Ενας καβγάς που εστιάζει στα θέματα προσωπικού, με δεδομένο ότι κάθε χρόνο τέτοια εποχή αποτελεί «στοίχημα» για τους εκάστοτε κυβερνώντες να ξεκινήσει ομαλά η σχολική χρονιά και οι εκάστοτε αντιπολιτεύσεις να καταγγέλλουν χιλιάδες ελλείψεις, δασκάλων και καθηγητών.
Παραδοσιακά επίσης, κατακαλόκαιρο, η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ανακοινώνει τη δική της μεταρρύθμιση και πραγματικά δεν υπήρξε Αύγουστος που να μην πληροφορούμαστε αλλαγές, που συχνά εστιάζουν στις πανελλαδικές.
Η αντιπολίτευση υιοθετεί, για ευνόητους λόγους, τις ανακοινώσεις των συνδικαλιστικών ενώσεων των εκπαιδευτικών που κάνουν λόγο για δεκάδες χιλιάδες ελλείψεις εκπαιδευτικών, ενώ η (κάθε) κυβέρνηση διαρρηγνύει τα ιμάτιά της πως δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Η αλήθεια μάλλον πρέπει να βρίσκεται κάπου στη μέση αλλά πιο αληθές είναι πως οι συνδικαλιστές κρίνουν αποκλειστικά με συντεχνιακή λογική, οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια λόγω μνημονιακών επιταγών «μειώνουν» θέσεις εργασίας για «εξοικονόμηση πόρων» στο Δημόσιο και οι αντιπολιτεύσεις, δεν νοιάζονται, στην πραγματικότητα κάνουν ντόρο.
Η άλλη αλήθεια βέβαια πως και πριν τα μνημόνια, προσλήψεις εκπαιδευτικών γίνονταν αφειδώς για λόγους μικροπολιτικής. Το παράδειγμα των γυμναστών, πριν πολλά χρόνια, με την ολυμπιακή παιδεία, είναι από τα χαρακτηριστικότερα. Οι συνδικαλιστές πιέζουν για μονιμοποιήσεις των αναπληρωτών και οι πολιτικοί ποντάρουν στην επανεκλογή τους. Πού να χωρέσουν τόσες χιλιάδες απόφοιτοι των λεγόμενων καθηγητικών σχολών, όταν το μαθητικό δυναμικό μειώνεται; Αν δεν ήταν και τα παιδιά μεταναστών και προσφύγων...
Η διαιώνιση βεβαίως του καθεστώτος των αναπληρωτών και ωρομισθίων, αποτελεί στοχευμένη πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, που εσχάτως λύνουν το πρόβλημα των προσλήψεων με χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ.
Αλλά στην πραγματικότητα, τα θέματα του προσωπικού δεν ήταν το ουσιαστικότερο πρόβλημα, αν παραδεχθούμε πως τα σχολεία αφορούν στην εκπαίδευση και όχι στη δημιουργία θέσεων εργασίας, που έπεται λόγω αναγκών. Δεν είναι οι εκπαιδευτικοί το μείζον πρόβλημα ενός συστήματος που οι κυβερνήσεις επέτρεψαν μάλιστα να «αποθάνει» άσχετα αν αρνούνται να το παραδεχθούν.
Όχι από αφέλεια βέβαια αλλά από λόγους πολιτικής «συνέπειας» με δεδομένο ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι ταξικό και ως τέτοιο κάνει διακρίσεις σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων. Οι κρατικές δαπάνες, φοίτησης, σπουδών, υποδομών κλπ από χρόνια έχουν μετακυληθεί στην πλάτη του οικογενειακού προϋπολογισμού.
Τις επόμενες ημέρες λοιπόν ανακοινώνονται οι βάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, του πλέον αποτυχημένου συστήματος. Ποιος δεν ξέρει ότι μετά το Πάσχα οι μαθητές της Γ’ λυκείου εξαφανίζονται από τα σχολεία και με «αναρρωτικές», 24 ώρες το 24ωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα, είναι στα φροντιστήρια;
Υπάρχει πιο μεγάλη ταπείνωση από αυτό, για ένα δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα; Χωρίς να… παραδεχθούμε ως αληθή τα όσα καταμαρτυρούν οι μαθητές για τα όσα λέγονται στις σχολικές αίθουσες, στις τάξεις των πανελλαδικών. Τα σχολεία μας έχουν βέβαια και φωτεινά παραδείγματα εκπαιδευτικών.
Οι οικογένειες δαπανούν μυθικά ποσά στη φροντιστηριακή μάθηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση χωρίς να έχει υπολογισθεί η δαπάνη για τις ξένες γλώσσες, που τα φροντιστήρια ξεκινούν από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Αλλά τα φροντιστήρια και αυτά κάνουν τη δουλειά τους και για τους περισσότερους δεν είναι απλά χρήσιμα, αλλά απαραίτητα.
Την περίοδο που «εκδηλωνόταν» η οικονομική κρίση, το 2009, οι υποψήφιοι «σφάζονταν» στην κυριολεξία προκειμένου να εισαχθούν σε κάποιο από τα Παιδαγωγικά Τμήματα, αφού τότε – ειδικά οι δάσκαλοι - διορίζονταν προτού καλά – καλά λάβουν το πτυχίο. Τέσσερα χρόνια αργότερα οι αριστούχοι του 2009, αποφοιτώντας έμεναν άνεργοι και οι βάσεις σήμερα στα Παιδαγωγικά έχουν πάρει την κατρακύλα.
