόνα απόλυτα σημαντική και φοβερά δημιουργική, γιατί ναι μεν το βιβλίο αναφέρεται μάλλον στο παρελθόν, σε κάτι που έχει γίνει αλλά παράλληλα δίνει την βέβαιη αίσθηση ότι ο ρόλος του είναι στο μέλλον. Δημιουργεί όνειρα μέσα στην ξηρασία της σημερινής μας κοινωνίας.
Ο Νίκόλαος Αλεξ. Φασούλας είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-συγγραφέας.
