Γράφει ο Ηλίας Κανέλλης
Η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - Ανεξάρτητων Ελλήνων είναι γεγονός. Ο ελληνικός λαός έδωσε την εντολή σε μια κυβέρνηση υψηλού ρίσκου. Μια κυβέρνηση που εξελέγη στο όνομα της άρνησης του Μνημονίου, που κεφαλαιοποίησε μεγάλο μέρος της διαμαρτυρίας την οποία προκάλεσε το σοκ της κατάρρευσης και της απώλειας κεκτημένων δεκαετιών, φαινόταν ότι έχει δύο επιλογές:
* Η μία επιλογή, να επιμείνει στο πρόγραμμα που είχε εξαγγείλει – να βαράει, σύμφωνα με την προεκλογική διατύπωση του Αλέξη Τσίπρα, το νταούλι και οι αγορές να χορεύουν. Ενδεχόμενη στρατηγική ρήξης με τους εταίρους θα είχε, στο πολύ σύντομο μέλλον, μια τεράστια επίπτωση για την Ελλάδα: οι αγορές στην πραγματικότητα θα χόρευαν εμάς στο ταψί. Η χώρα, στραγγαλισμένη οικονομικά, θα έπρεπε να ανοίξει έναν τεράστιο κύκλο εσωστρέφειας με κίνδυνο να επιλέξει την απομόνωση σε ένα εθνικό νόμισμα και σε μια Ελλάδα που, σιγά σιγά, θα μετέτρεπε την εθνική υπερηφάνεια σε απόγνωση...
* Η άλλη επιλογή, να κάνει αυτό που προσφυώς ονομάστηκε κωλοτούμπα. Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, η νέα κυβέρνηση θα αρκείτο σε λόγια σκληρά και σε ορισμένες συμβολικές κινήσεις από τις οποίες θα δήλωνε αμετακίνητη – όπως, π.χ., την εκδίωξη της τρόικας από τη χώρα (που ούτως ή άλλως, δεν έχει πια άλλο ρόλο να παίξει). Αλλά στην ουσία θα προετοίμαζε την κοινή γνώμη να αποδεχθεί μια νέα συμφωνία που θα ενσωμάτωνε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, τις οποίες δεν κατάφεραν (ή δεν θέλησαν, λόγω του πολιτικού κόστους) να περάσουν οι προηγούμενες κυβερνήσεις: δημοσιονομική εξυγίανση, λιγότερο κράτος, άνοιγμα επαγγελμάτων...
***
Οι πρώτες ημέρες και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης γέμισαν με ανησυχία τους εταίρους και όσους φοβούνταν ότι θα κυριαρχούσαν οι οπαδοί της σκληρής γραμμής, μιας γραμμής που στην ουσία αρνείται την Ευρώπη. Οι εξαγγελίες πολλών στελεχών της νέας κυβέρνησης σήμαιναν περισσότερο κράτος, σήμαιναν δηλαδή δημοσιονομικό εκτροχιασμό – και επειδή τα χρήματα δεν φυτρώνουν σε δέντρα, στην ουσία σήμαιναν έναρξη προβλημάτων ρευστότητας και οικονομική κατάρρευση. Η πεποίθηση αυτή επιδεινώθηκε μετά τη συνάντηση, την περασμένη Τετάρτη, του νέου υπουργού Οικονομικών, καθηγητή Γιάνη Βαρουφάκη, με τον επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Γερούν Ντάισελμπλουμ, που τελείωσε επεισοδιακά, με τον Ευρωπαίο αξιωματούχο να αποχωρεί εσπευσμένα, εμφανώς θυμωμένος μπροστά στις κάμερες, αμέσως μετά το τέλος της συνέντευξης Τύπου των δύο αντρών.
Ακόμα και αν η δήλωση του κ. Βαρουφάκη δεν ήταν προαποφασισμένη, ακόμα κι αν το ταραχώδες φινάλε της συνέντευξής τους ήταν αποτέλεσμα μεταφραστικού λάθους και παρεξήγησης (όπως ισχυρίστηκε κατόπιν εορτής ο Έλληνας υπουργός), το συγκεκριμένο περιστατικό θα ήταν αρκετό να επιτείνει την αβεβαιότητα στην αγορά, μεταδίδοντάς τη στην κοινωνία. Ευτυχώς, ήταν Παρασκευή, το χρηματιστήριο ήταν κλειστό και, γενικώς, η νέα ελληνική κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα να κάνει διορθώσεις στην κατεύθυνση του διεθνούς κατευνασμού.