Την περίοδο που το Χρηματιστήριο ήταν στις δόξες του, ήταν στα πάνω τους οι Οικονομικές Σχολές, είχαν προηγηθεί οι Σχολές Πληροφορικής και αναρίθμητα ακόμη παραδείγματα, επιβεβαιώνοντας ότι ο κύριος προσανατολισμός αφορούσε στην επιλογή σχολής με κριτήριο την άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Τώρα που μειώθηκαν και οι θέσεις σε Στρατιωτικές και Αστυνομικές σχολές, ο ανταγωνισμός έγινε ακόμη μεγαλύτερος με τις «σχολές κύρους» να στέκονται ακόμη στο… ύψος τους.
Με αυτή την οικονομική κατάσταση στη χώρα και με την έννοια της επαγγελματικής αποκατάστασης, ουδείς μπορεί να συστήσει στους υποψηφίους ποια σχολή να διαλέξουν εκτός εάν αυτή εκπληρώνει το όνειρό τους. Αλλά οι περισσότεροι εισάγονται σε σχολές που δεν είναι της πρώτης τους επιλογής.
Δουλειά στην Ελλάδα, των συνεχώς αυξανόμενων και νέων ηλικιακά ανέργων, δύσκολα θα βρούνε οπότε στρέφονται για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό ελπίζοντας σε πρόσληψη. Με πανεπιστήμια του εξωτερικού να «καρπώνονται» την αφρόκρεμα των τριτοβάθμιων ελληνικών ιδρυμάτων.
Να στραφεί ο υποψήφιος στην τεχνική εκπαίδευση; Μα το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα την έχει υποβαθμίσει, διατηρώντας την ως το σχολείο της ήσσονος προσπάθειας. Το Γενικό λύκειο είναι «δύσκολο», στο Τεχνικό λύκειο θα πάρει ευκολότερα το απολυτήριο, λέει η επικρατούσα άποψη.
Να στραφεί ο υποψήφιος στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα; Μα τα εργαστήρια, παραβιάζοντας ακόμη και βασικούς κανόνες ασφαλείας, έχουν αποκτήσει πλέον «θεωρητική» διάσταση, η διδασκαλία γίνεται «μαζικά», ελλείψει εκπαιδευτικών.
Μέχρι πέρυσι στα ΤΕΕ το μείζον θέμα ήταν οι «διαθέσιμοι» εκπαιδευτικοί και στα ΤΕΙ, όπως και στα Πανεπιστήμια, οι συγχωνεύσεις Τμημάτων μετά από μια, πολυετή και παράλογη πολιτική, της ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, παντού. Μα παντού! Με το ίδιο γνωστικό αντικείμενο, τα ίδια επαγγελματικά «δικαιώματα» αλλά χωρίς αίθουσες, χωρίς προσωπικό με μια παραλλαγμένη κάπως ονομασία του Τμήματος. Πληρώνουν οι γονείς να σπουδάσει το παιδί τους σε κάποια πόλη, με τα εξάμηνα να κυλάνε, με λιγοστούς ωρομίσθιους και χωρίς εργαστήρια.
Γεωπονικές σχολές, ιατρικές, νομικές παντού. Δασοπονία, δασολογία, ιχθυοκαλλιέργεια, φυτική παραγωγή, ζωική παραγωγή, το ίδιο. Να είχαμε τουλάχιστον, ως χώρα δώσει έμφαση στη διάσωση του πρωτογενή τομέα, πάει στην ευχή. Αλλά με τόσες και απανωτές ΚΑΠ, που ξεκλήρισαν την αγροτική οικονομία, τι να τους κάνεις τόσους γεωπόνους και τεχνολόγους;
Με την έννοια των αποφοίτων, γιατί στο εμπόριο προφανώς θα είναι χρήσιμοι αφού στα χωράφια, με την έννοια της κρατικής παρέμβασης, δεν τους συναντάς, παρά μόνο για ενισχύσεις, αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ κλπ.
Ο Αγροκτηνοτροφικός Τομέας στα ΤΕΕ, έκλεισε από καιρό λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος από μαθητές και σπουδαστές, ενώ ελάχιστοι μαθητές, λόγω οικογενειακών μονάδων, εκπαιδεύονται οικότροφοι σε Γεωργικές σχολές. Σπουδάζουν τυροκόμοι για να γυρίσουν στα χωριά τους, σε μια περίοδο που όλο και περισσότεροι δεν αποφοιτούν, οι οικογένειές τους δεν έχουν χρήματα να τους σπουδάσουν σε άλλη πόλη.
Υπάρχει και μια πιο απειλητική διάσταση. Με αφορμή την οικονομική συγκυρία, αρκετοί νέοι αρνούνται τις σπουδές, δεν θεωρούν απαραίτητο το πτυχίο αφού, από μόνο του, δεν προσφέρει δουλειά. Τα χρόνια πέρασαν και η Ελλάδα, μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, παραμένει στον «στόχο» της αντιμετώπισης του αναλφαβητισμού, λες και μόλις βγήκαμε από τους βαλκανικούς πολέμους και τον εμφύλιο που οι αγράμματοι ήταν περισσότεροι. Η συζήτηση για έρευνα, για ερευνητικά ιδρύματα, μοιάζει με την αναζήτηση ψύλλου στα άχυρα.
Αύριο – μεθαύριο, στις συζητήσεις θα κυριαρχήσει το ψευδεπίγραφο δίλημμα αν έπεσαν ή ανέβηκαν οι βάσεις. Και όχι η ουσία του προβλήματος, ότι η χώρα δεν ξέρει τι σόι εκπαιδευτικό σύστημα θέλει…
Β. ΚΑΚΑΡΑΣ
