Όμως είναι πρόβλημα. Πρόβλημα σοβαρό δικό μας, οικείων μας, φίλων μας ή γνωστών μας. Οι διαστάσεις του μεγάλες. Οι επιπτώσεις του φοβερές. Αναφέρομαι στη σύγχρονη μάστιγα, στην κατάρα της εποχής στη νόσο του Αλτσχάιμερ. Ξαπλώθηκε τόσο, που τρομάζει τους πάντες. Στα παιδικά μου χρόνια, άκουγα από τον πατέρα μου, γιατρό, για τη γεροντική άνοια. Μόνο μερικοί γέροντες, παρουσίαζαν μία προϊούσα απώλεια, πνευματικής και συναισθηματικής επαφής με το περιβάλλον. Και αβοήθητοι, όπως ήταν ιατρικά και φαρμακευτικά, κατέληγαν στο θάνατο.
Καμιά όμως σχέση με τη σύγχρονη επάρατη, τη δρεπανοφόρο της ζωής μας. Γιατί αυτή έχει πλήξει εκατομμύρια ανθρώπων και όχι μόνον γερόντων. Είναι μία αρρώστια, που διαφέρει χαρακτηριστικά από τις άλλες. Καθημερινά σιγά-σιγά, αλλά σταθερά ροκανίζει κάθε ανθρώπινη εκδήλωση. Παραλύει το σώμα. Σκοτεινιάζει το πνεύμα. Σκοτώνει το συναίσθημα. Ο πάσχων μέρα με τη μέρα παύει να θυμάται. Αδυνατεί να αναγνωρίσει, ακόμα και τους οικείους του. Δεν αισθάνεται. Δεν έχει τη δύναμη να ενεργοποιήσει τη βούλησή του, τις επιθυμίες του, τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Αποκόβεται από το περιβάλλον και συνεχώς βυθίζεται στον σιωπηλό του κόσμο. Δεν μας γνωρίζει, αλλά ούτε κι εμείς τον γνωρίζουμε. Είναι ο χθεσινός δημιουργικός άνθρωπος, που κατάντησε ένα άθυρμα της νόσου. Με ένα απλανές βλέμμα. Με ίδιες κινήσεις, δίχως κανένα νόημα. Ένας άνους οργανισμός, που απλώς διατηρεί τη βουλιμία του, για μηχανική λήψη τροφής. Ξεχνά να πεινάσει. Μα ούτε νοιώθει κορεσμό, να σταματήσει. Οι λειτουργίες του αποδυναμώνονται. Του λείπει ο αυτοέλεγχος. Το Αλτσχάιμερ με αδυσώπητη εμμονή, απολέμητο και ακαταμάχητη, αποδομεί τα πάντα στον ασθενή.
Η τύχη μου έλαχε, να είμαι πολύ κοντά σε οικείο πρόσωπο, λαβωμένο από την επάρατη νόσο και να γίνομαι κατά κάποιο τρόπο, κοινωνός του δράματος. Περάσαμε όμορφες μέρες μαζί. Ένας άνθρωπος δυνατός, επιστήμων, με γερό μυαλό. Στην αρχή ο άρρωστος κατατρύχεται από ένα έντονο αίσθημα ανασφάλειας. Περπατάμε στην εξοχή, που τόσο μας μάγευε και κάθε τόσο γεμάτος αγωνία και ανασφάλεια, γυρίζει πίσω να δει αν έρχεται η γυναίκα του. Μη φοβάσαι του έλεγα. Εγώ είμαι κοντά σου. Χαμογελούσε, μα πάλι το μυαλό του εκεί. Είχε συνειδητοποιήσει, όσο μπορούσε ακόμα, πως η γυναίκα του, ήταν η μόνη απαντοχή και σωτηρία του... Το Αλτσχάιμερκαταστρέφει, αλλά δεν σκοτώνει. Ο θάνατος βέβαια πλησιάζει. Και μπορεί ν’ αργήσει. Θα έλθει όμως, από κάποια άλλη αιτία. Παράπλευρα, από αιτίες, που το Αλτσχάιμερ μερίμνησε να γίνουν. Η νόσος δεν βιάζεται. Αργά και παράπλευρα οδηγεί στην ολοκλήρωση του δράματος. Η αρρώστια είναι οδυνηρή. Βασανιστική, όσο ακόμα είναι το αρχικό στάδιο κι η ψυχοπνευματική του δύναμη, αντιλαμβάνεται τα τεκταινόμενα. Τότε νιώθει μία ντροπή απέναντι στους δικούς του, που την εκδηλώνει συνήθως με μία ένοχη σιωπή. Βασανιστική όμως γίνεται για το περιβάλλον του και ειδικά για τον άνθρωπό του, που τον ακολουθεί στο δύσβατο μονοπάτι του μαρτυρίου. Πολλές φορές ο ασθενής δεν είναι δυνατόν να κρατηθεί στο σπίτι! Γιατί άλλωστε να καταστρέψει και μία άλλη ζωή; Τότε αναγκαστικά οδηγείται σε κάποιο άσυλο ή, στα ευφήμως καλούμενα Κέντρα αποκατάστασης.
Η τραγική στιγμή είναι, όταν σηκώνεται κάποιο πρωί, βλέπει τη γυναίκα του και τη ρωτά: «Εσύ ποια είσαι; Η γυναίκα μου, μα πότε παντρευτήκαμε;» Η γυναίκα ασθενής συγχέει τη χρήση των οικιακών συσκευών και κινδυνεύει να γίνει πρόξενος κακού. Είναι η στιγμή, που η επάρατη σημαδεύει την κορύφωση του δράματος. Δεν γνωρίζει πια τίποτα, αλλά κι εμείς δεν τον γνωρίζουμε, έτσι ξαρμάτωτος όπως είναι έρμαιο της νόσου. Πώς να γνωρίσεις εκείνον τον άνθρωπο, όταν έχασε κάθε ανθρώπινο; Δεν είναι σε θέση να νιώσει, ούτε την αγάπη, που του δείχνουν οι οικείοι του. Έφτασε στο σημείο, που λέμε, πως είναι ένα φυτό. Ο ασθενής μαζεύεται, σαν ένα αποστεωμένο κουβάρι, με ένα βλέμμα απλανές. Άγνωστος μεταξύ αγνώστων.
Από κει και πέρα η συμβίωση μαζί του, η καθημερινή επαφή μαζί του και η προσφερόμενη θυσία, που είναι κι αυτή καταλυτική για τον (την) σύντροφο, που συμπορεύεται μαζί του, δημιουργεί και εύλογα ερωτήματα. Πρέπει και το περιβάλλον να μηδενιστεί, να συμπυρποληθεί με τον ασθενή;
Όμως η αγάπη είναι εκεί. Ευλογία Θεού. Στεριώνει και δυναμώνει, τη διάθεση για θυσία. Και είναι τούτο, η μεγαλύτερη αμοιβή. Η ελπίδα και το έναυσμα να συνεχισθεί ένα «αδιαμαρτύρητο Παρών» σε μία προδιαγεγραμμένη χαμένη μάχη.