Όπερ και έκανε.
***
Τα υπόλοιπα τα ξέρετε. Ο κ. Βαρουφάκης, χθες, συναντήθηκε με τον Γάλλο ομόλογό του, Μισέλ Σαπέν, και φρόντισε να είναι, αυτή τη φορά, ιδιαίτερα προσεκτικός. Επίσης, για πρώτη φορά παρουσίασε ένα χρονοδιάγραμμα, ένα σχέδιο, το οποίο δεν οδηγεί αναγκαστικά στη ρήξη.
Τι ζητά η νέα κυβέρνηση από τους εταίρους; Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, χρειάζεται χρόνο για να εξειδικεύσει τις προτάσεις της. Η πομπώδης (και ανεξήγητη) εξαγγελία των προηγούμενων ημερών ότι η Ελλάδα δεν θέλει την τελευταία δόση (7,5 δισεκατομμύρια ευρώ) του υφιστάμενου προγράμματος που λήγει στο τέλος Φεβρουαρίου, αντικαταστάθηκε από την επίκληση ενός νέου προγράμματος-γέφυρας, μιας νέας περιόδου επιτροπείας, που θα μπορούσε να λήγει στο τέλος Μαΐου, ασφαλούς περιόδου διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους εταίρους οι οποίοι, με ένα νέο πρόγραμμα, θα κρατήσουν στη ζωή την ελληνική οικονομία. Η διαπραγμάτευση αυτή, κατά τον κ. Βαρυφάκη, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα συμφωνία με τους εταίρους, σε ένα “κοινωνικό συμβόλαιο”.
Το οποίο, ωστόσο, δεν θα μπορεί να είναι τίποτα άλλο από ένα νέο Μνημόνιο.
Τι ακριβώς σημαίνει Συμβόλαιο; Σίγουρα, δέσμευση για μεταρρυθμίσεις στον αντίποδα του προεκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ – και ιδίως αυτού που ονομάστηκε “πρόγραμμα Θεσσαλονίκης”. Ούτε νέες προσλήψεις, ούτε αυξήσεις, ούτε δημοσιονομικός εκτροχιασμός, ούτε, πολύ περισσότερο, το τέλος της λιτότητας. Πολύ περισσότερο δεν σημαίνει διάσκεψη χρέους, δεν σημαίνει κούρεμα χρέους, δεν σημαίνει κοινό μέτωπο ευρωπαϊκού Νότου, ούτε σημαίνει ότι θα αμφισβητηθεί ο ρόλος της Γερμανίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και στη διαχείριση της κρίσης.
Συμπέρασμα; Είτε η κυβέρνηση επέλεξε την έντεχνη κωλοτούμπα είτε απλώς επιδιώκει να κερδίσει χρόνο. Ήδη όμως θα πρέπει να έγινε κατανοητό ότι η χρεοκοπημένη Ελλάδα (δυστυχώς) δεν είναι σε θέση να χτυπάει νταούλια. Ότι ο ευρωπαϊκός δρόμος προϋποθέτει και τον ευρωπαϊκό τρόπο: λιγότερο κράτος και περισσότερη ελεύθερη αγορά. Αν θέλουν οι νέοι κυβερνώντες να μην βάλουν τη χώρα (και τους ίδιους) σε περιπέτεια, οφείλουν να αποδεχθούν όρους που θα δυσαρεστήσουν και την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ και μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος.
Μια εβδομάδα στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να κατάλαβε ό,τι ο Αντώνης Σαμαράς κατανόησε μετά την εκλογική ήττα του. Στην πολιτική τίποτα δεν είναι τσάμπα. Στην πραγματικότητα της χρεοκοπημένης Ελλάδας, δεν υπάρχει άλλος δρόμος πλην του δρόμου της Ευρώπης, των θεσμών της, της αλληλεγγύης της αλλά και των κανόνων της.
Οι αγορές δεν χορεύουν. Κι η διακυβέρνηση, για να μακροημερεύσει και να μην αποβεί ατελέσφορη, χρειάζεται ακροβάτες με αντοχή και ευελιξία.
